ՔՈՎԻՏ-19-ով ախտաճանաչուիլը կրնայ ցաւալի և վախնալիք փորձառութիւն մը ըլլալ:
Ցարդ, աւելի քան 6,000 մարդոց պատահեցաւ Աւստրալիոյ մէջ:
Մինչ երկիրը կը նուազեցնէ վարակումներու բարձրացումի տոկոսը, հաւանական է որ շատ աւելի մարդիկ պիտի վարակուին մինչեւ որ համաճարակը հանդարտի:
Այս շատ կարեւոր կը դարձնէ որ անոնք որոնք վարակուած են ժահրով, գիտնան թէ ինչ պէտք է ընեն:
Ինչ՞ պէտք է ընէք եթէ վարակուիք ժահրով
Քրիս Մոյ բժիշկ մըն է և նախագահը Աւստրալիական Բժշկական Ընկերակցութեան Հարաւային Աւստրալիոյ մասնաճիւղին:
Ան կ'ըսէ որ առաջին բանը որ քորոնա ժահրով վարակուած անձ մը պէտք է ընէ տուն մնալն է: Իսկ անոնք որոնք իր հետ կը բնակին, պէտք է նոյնպէս ապահովական միջոցներ ձեռք առնեն:
“Ակներեւ է որ առաջին բանը որ պէտք է ընեն պէտք է տունը մնան որոպէսզի հիւանդութիւնը չտարածեն,” ըսաւ ան SBS News-ի:
“Պէտք է հեռու մնան տան մէջ այլ անձերէ: Իսկ տան մէջ գտնուող այս անձերը պիտի դառնան փաստուած կապեր և անոնք եւս պէտք է ինքնամեկուսանան:”
Իսկ անձերը որոնց կրնայ որ վարակած էք՞
Փաստուած կապեր գտնելու գործընթացը կը կոչուի կապի հետքերով երթալ:
Բժիշկ Մոյ կ'ըսէ որ անոնք որոնք կը յայտնաբերուին որ կապ ունեցած են ՔՈՎԻՏ-19-ով վարակուած անձի մը հետ, տարբեր միջոցներ ձեռք պէտք է առնեն:
“Ներկայիս, թիւերը բաւական քիչ են և հանրային առողջութեան իշխանութիւններ տակաւին կրնան կապ հաստատել իւրաքանչիւր անհատի հետ և իրենց ըսել թէ ինչ պէտք է ընեն,” ըսաւ ան:
“Այսպէս, Հարաւային Աւստրալիոյ մէջ օրինակի համար, իւրաքանչիւր անձ, որու հետ կապ հաստատուած է, իրենց ըսած են թէ ինչ պէտք է ընեն, և կախեալ է հանգամանքէն:”
“Այսպէս, որոշ անձեր, եթէ մի քանի ախտանիշներ ունին, իրենց պիտի ըսեն թէ որքան ժամանակ պէտք է մեկուսանան: Սակայն, ուրիշներ կան, օրինակի համար, առողջութեան աշխատողներ, որոնք ստուգումներէ պէտք է անցնին և հնարաւոր է աւելի երկար ժամանակ մեկուսանան գործի վերադառնալէ առաջ:”
Ինչ՞ կը պատահի եթէ վատառողջ էք
Բժիշկ Մոյ կ'ըսէ որ անոնք որոնք ինքնամեկուսացման մէջ են, պէտք է ինքզինքնին վերահսկեն և յաւելեալ բժշկական օգնութիւն հայցեն եթէ իրենց կացութիւնը վատթարանայ:
“Անկախ այն հանգամանքէն թէ տունը կը մնաք կամ ոչ այն ժամանակահատուածին մէջ որ խորհուրդ տրուած է, եթէ աւելի կը հիւանդանաք, պէտք է խնամք որոնէք և հեռաձայնէք կամ աճապարանքով կապ հաստատէք անձի մը հետ, խորհուրդ ստանալու համար եթէ խնամքը որ կը ստանաք պէտք՞ է աւելի բարձրացնել:”
“Այս կրնայ ընդգրկել հիւանդանոց մնալը եթէ երկիւղալի թոքաբորբ ունիք:”
Ուրեմն ամէն մարդ չէ որ հիւանդանոց՞ պէտք է երթայ
Քորոնա ժահրով վարակուած ամէն մարդ չէ որ պէտք է հիւանդանոց երթայ:
Բժիշկ Մոյ զգուշացուց որ մարդիկ որոնք լրջօրէն հիւանդ չեն, հիւանդանոց երթալով պիտի օգտագործեն հիւանդանոցի սակաւաթիւ անհրաժեշտ պաշարները:
"Կ'ուզեմ ըսել, սահմանափակ հնարաւորութիւն կայ” ըսաւ ան: “Եւ երկու խնդիրներ կան այստեղ: Առաջինը այն է որ հիւանդանոցի կարողութիւնը կը նուազեցնէ, որու պէտք պիտի ունենանք: Իսկ եթէ թիւերը աւելի շատնան, իրագործելի պիտի չ'ըլլայ:”
Իսկ Telehealth ծրագրի մասին՞
Քորոնավայրըս համաճարակի ճգնաժամային այս օրերուն, դաշնակցային կառավարութիւնը դրամագլուխ տրամադրեց ընդլայնելով Telehealth ծառայութիւնը, որ հնարաւորութիւն կ'ուտայ որ հեռաւոր կապ հաստատուի և խորհրդակցութիւն տեղի ունենայ բժիշկի մը հետ:
Բժիշկ Մոյ Կ'ըսէ որ այս լաւ է բժիշկներուն համար և ՔՈՎԻՏ-19 հիւանդներ, որոնք ինքնամեկուսացման մէջ են, պէտք է օգտագործեն այս ծառայութիւնը երբ որ կրնան:
“Telehealth մեզի հնարաւորութիւն կ'ուտայ յարաբերաբար լաւ աշխատելու: Իսկապէս այդչափ ալ դժուար չէ ստուգել, Telehealth-ի միջոցով, եթէ մէկուն վիճակը վատթարացած է: Երբեմն անոնք կարիքը պիտի ունենան իսկական քննութեան և X-Ray-ի կարիքը պիտի ունենան: Այն ժամանակ է որ կացութիւնը աւելի դժուար կը դառնայ: Սակայն կախեալ է հիւանդի դրութենէն և անհատի իրավիճակէն:”
Աւստրալիա որքան՞ յաջող կերպով կը հարթեցնէ կորութիւնը
Վերջին շաբաթներուն, “կորութիւնը հարթել” (flattening the curve) արտայայտութիւնը սովորական դարձաւ աւստրալիական բառապաշարին մէջ:
Այս արտայայտութիւնը կը վերաբերի ժահրի տարածումը նուազեցնելուն և վարակի աճի տոկոսին, պահելով այնպիսի մակարդակի վրայ որ գոյութիւն ունեցող պաշարներով հնարաւոր է բուժել հիւանդները:
Բժիշկ Մոյ կ'ըսէ որ կը թուի թէ ձեռք առնուած խիստ միջոցները որ կազդէ աւստրալիական կենցաղի իւրաքանչիւր երեւոյթի վրայ, վերջին շաբաթներուն, ազդեցութիւն կունենայ նաեւ որ կորութիւնը հարթուի: "Ընդհանուր առմամբ, յոյսով եմ որ ընկերային հեռաւորութեան և ընկերային մեկուսացումի ռազմավարութիւններու հետեւանքով, կը սկսինք տեսնել կորութեան հարթութիւնը:"
Սակայն բժիշկ Մոյ կը զգուշացնէ նաեւ որ աւստրալիացիներ իրաւունք չ'ունին չմտահոգուելու և տակաւին մարդիկ միշտ պէտք է ուշադիր ըլլան:
Յաւելեալ տեղեկութիւն թէ ինչ՞ պէտք է ընէք եթէ կը կարծէք որ ՔՈՎԻՏ-19 ունիք կամ եթէ քննութեան դրական արդիւնք ստացած էք, կարելի է գտնել՝ health.gov.au:
Աւստրալիոյ մէջ մարդիկ պէտք է նուազագոյնը 1,5 մեդր հեռաւորութիւն պահեն ուրիշներէ և հաւաքոյթները սահմանափակուած են 2 անձերու բացի եթէ ձեր ընտանիքին կամ տնեցիներու հետ էք:
Եթէ կը կարծէք որ վարակուած էք ժահրով, հեռաձայնեցէք ձեր բժիշկին (մի այցելէք) կամ կապ հաստատեցէք Ազգային Քորոնավայրըս Առողջութեան Տեղեկութեան Թէժ Գիծին (Coronavirus Health Information Hotline) 1800 020 080: Եթէ դժուարութիւն ունիք շնչելու կամ բժշկական արտակարգ իրավիճակի մէջ էք հեռաձայնեցէք՝ 000:
SBS յանձնառու կը մնայ Աւստրալիոյ տարբեր համայնքները տեղեկացնելու ՔՈՎԻՏ-19-ի վերջին զարգացումներու մասին: Լուրեր և տեղեկութիւններ մատչելի են 63 լեզուներով՝ sbs.com.au/coronavirus:
