Σήμερα Παρασκευή 3 Ιουνίου 2022 συμπληρώνονται 30 χρόνια από την απόφαση-ορόσημο του Ανώτατου Δικαστηρίου της Αυστραλίας που ανέτρεψε το δόγμα της «terra nullius» ή της «γης που δεν ανήκει σε κανέναν» όπως είχε χαρακτηριστεί την εποχή του ευρωπαϊκού αποικισμού, αναγνωρίζοντας τους Ιθαγενείς ως Παραδοσιακούς ιδιοκτήτες της Αυστραλιανής γης.
Στο επίκεντρο της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου ήταν ο ακτιβιστής για τα δικαιώματα της γης των Πρώτων Εθνών, από το νησί Murray, Eddie Koiki Mabo (1936-1992), ο πρώτος ενάγων στην υπόθεση, ο οποίος και θεωρείται ο «πατέρας του εγγενούς τίτλου» .
Ο Έντι Μάμπο ήταν ακτιβιστής για τα πολιτικά δικαιώματα, εξέχων κοινοτικός ηγέτης για τους Αβορίγινες και τους κατοίκους του Στενού Τόρες και συνιδρυτής ενός από τα πρώτα σχολεία της κοινότητας των ιθαγενών στην Αυστραλία.
Source: SBS
Ενώ εργαζόταν ως κηπουρός στο Πανεπιστήμιο James Cook , είχε μια συζήτηση με μερικούς ιστορικούς για το πώς ήλπιζε να ζήσει και πάλι στο νησί Murray. Σοκαρίστηκε όταν του είπαν ότι η γη ανήκε στο Στέμμα, όχι στην οικογένειά του και αποφάσισε να αναλάβει δράση.
Σε μια διάλεξη που έδωσε στο ίδιο Πανεπιστήμιο (James Cook) το 1982, καθώς απευθυνόταν στην αίθουσα φοιτητών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μίλησε επίσης για την νομική διεκδίκηση των παραδοσιακών δικαιωμάτων, ως ιδιοκτήτες γης στο νησί Mer ή Murray.
Η Gail Mabo είναι η κόρη του Eddie Mabo. Θυμάται πως τότε ο πατέρας της ήταν πολύ θυμωμένος, αλλά και αποφασισμένος να διεκδικήσει το δικαίωμα στην γη που μεγάλωσε και επιθυμούσε παραδοσιακά να περάσει στις επόμενες γενιές Ιθαγενών.
"Ο μπαμπάς μου ήταν πολύ θυμωμένος σε αυτό το σημείο επειδή, για εκείνον, όλη η ιδέα της ιδιοκτησίας γης ήταν το γεγονός ότι μεταβιβαζόταν από γενιά σε γενιά και μετά για να μην έχει κανένα δικαίωμα σε αυτή τη γη και εκεί έφτασε. Αυτή η φωτιά που έκαιγε μέσα του, έγινε **αίσθηση αποφασιστικότητας** να πάει πραγματικά, να το πολεμήσει, γιατί αυτό δεν ήταν σωστό, γιατί έχουμε δικαίωμα στη γη μας και να μπορούμε να την παραδώσουμε στα παιδιά μας. "
Gail Mabo, daughter of Eddie Koiki Mabo Source: SBS
Ο Eddie Mabo έδωσε εντολή στον δικηγόρο Greg McIntyre να ενεργήσει για λογαριασμό του στην υπόθεση.
"Ο Έντι ήξερε πάντα ότι θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικό για τους κατοίκους του νησιού Murray Islands Torres Strait γενικότερα και είχαμε την άποψη ότι μπορεί να έχει αντίκτυπο στην ηπειρωτική χώρα."
Ήταν μια δικαστική μάχη διάρκειας δέκα ετών που έληξε όταν το Ανώτατο Δικαστήριο εξέδωσε την απόφασή του στις 3 Ιουνίου 1992. Τώρα συχνά αναφέρεται ως απόφαση Mabo. Αναγνώρισε τα παραδοσιακά δικαιώματα των αυτόχθονων πληθυσμών στη γη και στους υδάτινους πόρους της.
Ο Ρόμπερτ Τίκνερ ήταν Υπουργός Αβορίγινων και Υποθέσεων Νησιωτών του Στενού Τόρες εκείνη την εποχή. Θυμάται έντονα την ημέρα της απόφασης στο δικαστήριο που όπως λέει άλλαξε βαθιά την Αυστραλία, προς το καλύτερο με πολλούς τρόπους.
" Θυμάμαι έντονα την ημέρα που ήμουν στο δικαστήριο και με εντυπωσίασε το απόλυτο μέγεθος αυτής της απόφασης που άλλαξε βαθιά την Αυστραλία, και προς το καλύτερο με πολλούς τρόπους."
Η απόφαση Μάμπο ανέστρεψε το νομικό δόγμα του terra nulllius που χαρακτήριζε την Αυστραλία μια γη που δεν ανήκε σε κανέναν, πριν από τον αποικισμό. Η απόφαση αναγνώριζε ότι οι ιθαγενείς ζούσαν στην Αυστραλία για δεκάδες χιλιάδες χρόνια, πολύ πριν φτάσουν οι Βρετανοί το 1788. Σήμερα μία ιθαγενής η Linda Burney είναι υπουργός για τους Ιθαγενείς Αυστραλούς στη νεοεκλεγείσα Ομοσπονδιακή Εργατική κυβέρνηση.
"Αυτή η απόφαση ήταν απίστευτα σημαντική. Νομίζω ότι στους περισσότερους ανθρώπους σίγουρα θυμάμαι πού βρισκόμουν όταν ήρθε μέσω του ραδιοφώνου. Για πρώτη φορά νομικά ο Terra Nullius απομυθοποιήθηκε και αυτό ήταν κρίσιμο."
Δυστυχώς, ο Eddie Mabo πέθανε πέντε μήνες πριν εκδοθεί η ιστορική απόφαση - ήταν μόλις 56 ετών. Η απόφαση Mabo όμως άνοιξε το δρόμο για τον Native Title Act και την ίδρυση του εγγενούς Title Tribunal. Στις τρεις δεκαετίες που πέρασαν από την απόφαση Mabo, το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο έχει προβεί σε 556 προσδιορισμούς εγγενών τίτλων.
Η κόρη του Έντι Μάμπο λέει ότι η Αυστραλία έχει κάνει μικρά βήματα τα τελευταία 30 χρόνια, για να επουλωθούν οι πληγές του παρελθόντος, αλλά χρειάζονται μεγαλύτερες αλλαγές.
" Αλλά τώρα είναι ώρα να επιμηκύνουμε τον βηματισμό μας για να κάνουμε τα πράγματα να κινηθούν και να πάρουμε αυτά που μας δίνονται τώρα και να καθίσουμε να κάνουμε μια συζήτηση, μια καλύτερη συζήτηση και να μοιραστούμε αυτή τη γνώση, για να μας προχωρήσει πραγματικά μπροστά ως έθνος. "
Μετά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, το ομοσπονδιακό κοινοβούλιο της Αυστραλίας ενέκρινε τον Native Title Act 1993, ο οποίος καθιέρωσε ένα νομικό πλαίσιο για διεκδικήσεις ιθαγενών τίτλων σε όλη την Αυστραλία από τους Αβορίγινες και τους κατοίκους του στενού Torres Strait. Η Ημέρα του Mabo γιορτάζεται κάθε χρόνο στο τέλος της Εβδομάδας Εθνικής Συμφιλίωσης.
Ακούστε περισσότερα πατώντας play στο podcast που είναι σαν ηχείο στο κέντρο της αρχικής φωτογραφίας.
