روسیه روز سهشنبه (۱۱ آگست) اعلام کرد که واکسین کووید-۱٩ ساخت یک شرکت روسی را با گذشت کمتر از دو ماه از آغاز آزمایش بالینی آن برای «نخستین بار در جهان» به ثبت میرساند. اما کارشناسان ضمن ابراز نگرانی از این موضوع میگویند که در غیاب دادههای کامل آزمایش بالینی، اطمینان کردن به این واکسین دشوار میباشد.
روسیه به نیت ربودن گوی سبقت در مسابقه جهانی تولید نخستین واکسین این بیماری عالمگیر، هنوز این واکسین را به صورت گسترده روی انسانها کارآزمایی نکرده است، مسألهای که ایمنیشناسان (ایمونولوژیستها) و متخصصان بیماریهای عفونی میگویند میتواند یک گام «بیباکانه» باشد.
آیفر علی، متخصص دارو در دانشگاه وارویک بریتانیا گفت: «روسیه اساساً یک آزمایش بزرگ در سطح کل جمعیت انجام میدهد».
خانم علی گفت که تأیید یک واکسین با این سرعت میتواند به این معنا باشد که ضررهای احتمالی آن ناشناخته باقی میمانند. او هشدار داد که این اثرات مضر در حالی که است نادر باشند، میتوانند خطرناک نیز باشند.
ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه گفت که این واکسینِ ساخت انستیتوت گامالی مسکو ایمن است و به یکی از دخترانش هم تزریق شده است.

Russia has become the first country to approve a coronavirus vaccine for use in its citizens despite international scepticism. Source: AAP
آقای پوتین در تلویزیون دولتی روسیه گفت: «من میدانم که این (واکسین) بسیار مؤثر است، ایمنی قوی ایجاد میکند، و تکرار میکنم، این واکسین از همه آزمایشهای لازم گذشته است».
اما فرانسوا بالو (Francois Balloux)، یکی از متخصصان انستیتوت ژنیتیک دانشگاه کالج لندن تصمیم روسیه برای تأیید این واکسین را «بیباکانه و احمقانه» خواند.
آقای بالو گفت: «واکسیناسیون دستهجمعی با واکسینی که به درستی آزمایش نشده، غیراخلاقی است».
«هرگونه مشکلی که در کارزار واکسین روسیه رخ دهد، فاجعهبار خواهد بود، هم از جانب اثرات منفی بر سلامتی، و هم به این خاطر که این امر پذیرش واکسین در میان جامعه را دچار عقبگرد میکند».
دنی آلتمن، استاد ایمنیشناسی در امپریال کالج لندن با تأیید گفتههای بالو گفت که «ضرر جانبی» تزریق هر گونه واکسینی که هنوز معلوم نیست ایمن و مؤثر باشد، «مشکلات فعلی را به طور غیر قابل تصوری تشدید میکند».
روسیه در حالی با تأیید این واکسین بر ویروس کرونا اعلام پیروزی میکند که بیش از پنج شرکت بزرگ داروسازی در سراسر جهان در حال انجام آزمایشهای گسترده و پیشرفته بالینی واکسینهای احتمالی کووید-۱٩ خود هستند که در هر کدام دهها هزار نفر داوطلب شدهاند.
چندین تا از این شرکتهای پیشتاز، از جمله مدرنا، پیفایزر و آسترازَنِکا، گفتهاند که آنها امیدوار هستند تا پایان سال جاری میلادی از کارکرد و ایمنی واکسینهای احتمالی خود اطمینان حاصل کنند.

این واکسین تنها بر روی دهها نفر در مدت کمتر از دو ماه آزمایش شده است. Source: SBS News
انتظار میرود تمامی این شرکتها نتایج و دادههای ایمنی آزمایشهای شان را منتشر و برای دریافت جواز تولید انبوه به نهادهای مربوط در ایالات متحده، اروپا و جاهای دیگر ارائه کند.
اما وزارت صحت روسیه قبل از آزمایش نهایی که به آزمایش مرحله سوم معروف است و معمولاً با اشتراک هزاران نفر انجام میشود، این واکسین روسی را تأیید کرده است.
معمولاً اینگونه آزمایشهای گسترده بالینی برای دریافت جواز رسمی ضروری پنداشته میشوند.
محققان میگویند عدم دادههای نشر شده در مورد واکسین روسی- به شمول اینکه چطور ساخته شده، جزئیات ایمنی و واکنش ایمنی آن چیستند و آیا میتواند از کووید-۱٩ پیشگیری کند یا خیر- دانشمندان، مقامهای صحی و مردم را در تاریکی رها میکند.
فیلیپین میخواهد از واکسین روسی استفاده کند

یک مرکز آزمایش کرونا در مانیلا، پایتخت فیلیپین. Source: AAP
رودریگو دوترته، رییس جمهور فیلیپین با تمجید از تلاشهای روسیه برای ساخت واکسین کرونا گفت که حاضر است شخصاً در آزمایشهای این واکسین اشتراک کند و از پیشنهاد روسیه برای عرضه این واکسین که او انتظار دارد رایگان باشد، استقبال کرد.
روسیه پیشنهاد عرضه یا تولید مشترک این واکسین در خاک فیلیپین را مطرح کرده و فیلیپین نیز برای همکاری با مسکو در زمینه آزمایش، عرضه و تولید آن ابراز آمادگی کرده است.
فیلیپین یکی از کشورهای با آمار بلند ابتلا به ویروس کرونا در آسیا میباشد. شمار مبتلایان این کشور روز سهشنبه با افزایش نزدیک به سه هزار نفر به ۱٣٩ هزار و ٥٣٨ تن رسید.