هشدار محتوایی: این گزارش شامل بحث در مورد ازدواج اجباری است که ممکن است برای بعضی‌ها ناخوشایند یا آزاردهنده باشد.
اکثر مردم تصور می‌کنند که ازدواج اجباری تنها در خارج از آسترالیا اتفاق می‌افتد؛ اما واقعیت این است که این پدیده همین‌جا نیز اتفاق می‌افتد. پولیس فدرالی آسترالیا در سال ۲۰۲۳-۲۴ به ۹۱ مورد گزارش ازدواج اجباری رسیدگی کرده است. این ارقام تقریباً یک‌چهارم تمام قضایای قاچاق انسان در آن سال را تشکیل می‌دهد.
تفاوت ازدواج ترتیب‌شده و ازدواج اجباری چیست؟
در بعضی فرهنگ‌ها ازدواج ترتیب‌شده رایج است؛ اما تفاوت اصلی آن با ازدواج اجباری در "رضایت" است.
در ازدواج ترتیب‌شده، هر دو طرف با رضایت خود، و معمولاً با مشارکت خانواده‌ها، ازدواج می‌کنند.
اما در ازدواج اجباری، یکی از طرفین یا هر دو طرف بدون رضایت آزادانه تن به ازدواج می‌دهند که این امر می‌تواند ناشی از تهدید، اجبار، فریب یا شرایط سنی و روانی باشد.
خانم کودزایی ناتاریکوا مشاور برنامه‌های حمایتی برای پناهندگان صلیب سرخ در این مورد می‌گوید: «اگر در هر مرحله‌ای فشار، تهدید، فریب یا اجبار برای وادار کردن کسی به ازدواج وجود داشته باشد، دیگر ازدواج ترتیب‌شده نیست؛ بلکه ازدواج اجباری است. بسیار مهم است این تفاوت‌ها را روشن کنیم، زیرا اکثر مردم، حتی کسانی‌که خود تجربه ازدواج اجباری داشته‌اند، در آن زمان فکر می‌کردند ازدواج‌شان ترتیب‌شده است.»
او می‌افزاید که ازدواج اجباری می‌تواند بر هر کسی اعم از زن یا مرد، جوان یا کلان‌سال و از هر پیشینه فرهنگی یا مذهبی تأثیر بگذارد. ازدواج اجباری یک مسأله جهانی شناخته می‌شود و در آسترالیا نیز یک نگرانی جدی بشردوستانه است.
او می‌گوید: «در آسترالیا ازدواج اجباری بحیث یک نوع برده‌داری مدرن شناخته می‌شود. این پدیده محدود به یک گروه فرهنگی، مذهبی، قومی یا جنسیتی خاص نیست؛ بلکه امکان دارد هر کسی در معرض آن قرار گیرد.»
Sakina Muhammad Jan arrives for sentencing at the County Court of Victoria in Melbourne, Monday, July 29, 2024. Jan is being sentenced for forcing her daughter to marry a man who then murdered her. (AAP Image/Diego Fedele) Source: AAP / DIEGO FEDELE/AAPIMAGE
پیامدهای حقوقی ازدواج اجباری در آسترالیا چیست؟
در آسترالیا ازدواج اجباری تنها یک مسأله خانوادگی نیست؛ بلکه بحیث یک جرم شناخته می‌شود.
پانوس ماسوریس رییس بخش خدمات مهاجرت و برنامه ازدواج اجباری در نهاد Life without Barriersتوضیح می‌دهد که ازدواج اجباری طبق اصلاحیه قانون جرایم سال ۲۰۱۳ یا Crimes Legislation Amendment Act of 2013، یک جرم فدرالی در آسترالیا است.
این قانون نه‌تنها شامل مواردی در داخل آسترالیا می‌شود، بلکه در مواردی که یک شخص برای ازدواج به خارج از کشور برده می‌شود، نیز قابل اجرا است.
او می‌گوید: «این جرم می‌تواند شامل ازدواج‌های مدنی، مراسم فرهنگی و مذهبی و حتی روابط ثبت‌شده باشد و پولیس فدرالی آسترالیا مسوول پیگیری و تحقیق در این زمینه است.»
بیشتر بخوانید
پشت درهای بسته: کابوس ازدواج اجباری
دلایل ازدواج اجباری چه بوده می‌توانند؟
ازدواج اجباری بیشتر دختران و زنان جوان، بخصوص کسانی‌که در سنین ۱۴ الی ۱۸ قرار دارند را متأثر می‌سازند. خانم ناتاریکوا توضیح می‌دهد که دلایل آن با توجه به اشخاص و شرایط متفاوت می‌باشد.
او می‌گوید: «ازدواج اجباری می‌تواند برای برآورده‌ساختن توقعات خانواده و جامعه در راستای حفظ نقش‌های سنتی جنسیتی اتفاق بیافتد. یا برای تقویت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی و ادامه‌دادن سنت‌ها نیز واقع شده می‌تواند. آنچه ما مشاهده کرده‌ایم این است که والدین یا کسانی‌که زمینه ازدواج اجباری را فراهم می‌سازند، باور دارند کاری را انجام می‌دهند به نفع شخص جوان است، البته باوجود این‌که زیان‌بار باشد. آنان فکر می‌کنند که مسوولیت‌شان است تا بهترین راه را برای فرزند خود انتخاب کنند.»
هنا عسافیری فعال اجتماعی و مدافع حقوق زنان در ملبورن است.
در سال ۲۰۱۷ نام او در فهرست افتخاری زنان ویکتوریا بخاطر سهمش در تغییرات اجتماعی و توانمندسازی زنان درج شد. همچنان در سال ۲۰۱۹، مدال افتخار استرالیا (OAM) را دریافت کرد.
او در سال ۲۰۲۴ نخستین کتاب خود را تحت عنوان "هنا: جسارت برای آزاد بودن" نشر کرد که بازتابی از کودکی‌اش در لبنان جنگ‌زده و آسترالیا، فرارش از ازدواجی‌که خودش انتخاب نکرده بود، و سفر دوباره‌سازی زندگی‌اش در سن بیست‌سالگی است.
خانم عسافیری می‌گوید: «برای من، وقتی در آسترالیا بسیار جوان بودم، ازدواجم اگرچه به معنای کامل اجباری نبود، اما طوری احساس می‌کردم که گویا تنها گزینه موجود است. پس تا چه اندازه اجبار است؟ و تا چه حد نتیجه شرایطی است که مرا واداشت تا در ۱۵ سالگی فکر کنم ازدواج راهی است برای رسیدن به آزادی، عزت، احترام و بیرون‌شدن از آسیب. این‌ها بخشی از شرایطی بود که سبب شد ازدواج ترتیب‌شده برای من به‌عنوان یک گزینه مطرح گردد.»
حمایت‌های موجود کدام‌ها اند؟
هر شخصی‌که در معرض خطر ازدواج اجباری قرار داشته باشد، می‌تواند از راه‌های مختلف کمک دریافت کند.
خانم ناتاریکوا توضیح می‌دهد که صلیب سرخ از سال ۲۰۱۴ تاکنون به کسانی که با ازدواج اجباری مواجه بوده‌اند، خدمات حمایتی ارائه می‌کند.
او می‌گوید: «اگر نگران یک دوست، عضو خانواده، همکار یا شخصی هستید که ممکن است در معرض خطر ازدواج اجباری قرار داشته باشد و می‌خواهید مشوره محرمانه درباره راه‌های کمک دریافت کنید، می‌توانید با صلیب سرخ به شماره ۱۸۰۰۱۱۳۰۱۵ تماس بگیرید یا به ایمیل آدرس national_stpp@redcross.org.au ایمیل ارسال بدارید.»
از ماه جنوری ۲۰۲۵ آسترالیا یک برنامه جدید به‌نام "برنامه مسلکی حمایت از ازدواج اجباری یا FMSSP" راه‌اندازی کرده است که خدمات پیشگیرانه و مداخله زودهنگام را فراهم می‌کند. مردم می‌توانند خودشان مستقیماً به این برنامه مراجعه کرده و یا به شماره ۱۸۰۰۴۰۳۲۱۳ در تماس شوند و یا هم به ویب‌سایت آن مراجعه کنند.
خانم ناتاریکوا تأکید می‌کند: «اگر کسی در وضعیت خطر عاجل قرار داشته و به کمک فوری ضرورت دارد، باید هرچه عاجل‌تر با پولیس به شمارهٔ 000 تماس بگیرد.»
The Australian Federal Police responded to 91 reports of forced marriages in 2023-24, making up nearly a quarter of all human trafficking cases that year. Source: iStockphoto / dragana991/Getty Images/iStockphoto
برای کسانی‌که نمی‌خواهند موضوع را به پولیس گزارش دهند، نهاد Salvation Army خدمات حمایتی ارائه می‌کند.
خانم ناتاریکوا می‌گوید واجد شرایط‌بودن افراد از طریق همین برنامه ارزیابی می‌شود.
برای دسترسی به این کمک‌ها، می‌توانید با Salvation Army به شماره ۱۳۰۰۴۷۳۵۶۰ به تماس شده و یا هم از ویب‌سایت آن دیدن کنید.
او همچنان بر اهمیت خدمات My Blue Sky تأکید می‌کند که یک نهاد ملی در آسترالیا است و اطلاعات درباره ازدواج اجباری و مشاوره‌های حقوقی و مهاجرتی در اختیار افراد آسیب‌دیده یا در معرض خطر قرار می‌دهد.
اشخاصی‌که می‌خواهند با My Blue Sky در تماس شوند، می‌توانند از طریق شماره تیلیفون ۰۲۹۵۱۴۸۱۱۵ و یا هم از طریق ارسال پیام کوتاه به شماره مبایل ۰۴۸۱۰۷۰۸۴۴ و یا هم با ارسال ایمیل به آیمیل آدرس help@mybluesky.org.au با این انهاد تماس بگیرند.
بانو ناتاریکوا می‌افزاید: « My Blue Skyتوسط نهاد ضد برده‌داری آسترالیا اداره می‌شود. این خدمات رایگان، محرمانه و در دسترس عموم است. اشخاص یا اعضای جامعه می‌توانند از طریق تیلیفون، ایمیل یا پیام کوتاه با آن‌ها تماس بگیرند.»
نقش جامعه در پیشگیری از ازدواج اجباری
تشخیص نشانه‌های ازدواج اجباری برای پیشگیری، مداخله زودهنگام و دریافت کمک حیاتی است.
به‌عنوان بخشی از تلاش‌ها برای مبارزه با قاچاق انسان، مرکز ملی مبارزه با بهره‌کشی اطفال (ACCCE) به رهبری پولیس فدرالی آسترالیا، از جوامع آموزشی خواسته است نسبت به نشانه‌های ازدواج اجباری در کودکان هوشیار باشند، زیرا ازدواج اجباری بیشترین نوع گزارش‌شده از قاچاق انسان در آسترالیا است.
هیلن اشنایدر قوماندان بخش بهره‌کشی انسانی پولیس فدرالی با نشر بیانیه‌ای بعضی علایم رایج ازدواج اجباری را بیان کرده است.
In some cultures, arranged marriages are common, but the key difference from forced marriages is consent. (Photo by Lynsey Addario/Getty Images Reportage) Credit: Lynsey Addario/Getty Images
علایم و نشانه‌های رایج ازدواج اجباری کدام‌ها اند؟
- داشتن پیشینه خانوادگی که در آن خواهر یا برادران بزرگ‌تر زودتر از مکتب خارج شده و در سن کم ازدواج کرده‌اند.
- کنترول شدید توسط خانواده یا جامعه، چه در خانه و چه بیرون از خانه؛ از جمله تحت نظارت بودن، همیشه همراه داشتن یک فرد دیگر، نداشتن اختیار بر پول و تصمیم‌گیری‌های مربوط به زندگی، تحصیل یا آینده مسلکی.
- محدودیت یا نظارت بر تماس‌ها و ارتباطات.
- نگرانی درباره سفر خانوادگی یا سفر به خارج از کشور.
- احساس ترس یا نگرانی از پیامدهای نپذیرفتن یک نامزدی یا ازدواج برنامه‌ریزی‌شده.
- نگرانی از خشونت جسمی یا روانی به‌دلیل برآورده نکردن توقعات خانواده یا جامعه.
هنا عسافیری تأکید می‌کند که هیچ‌کس نباید به ازدواج مجبور یا وادار شود. او از دختران جوانی‌که با چنین وضعیتی روبرو هستند می‌خواهد کمک بگیرند و از منابع حمایتی موجود در آسترالیا استفاده کنند.
او می‌گوید: «هیچ‌گاه درست نیست؛ در هیچ فرهنگی، هیچ مذهبی و هیچ جامعه‌ای‌که کسی را به ازدواج مجبور یا وادار کنند. بهترین و پایدارترین ازدواج‌ها آن‌های‌اند که بر اساس رضایت آگاهانه، استقلال و تصمیم‌گیری آزادانه شکل گرفته‌اند.»
اگر شما یا کسی که می‌شناسید تحت تأثیر خشونت خانوادگی و خانگی قرار دارید، با ۱۸۰۰۷۳۷۷۳۲ مستقیماً تماس گرفته می‌توانید. همچنان می‌توانید به شمار ۰۴۵۸۷۳۷۷۳۲ پیام کوتاه ارسال بدارید. شما همچنان می‌توانید از ویب‌سایت 1800RESPECT.org.au دیدن کنید. در مواقع اضطراری به شماره 000 تماس بگیرید.
خدمات ارجاع مردان (Men’s Referral Service) که توسط نهاد No to Violence اداره می‌شود نیز از طریق شماره ۱۳۰۰۷۶۶۴۹۱ قابل دسترس است.
براى بدست آوردن معلومات و توصيه‌‌هاى ارزشمند بيشتر در مورد جابجا شدن تان در زندگى نو در آستراليا در پودكاست Australia Explained اشتراك يا آن‌را تعقيب كنيد.
