گیاه‌خواری: خوب یا بد؟

اگر وسوسه شده‌اید که گیاه‌خوار شوید، شاید بهتر باشد کمی بیشتر در این باره فکر کنید، زیرا برخلاف باورهای رایج، گیاه‌خواری، هم برای سلامتی و هم برای محیط زیست ضررهای بیشتری به همراه دارد.

Getty Images

Fork, knife and rubber stamp with the text vegan stamped over cardboard background. Source: Getty Images

به گزارش روزنامۀ «سیدنی مورنینگ هیرالد»، سه دلیل اصلی گیاه‌خواری، سلامت محیطی، سلامت فردی و جلوگیری از بی‌رحمی است. گرچه همۀ این دلایل تا حدی قابل قبول اند، اما کاملاً قانع کننده نیستند.

مثلاً در مورد سلامت فردی، اکثر افراد می‌دانند که باید گوشت سرخ کمتری مصرف کنند. اما مصرف کمتر به معنای اصلاً مصرف نکردن نیست. این‌که مصرف زیاد بد است، به این معنا نیست که اصلاً مصرف نکردن بهترین راه است، بلکه مصرف بیش از حد هر چیزی، چه گوشت سرخ باشد، چه شراب سرخ، چه ویتامین، چه چربی، برای بدن مضر است.

جلوگیری از بی‌رحمی هم بحث پیچیده‌ای است. مثلاً انجام کارهایی مثل توله‌کشی اجباری، بریدن منقار پرندگان، نگهداری حیوانات در قفس‌های کوچک و تنگ، و تحمیل عمدی درد و رنج بر حیوانات قطعا بی‌رحمانه و خشن اند. البته تغذیۀ چهارپایان با غلات را هم باید به این فهرست اضافه کرد، چون چهارپایان چهار معده دارند که مخصوص نشخوار علف است. غلات و بسیاری از اضافات غذایی و دارویی دیگر که در رژیم غذایی دام‌ها استفاده می‌شوند، صرفاً برای افزایش وزن سریع آن‌ها است. در حالی که این مواد غذایی موجب کاهش پی‌اچ (pH)، کاهش فایبر و افزایش استرس در محیط معدۀ حیوان شده و می‌تواند موجب بیماری و ورم کبد جانور هم بشود.

اما در کل، کشتن حیوانات برای تغذیۀ انسان‌ها لزوما کار بی‌رحمانه‌ای نیست، زیرا در آن صورت از بین بردن و خوردن گیاهان هم باید بی‌رحمانه محسوب شود. اکثر انسان‌ها گمان می‌کنند که گیاهان مانند ربات‌هایی هستند که از یک کد ژنتیکی خاص پیروی می‌کنند. در حالی که تحقیقات علمی زیادی نشان می‌دهند که درختان توانایی تصمیم‌گیری، حافظه و حتا شخصیت‌های مختلفی دارند و در برقراری ارتباط از احساسات استفاده می‌کنند. پس خُرد کردن و سرخ کردن یک کچالو می‌تواند همان‌قدر بی‌رحمانه به نظر برسد که مثلاً بخواهیم این کار را با یک جوجۀ گربه انجام بدهیم.

در کنار این‌ها، گیاه‌خواران استدلال می‌کنند که جاگزین کردن گوشت گاو با حبوبات می‌تواند برای کرۀ زمین مفید باشد و جلو تغییرات آب‌وهوایی را بگیرد؛ زیرا چهارپایان (به ویژه گاوها) حدود یک‌پنجم گازهای گلخانه‌ای را تولید می‌کنند و با کم کردن یک وعده غذایی گوشتی در هفته می‌شود معادل ۱۴۴ لیتر مصرف پترول در سال را کاهش داد. استفاده نکردن از گوشت حیوانات همچنان می‌تواند جلو تخریب جنگل‌ها برای ایجاد چراگاه‌ها را بگیرد و نگرانی‌های محیط زیستی را کمتر کند.

اما به نظر می‌رسد که همۀ ابعاد این قضیه مورد توجه قرار نگرفته اند. در واقع، علف یکی از مهم‌ترین گیاهان حیات‌بخشی است که در صنعت کشاورزی کاربرد دارد و از آن برای تغذیۀ حیوانات استفاده می‌شود. اما در حال حاضر، چهارپایانی که در تمام عمرشان فقط از علف تغذیه می‌کنند، درصد بسیار کمی از حیوانات را تشکیل می‌دهند. بیشتر گوشت‌هایی که ما مصرف می‌کنیم، از حیواناتی است که با غلات و افزودنی‌های هورمونی تغذیه شده اند تا هرچه زودتر برای کشتارگاه‌ها پروار شوند. از طرفی، تغذیۀ چهارپایان با علف لزوماً به معنای تخریب جنگل‌ها و از بین بردن درختان برای گسترش علف‌زارها نیست. برای مثال در همین آسترالیا، یکی از راه‌های تغذیۀ چهارپایان با علف می‌تواند استفاده از علف‌زارهایی باشد که در طول قرن‌ها از سوی مردمان بومی این کشور هم به کار برده می‌شدند.

علف‌های محلی آسترالیا در تمام طول سال رشد می‌کنند: بعضی از این علف‌ها مثل «سبزۀ کنگورو» (kangaroo grass) درتابستان و بعضی علف‌های دیگر مثل «مایکرولاینا» (microlaena) در فصل سرما رشد می‌کنند. در نتیجه، چراگاه‌ها به طور طبیعی پوشیده از علف، با خاک مرغوب و حاصل‌خیز باقی می‌مانند. علف محلی و سم چهارپایان قابلیت بسزایی در تولید خاک، ذخیره‌سازی آب و جداسازی کاربن دارد. علف‌زارهای احیایی می‌توانند گوشتی با آلودگی کاربنِ خنثا یا حتا منفی تولید کنند. پس مدیریت علف‌زارهای انبوه با رشد سریع باعث می‌شود چهارپایان بدون این‌که ریشۀ علف‌ها را بخشکانند، از آن‌ها تغذیه کنند، و با راه رفتن بر روی زمین، کود نایتروجنی و فایبری را به درون خاک بفرستند. این کار باعث می‌شود که طی چند سال، عمق خاک ۳۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی متر بیشتر شده و قابلیت نگهداری آب آن نیز ۸ برابر شود. افزون براین،  اکوسیستم میکروبی پیچیده‌ای هم که باعث پخش مواد مغذی خاک می‌شود، محفوظ می‌ماند.

با تمام این‌ها، اگر همچنان می‌خواهید گیاه‌خوار شوید، انتخاب با شما است، اما این کار را به خاطر نجات کرۀ زمین انجام ندهید. به این فکر کنید که مقدار گاز میتانی که قرار است انسان‌ها بعد از خوردن حبوبات تولید کنند، چندبرابر گاوها خواهد بود!


به اشتراك بگذاريد

4 مدت خواندن

نشر شده در ساعت

به روز شده در ساعت

توسط Peyman Jamali

گويندە Besmillah Mohabbat



Share this with family and friends


Follow SBS Dari

Download our apps
SBS Audio
SBS On Demand

Listen to our podcasts
Independent news and stories connecting you to life in Australia and Dari-speaking Australians.
A series of stories to help Afghans settle well and 'feel at home' in Australia.
Get the latest with our exclusive in-language podcasts on your favourite podcast apps.

Watch on SBS
SBS World News

SBS World News

Take a global view with Australia's most comprehensive world news service