Key Points
- Wɛɛr rin yiic ke cï lööŋ puöl aye looi aa akutnhom ee Gɛ̈ɛ̈t piny Dhiëët, Thuɔu & Thiëëk ee Gen pandun wala wuöndun
- Dhel leu bï buɔth yic atɛ̈ɛ̈k yic ke ye thaany tɛdun ciëëŋ yïn thin.
- Kä kɔ̈ɔ̈k yiic, cimënë thiëëk ciök, acie wïc ku ba riin waar dhel BDM.
- Na ye ke cï yïn riɛ̈n ku waar, yen atɔ yï cïn ke ye luɔ̈n du ba akutnhïïm kɔk lɛ̈ɛ̈k, mat thin agut nhom Luɔi Käk Baai.
- Yeŋö wɛɛr yïn riɛ̈n ku?
- Leŋ käk cï pëën na ye kë wɛɛr yïn riɛ̈n ku?
- Ye dhël yinda ye athor thiɔ̈ɔ̈ŋ?
- Näŋ tɛ lëu bi yïn rin raan ci wek röt thiääk lööm?
- Yeŋö kënë rot looi tɛ cï yïn jal gɛ̈ɛ̈t ɣot?
Rin kun cï löŋ puöl aa riin wën tɔ athor yïn nyuɔ̈ɔ̈th yiic cimëne athor dun dhiëët, juöth wala bitha.
Kuna na ye raan adööc Australian kaye raan ci puöl ba ciëëŋ athɛɛr, ka yïn alëŋ kuääny ba riɛ̈n ku waar tɛn Gɛ̈ɛ̈t Pïny ee Dhiëët, Thuɔ̈u & Thiëëk (BDM).
A close up view of an Australian Birth Certificate in Sydney, (AAP Image/Paul Braven) Source: AAP / PAUL BRAVEN/AAPIMAGE
Yeŋö wɛɛr yïn riɛ̈n ku?
Kɔc aa riɛ̈n keen cï löŋ puöl waar wɛt ka keen juëëc ci leu bi keek kuën ŋic ka keek röt.
"Kajuëëc aleu bi mat thin ci lööŋ puöl agut rin ci raan keek jöök tɛ̈k yiic wala miöör, wɛɛr rin wurdit tɛ lëŋ yen thiëëŋ ci looi aɣer, kuääny rin bi thääny keek tɛ ye yeen rot luel bi ŋiɛ̈c thin," aci Derise Cubin kuänyic, athook tɛn akutnhom BDM tɛn yiökyiök Canberra.
Dɛt alëŋ kɔc riɛ̈n ken waar kaam ciën ci keek köök tɛn Australia, cimenë raan thuur ke ye kek tiŋ Elliott Fox.
Yen ake köök kek kɔɔc paanden alɔŋ (thɛɛr) Czechoslovakia ke ŋuɔt ye meth.
" Wën ci ɣok ɣëët ku riɛ̈n kua aci keek gät piny akutnhom abiköök Australian, tɛ ye cɔ̈ɔ̈l rin rɛ̈ɛ̈l thin kït nhiim aye nyiaai thin pe pɔl yic... Kënë wɛt de yic tɛ ye aci rot waar tɛn ke kye keek caal thin. Dit tɛnë Australia aca jal yiök ke rilic ba riɛ̈n cie rɔt keek ɣɛn ku akëc ɣɛn yiëk ŋiëc ee puou."
Ke ye raan ci dit, Elliot aci kuäny bi riɛ̈n ke waar rin wen nhiɛ̈ɛ̈r keek, kënë aci yeen yiëk ŋiëëc ee puöu ku ŋuɛ̈ɛ̈n erïn thiɛ̈ɛ̈k yen kek tɛ ŋïc rot ke ye raan chuur ka ye tiŋ.
Close up of a birth certificate. Source: iStockphoto / Yau Ming Low/Getty Images
Mehrangiz Tabatabaei ee Bɛny Rïïk Ciök Piny koony wɛt keek Migrant Resource Centre Tasmania. Yen aci kɔc juëëc kuɔ̈ny ku bïk kënë looi.
“Töŋ ye laac yiök tɛn kɔc bɔu Myanmar na ye ke jɔ̈l keek ke ciök riëk piny tɛn Australia—kuöc wɛ̈ɛ̈r yiic tɛ ye Burmese riɛ̈n keen gäät thin." aci lueel. " kënë rot lääc wuöc ee thööŋ lɔ̈n nada abäŋ ciën rin aa rin wundit. Mɛ̈n k,Kɔc Myanmar acïn riin wundit ye ke käŋ luöi eben ben."
Riënythi töŋ cït kënë luui ke ɣɛn bɔ Myanmar aci nɔ̈ŋ abaŋ rïn ka rou ke ku acin yic rïn wun dit.
Paan den piööc, bɛ̈ɛ̈ŋ de ku akutnhom Australia Taxation Office kuat tök kaam keen aa riɛ̈n ke kuöc waar yiic ke looi thok, ku kënë ee liäap nhom latueŋ ke nuɛ̈t bɛ̈ɛ̈i.
Kɔc kɔɔk aa abäŋ tuëŋ riɛ̈n ke luöi ke ye rin wundit, kɔc kɔk aa luui abäŋ rou erin, ku kɔc kɔɔk aye kë keek mat nhïïm ee tök ke rin wundit. Ciëën yen aci rɛ̈n ke jal bɛ̈i waar rin ci lööŋ puöl kek autnhom dhiët,Thuɔ̈u ku Thiëëk ku bi kë ciëeŋ thin looi tuëŋ ku rin ciën wën leu bi kuat loiloi eben bïk laac ya ŋïc."
Lëŋ ka ye gël rɛɛl thin na ye ke wɛɛr riɛ̈n ku?
Kä ye buɔ̈th yiic aa thook tëk ke ye thääny kek tɛdun ciëëŋ yïïn thin. Ke tuëŋ ye käŋ tïŋ lɔkaɣukaar paan dun wala walahyia ciëëŋ yïïn thin tɛn Dhiëët Thuɔ̈u & Thiëëk.
Tɛnë kɔc ke dhiët tɛnë Australia dhel puɔ̈lic bïk gɛ̈t ɣöt kek BDM waar ke ci riɛ̈n ku gät piny thin. Yïn aleu ku bi yïïn puöl aya ku ba gɛ̈t thin ke cië tɛn ke dhiët yïïn tin na ye kë lëëu yïïn yeen ba nyuɔ̈th tɛdun ciëëŋ yïn thin yemënë.
Ruun ci keek gël aleu bi yiic tëëk aya, aye thääny kek tɛdun ciëëŋ yïn thin. Tɛ cïn pan act cimën, pɛlpɛl Midhiëët aye wic tɛ liik ruön ku tɛn 18, aci Derise Cubin lueel.
“Yen mɛ̈n, aleŋ tɛdɛn wën ye raan kor yeen wïc ku bï leu ku bi riɛ̈n ke waar ke cïn löön midhiëët thin—cimënë, wɛ̈ɛ̈r riɛ̈n keen bïk thääny kek tɛ pɛ̈ɛ̈th ŋic ke rot kuat den."
Ke yï ye raan dit yïn alëu ku bä riɛ̈n ku waar kënë yic diääk ci puöl. Alɔŋ kawën thiëëk, puök wala tɔŋ baai rot looi kënë acïe kuën.
Ku ba taak yic ku ba riɛ̈n ku waar ee töŋ dittet rilic, ku alëŋ akëu ye rin nɛn leu ku ba keek kuäny. Cimënë, yen akëc puöl ba rin ŋic ke jok wala rïn leu bi keek tak ke ye lɛɛt.
If you’re an Australian citizen or permanent resident, you have the option to change your legal name through the Registry of Births, Deaths & Marriages (BDM). Credit: Zero Creatives/Getty Images/Image Source
Ye dhel yinda ye athor thiɔ̈ɔ̈ŋ?
Yïn aye wïc ku ba athor ye thiɔ̈ɔ̈ŋ tɛn BDMm thiɔ̈ɔ̈ŋ yic ku gaam yïth käk yïïn nyuɔth cimëne anyuuth dhiëët wala athor kuɛ̈th. Kenë aleu ku bi thiɔ̈ɔ̈ŋ ɣon wël aliric online.
Yïïn aleu bi yïïn thiëëc ye wɛt ŋo wïc yïïn yen ba rin waar, wala lëŋ tɛ ci yïïn riɛ̈n ku piääc waar ciɛlic tɛn wala lɛ̈ŋ guöp ka ca keek wuöc bi yïïn tɛm guöp awuöc.
Lëk puclic bɔ tɛn Elliott Fox, yen ci käŋ gɛt ɣot tɛn akut gɛɛt piny ACT:
“Töŋ käŋ ke kɛ̈ɛ̈c taakic yic tɛ këc ɣɛn thor gua cuät ɣot ee lön bi ɣɛ̈n wic bi ɣɛ̈n wïc thɛ̈nythɛ̈ny yam, tɛnë aca gua jɔk ba thɛ̈nythɛ̈ny diën yam jɔk ba piɔ̈ɔ̈c ba cioth yiic ke raan dit akuma lëŋ guöp määth aa tiit ɣɛ̈n ku ba cioth yic apɛi."
Nyɛ̈ɛ̈i rin raan ci wëk rot thiääk
Tɛ̈në Australia acïn ŋɔɔth lɔ̈n nada tɛ ci yïïn thiëëk ka yïn abi rin wurdit waar, na cɔk aa lɔ̈n ye kɔc kɔ̈k yeen kuäny bïk looi bïk rin wundit raan ci keek rot thiääk jook ke ye rin wundit. Kɔc kɔk ci rot thiääk aa rin wundit keen mat nhïïm.
“Kuna ye ke wïc yïn yen ba rïn wundit raan ci wek rot thiääk jook tɛn Australia, yïn acie wïc ba kë ci yïn rin waar gäät piny,” Aci Derise Cubin kuänyic.
“Yïn a leu ba anyuuth athor ci wëk rot thiääk ci gam wek Akutnhom Australian Gɛ̈ɛ̈t piny dhiët,Thuɔ̈u ku Thiëëk ku bï kuɔ̈ɔ̈ny wɛ̈ɛ̈r athoor kun yïïn nyuɔ̈th yiic."
Dhël töŋ kënë aye buɔ̈thic na ye ke wïc yin yeen ba rin kun thɛɛr dhuök ciën tɛ cï wek puök, ruai aci riääk wala ci raan kuäny tɛ wïc yeen.
Kuna ca lɔ thiëëk bɛ̈ɛ̈i aɣer, wala na ye kënë dhiët yïïn bɛɛi aɣer ku yïn aci jäl bɛn thiëëk tɛnë
Australia, athor kun tɔu keek yïïn aci leu bï keek ŋic tɛne Australia ku yïn aleu ku ba gɛ̈ɛ̈t ɣöt dhël BDM.
Yeŋo kënë rot looi ciën tɛ ci yïn gɛt ɣot?
Kaam ye nyiaai looi yeen atɛk yic, tɛnë ee yïn wïc näŋ wïk ca keek puöl tiit yin, ku aye thääny kɔu ke tɛ gɛɛt yïn ɣot thin, ye ŋɔɔth lɔ̈n biyïn wïc ba cuɛ̈t piny akuën weu tɛn $200-300.
Ciën tɛ ci athor dun ca gaat ɣot jal ciääth yic ka yïn abi jäl yiök kek athor anyooth ci riin waar.
Ku yïn ke cïn yic jäl yïn aleŋ akutnhöm juëëc wïc ba keek lɛ̈k. Elliott Fox aci jɔk lëk tɛn kɔc athor den kuɛ̈th ku juɔ̈th.
"Ku thin tɛnë amääth amäth ɣɛn ci riɛ̈n kie jal waar kuat tɛ riëëc eben wɛt ye ɣɛn jam ke keek loilooi ɣɔɔc wei ku akutnhïïm kɔ̈ɔ̈k, ku ke kën ke puɔlic apɛi. Na cɔk aa lɔn baank kɔɔk arilic, ke ɣɛn aca yiök ke puɔlic ku ba akook thiöök thok ke rin ciën thɛɛr ku ŋaany dɛt yam yam rïn cïn yam."
Are there restrictions when changing your name? Credit: Unspalsh - Chuttersnap
Ku dut nhom maar Imeel yam.
Yïn aye wïc aya ku ba gɛ̈ɛ̈t ɣot bi yïïn yiëk juɔth yam, kuna nɔ̈ŋ visa wala ca gɛ̈ɛ̈t ɣot ee tök, lɛ̈k Akutnhom Luɔi Käk Baai wɛt ci yïn riɛnl ku waar
Kuät tɛ tɔu ka dun looi rot, akut pan dun thin Gɛ̈ɛ̈t piny dhiët, Thuɔu & Thiëëk abi yïn ciök nhom ke ba ooi.
Gaat rot piny wala buɔ̈th ɣok Australia Explained podcast ba ya yiök kek wël juëëc thiëkic ku wël lëk rïïk ciök piir dun yam yic tɛnë Australia.
Na lëŋ kuät ke thiëc wala käwic bik keek jäämic? Ke yi tööc ɣok Imeel tɛn australiaexplained@sbs.com.au
