Οι πολίτες σπάνια σκέφτονται πολιτικούς όταν μιλούν για εμπιστοσύνη και ειλικρίνεια.
Σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές, η δημόσια εμπιστοσύνη στο κοινοβούλιο και την κυβέρνηση φθίνει παγκοσμίως τουλάχιστον από το 1990.
Το 2024, ο Δείκτης Ηθικής του Governance Institute of Australia έδειξε ότι οι πολιτικοί, μαζί με τους μεσίτες, θεωρούνται τα λιγότερο ηθικά επαγγέλματα.
Έτσι, όταν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ανακοίνωσε προτάσεις για την αναθεώρηση του νόμου περί Ελευθερίας της Πληροφόρησης, επικριτές και ειδικοί αντέδρασαν.
Όπως αναφέρει ο ανεξάρτητος γερουσιαστής Ντέιβιντ Πόκοκ, έντονος επικριτής των αλλαγών αυτών, οι προτάσεις δεν συμβαδίζουν με αυτό για το οποίο πίστευαν οι Αυστραλοί ότι ψήφιζαν.
Μεταξύ των αλλαγών που προτείνονται στον Νόμο περί Ελευθερίας της Πληροφόρησης περιλαμβάνεται και η επιβολή τελών για τέτοια αιτήματα.
Παρότι όλες οι πολιτείες και επικράτειες, εκτός από την Περιοχή Αυστραλιανής Πρωτεύουσας, ήδη επιβάλλουν χρεώσεις για τέτοια αιτήματα, η Κοινοπολιτεία δεν το κάνει.
Η Γενική Εισαγγελέας Μισέλ Ρόουλαντ υποστηρίζει ότι τα τέλη είναι αναγκαία για να περιοριστεί ο τεράστιος αριθμός ασήμαντων και, σε κάποιες περιπτώσεις, καταχρηστικών αιτημάτων.
Οι αλλαγές δεν περιορίζονται μόνο στην επιβολή τελών, αλλά περιλαμβάνουν και την απαγόρευση ανώνυμων αιτημάτων.
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι αυτό είναι απαραίτητο για την αποτροπή κλοπής ταυτότητας, την αξιολόγηση πιθανών κινδύνων για την εθνική ασφάλεια και την προστασία των δημοσίων υπαλλήλων από ανάρμοστη συμπεριφορά.
Όταν ρωτήθηκε αν η κυβέρνησή του γίνεται πιο μυστικοπαθής, ο πρωθυπουργός Άνθονι Αλμπανίζι απάντησε στους δημοσιογράφους ότι, με δεδομένες τις πρόσφατες καταγγελίες για ξένες παρεμβολές, οι αλλαγές έχουν απόλυτο νόημα.
Σύμφωνα με το Κέντρο για τη Δημόσια Ακεραιότητα, η απαγόρευση ανώνυμων αιτημάτων θα έχει ανησυχητικές συνέπειες για ευάλωτα άτομα, όπως καταγγέλλοντες που φοβούνται αντίποινα.
Πέρα από τις εκλογές, η διαφάνεια και η ελευθερία της πληροφόρησης είναι βασικοί τρόποι λογοδοσίας των πολιτικών.
Η Δρ. Γκαμπριέλ Άπλεμπι, από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας και διευθύντρια έρευνας στο Κέντρο Δημόσιας Ακεραιότητας, δήλωσε ότι οι αλλαγές δίνουν προτεραιότητα στην κυβερνητική αποτελεσματικότητα έναντι της διαφάνειας.
Μετά τη Βασιλική Εξεταστική για το Robodebt, προτάθηκε στην κυβέρνηση να καταργήσει την εξαίρεση για τα έγγραφα του υπουργικού συμβουλίου.
Η Σαρμέιν Κρόου, υπεύθυνη κοινωνικής ασφάλισης στο Australian Council of Social Services, υποστήριξε ότι οι ζημιές από το Robodebt θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί νωρίτερα αν οι νόμοι περί Ελευθερίας της Πληροφόρησης ήταν πιο διαφανείς.
Η κυβέρνηση μπορεί να αρνηθεί τη δημοσιοποίηση εγγράφων αν ισχυριστεί ότι η δημοσιοποίησή τους θα έβλαπτε το δημόσιο συμφέρον.
Πρόσφατη ανάλυση του Κέντρου Δημόσιας Ακεραιότητας δείχνει ότι η κυβέρνηση Αλμπανίζι είναι αισθητά χειρότερη από την κυβέρνηση Μόρισον στην ανταπόκριση σε αιτήματα του Νόμου περί Ελευθερίας της Πληροφόρησης και στη διάθεση κυβερνητικών εγγράφων στη δημόσια σφαίρα.
Μιλώντας στο Κανάλι 9, η αρχηγός της αντιπολίτευσης Σούζαν Λέι είπε ότι η κυβέρνηση Αλμπανίζι δεν τηρεί μια βασική υπόσχεση προς τον αυστραλιανό λαό.
Αν και η διαφάνεια δεν θεωρείται πάντα συμφέρουσα για τις κυβερνήσεις, οι ειδικοί λένε ότι θα έπρεπε να είναι, προειδοποιώντας ότι η μυστικότητα στη διαδικασία λήψης αποφάσεων μπορεί να τροφοδοτήσει την παραπληροφόρηση και τις θεωρίες συνωμοσίας.
Επιπλέον, οι πολιτικοί είναι πιο πιθανό να ενεργήσουν με ακεραιότητα όταν γνωρίζουν ότι μπορεί να δεχθούν έλεγχο.
