Πρόκειται για την πρώτη συνθήκη με αυτόχθονες οπουδήποτε στην Αυστραλία.
Μεταξύ άλλων το νομοσχέδιο προβλέπει την μονιμοποίηση της Συνέλευσης των Πρώτων Εθνών (First Nations Assembly) καθώς και την συμμετοχή της στην διαδικασία της λήψης αποφάσεων από κρατικές υπηρεσίες και φορείς σε θέματα που αφορούν ιθαγενείς.
Οι διαπραγματεύσεις για την επίτευξη συνθήκης μεταξύ των Πρώτων Κατοίκων και της πολιτείας της Βικτώριας ολοκληρώθηκαν μετά από ένα χρόνο διαβουλεύσεων με την κυβέρνηση της Jacinda Allen να καταθέτει σήμερα σχέδιο νόμου.
Στις διαπραγματεύσεις με την Βικτωριανή κυβέρνηση, τους αυτόχθονες Αυστραλούς εκπροσωπούσε η Συνέλευση των Πρώτων Κατοίκων ( First Nations Assembly). Πρόκειται για έναν φορέα με δημοκρατικά εκλεγμένα μέλη.
Αν το νομοσχέδιο υπερψηφιστεί – όπως αναμένεται – θα καθιερώσει την πρώτη συνθήκη μεταξύ μιας Αυστραλιανής κυβέρνησης και των Πρώτων Εθνών της χώρας.
Οι σημερινές εξελίξεις αποτελούν το αποκορύφωμα προσπαθειών πολλών γενεών αυτοχθόνων καθώς και ακτιβιστών για τα δικαιώματα των πρώτων Κατοίκων της Βικτώριας.
Η συμπρόεδρος της Συνέλευσης των Πρώτων Λαών, Ngarra Murray, δήλωσε ότι η κατάθεση του νομοσχεδίου σηματοδοτεί «την αρχή μιας νέας εποχής, της εποχής των συνθηκών».
«Βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής στην ιστορία αυτής της χώρας», είπε η ίδια και συνέχισε λέγοντας ότι « η συνθήκη μας δίνει την ευκαιρία να αναδιαμορφώσουμε το αφήγημα αυτής της χώρας. Γι’ αυτό και σήμερα είναι μια ιστορική μέρα».
Η πρωθυπουργός της Βικτώριας Jacinda Allan δήλωσε υπηρήφανη για την επίτευξη συμφωνίας με τους Πρώτους Κατοίκους της Βικτώριας και την κατάθεση νομοσχεδίου για την εφαρμογή αυτής της συμφωνίας.
Μεταξύ άλλων τόνισε ότι η συμφωνία εισάγει μιά σειρά αλλαγών που στοχεύουν στο κλείσιμο του χάσματος μεταξύ λευκής αυστραλίας και αυτοχθόνων.
«Θέλω να καταστήσω σαφές» είπε η κ. Άλλαν ότι καμία από αυτές τις αλλαγές που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο που καταθέτουμε σήμερα στο κοινοβούλιο, ή στην ίδια τη συνθήκη, δεν έχει ως στόχο να αφαιρέσει οτιδήποτε από κανέναν. Πρόκειται απλώς για τη βελτίωση των υπηρεσιών, τη βελτίωση της ζωής των Αβορίγινων της Βικτώριας» είπε και συνέχισε λέγοντας « η συνθήκη καθορίζει μερικούς πολύ σαφείς κανόνες για το πώς θα επιτύχουμε από κοινού αυτή την αλλαγή - και η αλλαγή είναι απολύτως απαραίτητη».
Η επίσημη διαδικασία για την επίτευξη συνθήκης με τους αυτόχθονες ξεκίνησε πριν δέκα περίπου χρόνια στην Βικτώρια.
Το 2021 ιδρύθηκε η Εξεταστική Επιτροπή για την αποκάλυψη της Αλήθειας αναφορικά με τις συστημικές αδικίες που έχουν βιώσει οι ιθαγενείς της πολιτείας απ΄τις αρχές της αποικιοκρατίας μέχρι σήμερα. Οι εργασίες της επιτροπής, γνωστή με την ονομασία Yooroοk Commission, διήρκησαν τέσσερα χρόνια. Η Επιτροπή συνέλεξε μαρτυρίες από χιλιάδες αβορίγινες. Η τελική έκθεσή της απαρτίζεται από πέντε τόμους και κατατέθηκε στη βουλή της Βικτώριας την 1η Ιουλίου φέτος (2025). Περιέχει εκατό (100) προτάσεις.
Πέρσι η κυβέρνηση της Βικτώριας ξεκίνησε συζητήσεις με την Συνέλευση των Πρώτων Εθνών για την σύναψη συνθήκης.
Μεταξύ άλλων προβλέπει την καθιέρωση μιας νέας αρχής με την ονομοσία Gellung Warl στην οποία θα υπάγεται η Συνέλευση των Πρώτων Εθνών. Η λειτουργία της Gellung Warl θα ξεκινήσει την 1η Ιουλίου του 2026 και θα υπάγεται στους ίδιους εποπτικούς και ελεγκτικούς οργανισμούς που υπάγεται η κυβέρνηση – όπως την επιτροπή κατά της διαφθοράς ΙBAC.
Κυβερνητικές υπηρεσίες και φορείς θα υποχρεούνται να συμβουλεύονται την νέα αρχή Gellung Warl σε όλα τα θέματα που αφορούν τους αβορίγινες της πολιτείας, όπως είπε η κ. Allen.
H αντιπολίτευση είχε δηλώσει προ πολλού ότι θα καταψηφίσει την συνθήκη με τον αρχηγό του Συνασπισμού στη Βικτώρια Brad Batin να την παρομοιάζει με το δημοψήφισμα για τη Φωνή των Ιθαγενών, στο οποίο η πλειοψηφία των κατοίκων της Βικτώριας ψήφισε «όχι».
