در آستانه ٣٠مین سالگرد تصویب کنوانسیون حقوق کودک ملل متحد، سازمان حمایت از کودکان (Save the Children) میگوید دوسوم از کودکان افغانستان در راه مکتب از انفجار، ربایندگان و دیگر انواع خشونت هراس دارند.
این سازمان یک بررسی را روی ٦٠٠ پدر و مادر و ٩٠ کودک در چهار ولایت افغانستان انجام داده که بر اساس آن، کودکان این کشور در راه مکتب، در صنفهای درسی، در راه بازار و هنگام بازی در بیرون از خانه با ترس از وقوع انفجار، درگیری و صدای هلیکوپترهای مهاجم زندگی میکنند.
سازمان حمایت از کودکان میگوید: «تنها ٣٠ درصد از کودکان در داخل مکتب احساس امنیت میکنند، در حالی که دختران نسبت به پسران احساس امنیت کمتری دارند».
در گزارش آمده است: «کودکانی که در ترس مدام نسبت به زندگی شان زندگی میکنند»، به حمایت و کمک لازم برای غلبه بر تجارب ناشی از خشونت دسترسی ندارند.

غزل هشت سال دارد و در دهسبز کابل زندگی میکند. Source: Save the Children
غزل که دانشآموز صنف چهارم مکتب است، هر روز به تنهایی به مکتب میرود و میخواهد در آینده معلم شود، میگوید: «در دنیای دیگر اطفال بیک (بکس) دارند، کالا (لباس) خوب دارند، کتابچههای خوب دارند، زنگ مکتب خوب دارند، اما در این افغانستان ما هیچچیز نداریم».
براساس یافتههای این بررسی، اکثریت والدین گفتهاند کودکان شان در راه مکتب (٦٤ درصد) و بازار (٥٥ درصد) از وقوع حملات انتحاری و انفجاری، درگیری مسلحانه و آدمربایی ترس دارند. این رقم در بعضی جاها به ٩٥ درصد میرسد.
یک دختر ۱٤ ساله از ولایت سرپل میگوید: «وقتی درگیری آغاز میشود، هیچجایی در روستای ما امن نیست، اما خانه بهتر از بیرون است. ما در گوشههای اتاقهای مان پنهان میشویم».
دختر ۱٦ ساله دیگر از کابل میگوید: «برادر ۱٤ سالهام نزدیک یک حمله در جاده دارالامان بود و بعد از آن حمله، همیشه هراسان و دلواپس بود. هر وقت صدایی در خانه میپیچید، حتا اگر صدای بسته شدن یک در بود، از جایش برمیخاست».

یلدا، دهساله، فعال و مدافع حق آموزش کودکان است. Source: Save the Children
همچنان ٧٣ درصد والدین گفتهاند کودکان شان احساس ترس و اضطراب ناشی از منازعه را تجربه کرده و ٤٨ آنها درصد از ناراحتی درازمدت و بیخوابی در کودکان خبر دادهاند.
٧٠ درصد والدین درگیری میان ارتش افغانستان و مخالفان مسلح آن را «بزرگترین تهدید» علیه امنیت جانی کودکان شان دانستهاند.
اونو وان منین، رییس سازمان حمایت از کودکان در افغانستان میگوید: «پس از ۱٨ سال، جنگ در افغانستان به حدی عادی شده که کودکان وقتی صدای انفجاری را از دور میشنوند یا پس از یک انفجار مخوف از کنار آن میگذرند، به سختی از خود واکنش نشان میدهند».

همت (مستعار)، ده ساله، رفتن به مکتب را دوست دارد. Source: Stefanie Glinski/Save the Children
«تحقیقات ما نشان میدهند که کودکان افغان با سطح گستردهای از بحران سلامت روانی مواجهاند».
«کودکان باید در راه مکتب حفاظت شوند و مکتبها باید از درگیریهای مسلحانه دور بمانند. کودکان حق اساسی دسترسی به آموزش دارند و هرگز نباید مجبور به ترک مکتب شوند، فقط به این دلیل که مکتب رفتن خیلی خطرناک است».
براساس آمار وزارت معارف افغانستان، از سال ٢٠۱٣ به اینسو، یکهزار و ۱٥٣ مکتب از منازعات دوامدار در این کشور آسیب دیده و تنها در سال گذشته ٣٧٧ مکتب در سراسر کشور هدف قرار گرفتهاند.