سال نو قمری، یا سال نو چینایی، بخشی ریشه دار در فرهنگ آسترالیایی است. به عنوان مثال، گفته می شود جشنی که به مناسبت سال نو قمری در سیدنی برگزار می شود، در نوع خود بزرگ ترین جشن در خارج از قاره آسیاست.
امسال، روز نخست سال نو قمری در اول ماه فبروری واقع شده است.
چهار عنصر برای جشن‌های سال نو وجود دارند. این جشن‌ها یک هفته پیش با 'سال کوچک' شروع و با روز یادآوری و نیایش و به دنبال آن شب سال نو و روز باهمی و تبادل هدایا ادامه می‌یابد.
تجلیل از سال نو چینایی که به نام 'جشنواره بهاری' نیز یاد می‌شود، به مدت ۱۵ روز تا 'جشن فانوس' ادامه می‌یابد.
داکتر پان وانگ، استاد ارشد مطالعات چینایی و آسیایی در دانشگاه نیوساوت‌ولز، می‌گوید: «سال نو قمری سرآغاز سال تقویمی قمری است. بر اساس گردش ماه، این سال همچنین می‌تواند به نام سال نو چینایی یا جشنواره بهاری یاد شود.»
داکتر وانگ توضیح می‌دهد: «این سال در چین و سایر کشورهای شرق آسیایی مانند کوریا، ویتنام و جاپان تجلیل می‌شود.»
سال نو چینایی همچنین در مالزیا و مغولستان و همین‌طور در بین دیاسپورای چینایی و آسیایی در سراسر جهان تجلیل می‌شود.
داکتر وانگ می‌افزاید، سال نو قمری تا چهار هزار سال سابقه دارد که در دوران سلسله شیا یا شانگ شروع شده است.
'فرصتی برای آموختن در مورد فرهنگ‌های جنوبشرق و شرق آسیا'
داکتر کای ژانگ با 'برنامه زبان مدرن چینایی' در دانشکده فرهنگ، تاریخ و زبان دانشگاه ملی آسترالیا در کانبرا کار می‌کند.
خانم ژانگ می‌گوید، جشن‌های سال نو قمری در آسترالیا فرصتی عالی برای مردم از سراسر جهان است تا با فرهنگ‌های چینایی و در عموم با فرهنگ‌های جنوبشرق و شرق آسیا آشنا شوند.
او می‌گوید: «این یک رویداد فرهنگی با تاریخ طولانی است که معنای بسیار غنی و نمادین در آن نهادینه شده است.»
شیوه‌های تجلیل از سال نو قمری
آمادگی‌های سال نو چینایی شامل دکور خانه، صرف شام با خانواده در شب سال نو، تبادل پاکت‌های سرخ و هدایای دیگر، راه‌اندازی نمایش ترقه و آتش‌بازی و تماشای رقص شیر و اژدها می‌شوند.
داکتر وانگ توضیح می‌دهد: «سال نو قمری از طریق غذا، خوردن ماهی، دامپلینگ، باهمی با خانواده‌ها و همچنین دوستان جشن گرفته می‌شود.»
«رنگ سرخ/قرمز یک رنگ بسیار خوش‌اقبال دانسته می‌شود. بنابراین در حالی که تزئینات زیادی با رنگ سرخ می‌بینید، این نیز یک سنت چینایی است که به کودکان به عنوان راهی برای تجلیل از سال نو و تجلیل از بزرگ شدن آن‌ها یک پاکت سرخ می‌دهند.»
آیرس تانگ در چین بزرگ شد و ۲۰ سال پیش به آسترالیا مهاجرت کرد.
او می‌گوید که تفاوت اصلی بین جشن‌های سال نو در آسترالیا و داخل چین این است که در سرزمین آبایی‌اش تعطیلات رسمی طولانی به مناسبت سال نو وجود دارد. در جریان این تعطیلات صدها میلیون نفر در داخل چین برای تجدید دیدار با خانواده به زادگاه شان سفر می‌کنند.
به گفته تانگ، غذا بخش مهمی از تجلیل از سال نو در آسترالیا و خود چین است.
او می‌گوید: «شخصاً آن را با خانواده و دوستانم این‌جا در کانبرا با تهیه انبوهی از غذاها جشن می‌گیرم. به روشی که ما انجامش می‌دهیم این است که دور میز می‌نشینیم و صدها دامپلینگ از شب سال نو درست می‌کنیم.»
«من بیش از یک وعده غذایی درست می‌کنم و شاید آن را برای بعدها در یخچال بگذارم، تا در جریان بقیه جشن‌های سال نو آن را میل کنم.»
گاه‌شمار سنتی چین
هرچند چین امروزی از تقویم میلادی استفاده می‌کند، گاه‌شمار سنتی نیز به طور گسترده در خود چین و در بین چینایی‌های ساکن در کشورهای خارجی استفاده می‌شود، چون این تقویم حاوی مناسبت‌های سنتی چینایی، مانند سال نو قمری چینایی، جشن فانوس و جشنواره کینگ‌مینگ، می‌باشد.
داکتر پان وانگ توضیح می‌دهد که این تقویم همچنین حاوی نام‌گذاری روزهای سال به روش سنتی چینایی است که مردم از آن برای انتخاب روزهای فرخنده و مناسب برای عروسی، تشییع جنازه، کوچ‌کشی یا شروع یک تجارت جدید استفاده می‌کنند.
او می‌گوید: «گاه‌شمار سنتی چینایی قمری خورشیدی است. این تقویم بر اساس گردش مهتاب و آفتاب بنا شده است، بنابراین، هم گردش مهتاب به دور زمین و هم گردش زمین به دور آفتاب را مد نظر می‌گیرد.»
«در این تقویم، شروع ماه با موقعیت مهتاب مشخص می‌شود. همانند اکثر تقویم‌های قمری، ماه‌ها ۲۹ یا ۳۰ روزه هستند، و آغاز سال بر اساس سال خورشیدی تعیین می‌شود.»
نسخه‌های متنوع تقویم سنتی چینایی در تمام شرق آسیا استفاده می‌شوند.
داکتر پان وانگ توضیح می‌دهد، هر سال، روز اول سال نو قمری در ماه جنوری یا فبروری (ماه دلو/بهمن در تقویم هجری خورشیدی) واقع می‌شود.
«این روز (روز اول سال نو) بین اواخر جنوری تا اواسط فبروری- در همین محدوده- واقع می‌شود. امسال اتفاقاً در فبروری واقع شده است.»
جشن فانوس
داکتر کای ژانگ می‌گوید، تجلیل از سال نو قمری به طور سنتی در مجموع دو هفته طول می‌کشد؛ از شب سال نو آغاز و تا جشن فانوس، که در روز پانزدهم سال قمری برگزار می‌شود، ادامه می‌یابد.
خانم ژانگ می‌افزاید: «این جشن به این دلیل جشن فانوس نامیده می‌شود که این سنت وجود دارد که در آن خانواده‌ها فانوس‌های کوچکی برای فرزندان خود درست می‌کنند و آن‌ها عیناً این فانوس‌ها را بیرون درب خانه خود روشن می‌کنند.»
«و تا آن‌جا که می‌توانیم به تاریخ برگردیم، از اوایل سلسله تانگ، رویدادهای بزرگی هستند که در آن روز برگزار می‌شوند.»
'زمانی برای ادای احترام به نیاکان'
داکتر کریگ اسمیت استاد ارشد مطالعات ترجمه (چینایی) در انستیتوت آسیا در دانشگاه ملبورن است. او چند سالی را در تایوان و کوریای جنوبی زندگی کرده و خاطرات خوشی از جشن‌های سال نو در هر دو کشور دارد.
داکتر اسمیت می‌گوید، روز اول سال نو در کوریای جنوبی زمانی برای ادای احترام به اجداد است، سنتی که در سایر فرهنگ‌ها نیز وجود دارد.
او می‌گوید: «در روز سال نو، هر کس غذایی را برای نیاکان مرحوم خود آماده می‌کند، به آن‌ها احترام می‌گذارد و نوشیدنی تعارف شان می‌کند.»
'تاریخی که هزاران سال قدمت دارد'
داکتر اسمیت می‌گوید عناصر زیادی در تجلیل سنتی از سال نو قمری وجود دارند که از کشورهای خارج از چین وارد آن شده‌اند. به عنوان مثال، رقص شیر که به طور سنتی در رژه‌های سال نو نمایش داده می‌شوند، ریشه غیرچینایی دارد.
او می‌گوید: «وقتی دانشمندان به این سنت رقص شیر می‌بینند، آن‌ها در واقع به هزاران سال پیش نگاه می‌کنند، و ما از دیرگاه بدین‌سو می‌دانیم که بسیاری از سنت‌ها، ادیان، موسیقی و هنرها از جایی که ما اکنون آن را غرب یا آسیای مرکزی می‌نامیم، به‌ویژه امتداد جاده معروف ابریشم، وارد چین شده‌اند.»
«احتمال این‌که این سنت ریشه‌هایی در خارج از چین داشته باشد، بسیار بالاست. بسیاری از مردم آن را بر اساس تجزیه و تحلیل‌های زبانی و تاریخی به سنت‌های ایران کهن (سرزمین فارسی‌زبانان) ربط داده‌اند.»
در تقویم چینایی، ۲۰۲۲ سال ببر/پلنگ است که از روز اول سال نو قمری-چینایی شروع و تا ۲۲ جنوری سال ۲۰۲۳ ادامه دارد.
سال زودیاک چینایی با حلول ماه شروع و ختم می‌شود.
هر سال در چرخه زودیاک ۱۲ ساله با یک حیوان زودیاکی نشان داده می‌شود که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند.
این حیوانات به ترتیب موش، گاو، پلنگ/ببر، خرگوش، مار، اسب، بز، میمون، خروس، سگ و خوک هستند.
داکتر وانگ می‌گوید، پلنگ نماد قدرت، عظمت و کنترل بر همه‌چیز است؛ پدیده‌هایی که بشریت برای غلبه بر همه‌گیری کووید-۱۹ به آن‌ها نیاز دارد.