یک باشنده آسترالیا که از خانه‌اش در ادلاید به دختران افغان کمک می‌کند تا به شکل پنهانی و آنلاین درس بخوانند، هراس دارد که قطع انترنت از سوی طالبان شاگردان آسیب‌پذیر را بیشتر ضربه خواهد زد.
هفته گذشته طالبان انترنت را در پنج ولایت شمال افغانستان قطع کردند؛ دلیلی که این گروه برای قطع آن اعلام کرد، "جلوگیری از فعالیت‌های غیراخلاقی" است.
افغان‌های مقیم آسترالیا و کشورهای دیگر نگران پیامدهای این اقدام بر خانواده‌های‌شان هستند.
یک تعداد افغان‌ها به بخش خبری اس‌بی‌اس گفتند که انترنت برای زنان و دختران در افغانستان حکم "راه نجات" را دارد.
طرح عمدی برای انزوای بیشتر دختران
عرفان عابدی که در سال ۲۰۲۱ از افغانستان به ادلاید آمد، پیش‌تر بحیث ترجمان و مشاور فرهنگی برای نیروهای ناتو و بعدتر برای وزارت داخله افغانستان کار کرده است. اما پس از تسلط طالبان، خانواده‌اش به آسترالیا منتقل شد.
آقای عابدی که برنده جایزه حقوق بشر یونسکو در ادلاید و سفیر شورای پناهندگان آسترالیا است، پس از ممنوعیت آموزش دختران در ۲۰۲۱ شبکه زیرزمینی مکاتب را در افغانستان بناء نهاد.
Adelaide-based Erfan Abidi an underground network of schools after Taliban banned girls from education in 2021. Today his initiative connects hundreds of girls across Afghanistan who are studying in secret or online. Credit: Supplied by Erfan Abidi
شبکه‌ای "توانمندسازی ۱۳۲" صدها دختر را در سراسر افغانستان وصل می‌کند؛ بعضی‌ها در مکاتب مخفی و بعضی دیگر بطورآنلاین درس می‌خوانند.
این یک شبکه مردمی است و با حمایت کمک‌های مردمی فعالیت دارد.
او افزود: «فراتر از آموزش ما برای دختران مشوره، برنامه‌های صحی روانی، آموزش جلوگیری از خودکشی، کارگاه‌های توانمندسازی و فرصت‌های اجتماعی برای وصل‌شدن به دیگران را نیز فراهم می‌کنیم.»
استادان آنلاین این شبکه در کشورهای مختلف از جمله آسترالیا، ایالات متحده امریکا و اروپا حضور دارند و از طریق برنامه‌ها و پلتفورم‌های مصوون با شاگردان افغان ارتباط می‌گیرند.
اما به گفته آقای عابدی، محدودیت تازه طالبان بر انترنت ویرانگر بوده و او کوشش می‌کند تا مکتب‌های خانگی را در داخل کشور گسترش دهد.
«آموزش آنلاین آخرین امید هزاران دختر بود و حالا این امید نیز از آن‌ها گرفته می‌شود. ما با اکثر شاگردان و استادان خود دیگر تماس نداریم.»
«بعضی‌ها با استفاده از یو‌اِس‌بی‌های از پیش بارگذاری‌شده تلاش می‌کنند این مشکل را دور بزنند، اما بیشتر خانواده‌ها توانایی خرید چنین وسایلی را ندارند. این خاموشی‌ها عمداً طراحی شده تا دختران منزوی شوند و جهان از واقعیت داخل افغانستان بی‌خبر ماند.»
راه نجات مردم
طالبان هفته گذشته در اعلامیه‌ای گفتند که هدف از قطع اینترنت در شمال، جلوگیری از "فعالیت‌های غیراخلاقی" است. این محدودیت شامل تمام ارتباطات از طریق کیبل فایبر نوری می‌شود و خانه‌ها، دفاتر و تجارت‌ها را بی‌انترنت گذاشته است؛ اما به گفته مقام‌ها، دسترسی به انترنت موبایل تاهنوز ممکن است.
این اقدام پنج ولایت شمالی افغانستان؛ کندز، بدخشان، بغلان، تخار و بلخ را در بر می‌گیرد.
نصیر احمد حیدرزی کاندیدای دکتورا در پوهنتون Southern Queensland و باشنده اصلی ولایت بلخ به اس‌بی‌اس پشتو گفت بخاطر این محدودیت نمی‌تواند با برادرش تماس بگیرد.
«انترنت یک راه نجات برای مردم افغانستان است، بخصوص در ولایت بلخ که من از آن‌جا هستم. این وسیله جوامع محلی را با جهان وصل می‌کند. برای اکثر مردم، بخصوص جوانان و زنان، انترنت تنها راه آموزش، کسب دانش و ارتباط با دنیای بیرون است.»
غیرانسانی و خطرناک
طالبان پیش‌تر نیز نگرانی خود را در مورد پورنوگرافی و تماس‌ها بین مردان و زنان در فضای مجازی ابراز کرده بودند. اواخر سال گذشته، این گروه قوانین اخلاقی را رسمی ساخت که شامل پوشانیدن روی زنان، ریش‌گذاشتن مردان و ممنوعیت پخش موسیقی در موترها بود.
زنان از کار در عرصه‌های مختلف و از رفتن به پوهنتون‌ها منع شده‌اند و دختران نیز از رفتن به لیسه‌ها محروم‌اند.
در اعلامیه رسمی طالبان در این مورد آمده بود: «این اقدام برای جلوگیری از فعالیت‌های غیراخلاقی اتخاذ شده است» و وعده دادند که «برای نیازهای ضروری بدیل فراهم خواهد شد.»
زلمی خلیلزاد، سفیر پیشین ایالات متحده در افغانستان، این ممنوعیت را "بی‌معنا" خوانده و گفت: «اگر واقعاً نگرانی پورنوگرافی هستید مانند اکثر کشورهای اسلامی می‌توان به‌سادگی آن را فلتر کرد.
خالد امیری، خبرنگار افغان که پس از تسلط طالبان به آسترالیا منتقل شد، به اس‌بی‌اس پشتو گفت که این اقدام طالبان، افغان‌ها را بیشتر در انزوا می‌برد و آن را "بسیار غیرانسانی، خطرناک و استبدادی" خواند.
او افزود: «این مسأله؛ بخصوص بر دیاسپورای افغان در آسترالیا و غرب اثر گذاشته است، جای‌که خانواده‌ها از زمان تسلط طالبان جدا مانده‌اند. اکثر مردم فرار کرده‌اند و عزیزان‌شان را پشت سر گذاشته‌اند. یگانه وسیله ارتباط‌شان برنامه‌های چون واتس‌اپ و سیگنال بود. من فکر می‌کنم با این ممنوعیت، همان خط حیاتی هم بطور کامل قطع شده است.»
اس‌بی‌اس دری را ساعت چهار بعد از ظهر روزهای سه‌شنبه و شنبه از رادیو اس‌بی‌اس ٢ بشنوید. فرکانس رادیو اس‌بی‌اس ٢ را در محل خود از صفحه راهنمای ما به دست آورید.
