Đây là một câu chuyện cổ tích Việt Nam. Truyện lấy một người trẻ khác biệt làm trung tâm, nhưng cũng gửi gắm một món quà rất mạnh mẽ… thứ mà tất cả chúng ta đều có, nếu như chúng ta nhận ra điều đó.
Người dẫn chương trình và kể chuyện: Alice Qin
Cố vấn: Linh Lê, Chi Nguyễn
Biên tập câu chuyện: Marcel Dorney
Dịch thuật: Oliva Nguyễn, Chi Nguyễn
Giọng đọc: Chi Nguyễn
Kỹ thuật thu âm: Vlad Ladgman
Điều hành sản xuất, thiết kế âm thanh và âm nhạc: Kieran Ruffles.
Để nghe thêm các tập Truyện cổ tích thế giới, hãy theo dõi podcast trên Apple Podcasts, Spotify hoặc ứng dụng SBS Audio
Bản lời thoại’
Ngày xửa ngày xưa, có một ngôi làng nhỏ nằm cạnh một khu rừng lớn. Ở bìa rừng có một đôi nam nữ, họ cưới nhau khi còn rất trẻ. Trong nhiều năm, họ làm việc cật lực, trồng trọt và hái lượm trong rừng.
Họ không có nổi căn nhà hay đất đai gì cả, nên người chủ đất lấy đi rất nhiều của cải mà họ dành dụm được. Hai vợ chồng yêu nhau nhiều năm nhưng mãi mà họ vẫn chưa có mụn con nào.
Một ngày rất nóng nực, người vợ vào rừng kiếm củi. Bà hết nước để uống và khát đến mức sợ rằng phải về nhà sớm; khi ngồi dưới gốc cây, bà bỗng phát hiện…một gáo dừa, trong đó lấp lánh một ít nước mưa.
Mặc dù bà sẽ khuyên người khác rằng nước này không an toàn để uống– nhưng đó là ngày nóng nhất trong năm, và người phụ nữ không thể cầm lòng - đành nhấp một ngụm gáo dừa.
Bà tự nhủ, chỉ uống một chút thôi để có sức làm việc tiếp. Ngay tuần sau, bà phát hiện mình có thai. Vợ chồng bà rất hạnh phúc và chuẩn bị ngôi nhà nhỏ chu đáo cho đứa con chuẩn bị chào đời.
Làm sao tưởng tượng cho hết sự ngạc nhiên của người phụ nữ sau khi sinh con, vượt cạn không hề dễ dàng - lần đầu tiên khi bà ôm đứa con vào lòng.
Bà muốn thốt lên rằng con trai mình thật đẹp, và đương nhiên điều đấy không sai, nhưng sự thật đứa con của bà là một quả dừa. Một trái dừa tròn mịn, với đôi mắt long lanh ngước lên chơm chớp nhìn mẹ.
Người phụ nữ nhìn chồng mình, và hiểu rằng mặc dù ông rất yêu cả hai mẹ con, ông cũng đang vô cùng sợ hãi. Họ hy vọng có con bấy lâu nay và điều này thật sự ngoài sức tưởng tượng quá.
‘Chồng ơi’, người mẹ nói, ‘Em nghĩ chúng ta nên đặt tên con là Sọ Dừa.’ ‘Được rồi’, người cha đồng tình. Từ “Vỏ dừa” mà ra.
Từ đó cậu bé có tên mới là Sọ dừa. Sọ dừa lớn nhanh như thổi. Cậu là một đứa trẻ rất ngoan ngoãn và yêu thương cha mẹ mình. Nhưng cha mẹ cậu không hề mong đợi rằng con trai của họ, vốn là một trái dừa, có thể đỡ đần họ việc đồng án nặng nhọc.
Một hôm họ đi chăn bò cho chủ nhà, và mang sọ dừa theo. Chớp chớp đôi mắt biểu cảm, Sọ Dừa nói với mẹ rằng cậu muốn mẹ đặt cậu xuống đất. Khi bà làm theo lời con, bà vô cùng ngạc nhiên.
Con trai bà bắt đầu lăn tròn. Lúc đầu chậm rãi nhưng cậu có khả năng kiểm soát chuyển động tuyệt vời. Chẳng mấy chốc, cậu ta đã lăn qua cánh đồng, nhanh hơn tốc độ một người đàn ông trưởng thành có thể chạy. Cha mẹ cậu sợ hãi hét lên: Coi chừng, Sọ Dừa, cẩn thận bò kìa con!
Ngạc nhiên làm sao khi họ nhận ra - con trai họ lao vào giữa những con bò như một quả cầu sét nhỏ… cậu tập hợp đàn bò lại với nhau thành một nhóm, để chúng được an toàn.
“Chà,” người chồng nói với vợ sau khi cả hai ngạc nhiên không tin vào mắt mình, “tại sao con chúng ta không trở thành một người chăn bò nhỉ?” Dù sao nó cũng là con trai của mình mà.” Chẳng bao lâu, Sọ Dừa đã chứng tỏ mình là người chăn bò giỏi nhất huyện.
Một ngày mùa xuân, người chủ đất muốn khuyến khích đầy tớ làm việc chăm chỉ nên dặn cô con gái lớn mang bữa trưa cho người chăn bò mới như một phần thưởng cho nỗ lực của cậu.
Nhưng khi con gái lớn của ông trở về, cô tỏ ra tức giận. ‘Tại sao chị lại tức giận?’, cô con gái thứ hai của chủ đất hỏi. “Hừ, rồi em sẽ thấy,” cô chị cả chế nhạo và tuyên bố với cha rằng cô sẽ không mang thức ăn cho quả dừa thêm lần nào nữa.
‘Cậu ta chỉ là một người ở’, cha cô nói, ‘giống như những người khác!’. ‘Rõ ràng không đúng chút nào!’, cô gái trẻ kiêu ngạo nói. ‘Con không muốn giả vờ như vậy, ngay cả khi cha ép con!’.
Người chủ đất thở dài, quay sang con gái thứ hai và nói 'Con gái của cha, ngày mai sẽ đến lượt con mang cơm'. ‘Cha ơi’, cô con gái thứ hai nói, ‘làm ơn hãy nghĩ đến mẹ của chúng con, đừng hạ thấp con như vậy. Con giàu có và xinh đẹp, không thể nào bắt con đi giao đồ ăn cho một kẻ như thế được!'
Đúng lúc ông chủ đất sắp nổi cơn thịnh nộ thì cô con gái út của ông nghe được hết chuyện liền lên tiếng. ‘Thưa cha,’ cô nói, ‘con rất vui được mang cơm cho người chăn bò này.’
Các chị gái của cô cười một cách độc ác, nhưng cô gái trẻ vẫn nhìn cha mình kiên quyết. ‘Vậy con đi nhé’, chủ đất nói. 'Vào ngày mai'.
Thế là ngày hôm sau, cô con gái út của chủ đất mang bữa trưa đến cho Sọ Dừa. Và cả những ngày tiếp theo nữa.
Dù ban đầu họ không nói chuyện, nhưng cô gái ngày càng ấn tượng với kỹ năng và sự tận tụy của anh. Dù là quả dừa, nhung Sọ Dừa thực sự là một người chăn bò xuất sắc.
Chẳng bao lâu, cô bắt đầu mang theo bữa trưa của mình và ăn cùng anh dưới bóng cây. Khi những người đầy tớ của chủ đất nghỉ lễ, cô nhận ra mình nhớ mang bữa trưa đến cho Sọ Dừa, nên quyết định phớt lờ những tiếng cười chế nhạo của các chị mình- và mang bữa trưa đến ngôi nhà nhỏ của cha mẹ anh ở bìa rừng.
Phải mất nhiều thời gian để đến đó hơn cô nghĩ; Khi cô đến gần túp lều nhỏ nơi Sọ Dừa ở cùng cha mẹ thì mặt trời đã xuống núi.
Lúc đầu, khi nhìn thấy chàng trai trẻ tuấn tú ngồi bên cột hàng rào, cô tưởng rằng nắng chiều đã làm mình lóa mắt. Sau đó cô dụi mắt, nhìn lại lần nữa. Ồ, không còn nghi ngờ gì nữa. Trên cột hàng rào Sọ Dừa tròn trịa, nhẵn nhụi đang nghỉ ngơi sau một ngày lao động vất vả.
Ấy vậy mà cô nhìn thấy chàng trai trẻ đẹp rất rõ ràng, hơi thở cô vẫn nghẹn trong cổ họng. Cô cố gắng gọi ‘Sọ Dừa’, khi anh quay lại chào cô, cô đã chắc chắn. Đôi mắt của cô, giống như đôi mắt của các chị gái mình, có thể dễ dàng bị đánh lừa. Nhưng vừa rồi cô đã tận mắt nhìn thấy Sọ Dừa bằng cả trái tim. Đôi bạn trẻ đi dọc con đường ngắn dẫn vào túp lều nhỏ, mẹ Sọ Dừa bước ra chào đón.
“Bác xin lỗi,” người mẹ vội vàng định giải thích rằng họ không biết nhà có khách và con trai bà thật vô tâm khi không thông báo cho bà biết. Nhưng trong lúc ấy, bà nhìn gương mặt của cô gái trẻ xinh đẹp rồi dừng lại chốc lát.
Một khoảnh khắc trôi qua trong im lặng khi người mẹ quan sát biểu cảm trên gương mặt cô gái. Sau đó, bà nhìn con trai mình, anh đáp lại bằng một cái lắc lư nhẹ nhưng chuẩn xác, như thể muốn nói ‘Vâng, con biết, cô ấy thật xinh đẹp phải không ạ?’
‘Ôi cháu thân mến,’ mẹ Sọ Dừa nói với con gái chủ đất, ‘bác nghĩ cháu hình như có thể nhìn thấy con trai bác… giống như cách mà bác nhìn thấy cậu ấy”. Cô gái trẻ gật đầu.
“Anh ấy đã ngỏ lời cầu hôn cháu,” cô nói nhẹ nhàng, “và cháu đã chấp nhận ạ.”
Chuyện sẽ thật tuyệt nếu mọi thứ diễn ra dễ dàng từ đây. Nhưng ông chủ đất và hai cô con gái lớn lại kiêu ngạo và tự phụ, đẩy cuộc sống của Sọ Dừa và gia đình anh vào chỗ khó khăn.
Khi mẹ anh đến xin phép kết hôn thì ông chủ đất cùng các cô con gái của ông cười chế nhạo. Họ yêu cầu cặp vợ chồng nghèo này, những người làm lụng vất vả cho ông cả đời, phải dâng những món quà quý giá - mười súc lụa, mười con lợn béo, mười thùng rượu gạo để đổi lấy bàn tay của con gái ông.
Khi nghe điều này, bà lão tuyệt vọng, lo cho hạnh phúc của con trai mình; nhưng sau khi kể với con trai, anh đảm bảo với mẹ, anh sẽ tự lo liệu mọi sính lễ cầu hôn. Quả nhiên, sáng hôm sau, mọi yêu cầu của ông chủ đất đều được chất đống trước cửa căn nhà nhỏ, cùng với hai người đàn ông lực lưỡng khiêng đi.
Mẹ của anh rất bất ngờ. Bao nhiêu năm nay, bà đã dần chấp nhận rằng con trai mình là một người bất thường, và hẳn sẽ có một cuộc sống bất thường; nhưng những món quà quý giá này cứ như từ trên trời rơi xuống.
Cô con gái út của ông chủ đất nắm tay bà lão và nói: “Con rất xin lỗi vì cha ruột của con đã yêu cầu những thứ này, nhưng con xin cám ơn mẹ rất nhiều vì những món quà của mẹ.”
‘Ôi con gái thân mến’, mẹ của Sọ Dừa thì thầm, “những thứ quý giá này không phải do mẹ mà có đâu.” “Mẹ đã cho đi nhiều hơn thế nữa”, cô con dâu của bà nói, “nếu không có sự hi sinh của mẹ, con biết chắc rằng, những sự nhiệm màu này đã không thể xảy ra.” Cô gái cúi đầu thật sâu, nhưng mẹ chồng ôm cô vào lòng, khóc nức nở.
Có rất nhiều câu chuyện về ngày cưới của họ và cuộc sống hạnh phúc của cặp đôi sau đó. Có người cho rằng Sọ Dừa trở lại nguyên hình là chàng trai tuấn tú. Nhưng không ai biết hình hài ấy trông ra sao. Người khác khẳng định Sọ Dừa vẫn luôn là chính mình, chỉ là bây giờ mọi người đã nhận ra bản chất thật sự của anh.
Nhưng có một điều chắc chắn rằng; giàu có và quyền lực khiến việc nhìn thấy vẻ đẹp thật sự trở nên khó khăn hơn, thay vì dễ dàng hơn.
Cuộc sống nghèo khổ chắc chắn khó khăn, nhưng người nghèo lại hiểu rõ sức mạnh của lòng nhân ái; và không có lòng tốt, vẻ đẹp chẳng có ý nghĩa gì, vì cái nết đánh chết cái đẹp.
