Αυτά τα λόγια κατέθεσε στο πρόγραμμά μας, SBS Greek, ο Pantaleone Danilo Brancati, κάτοικος στα ελληνόφωνα χωριά της Καλαβρίας, ο οποίος είναι πρόεδρος του Συλλόγου (της Συνοδείας Γκρέκα, όπως το λέει ο ίδιος) «Jalò (γιαλός) tu Vùa».
Στην ηλεκτρονική επικοινωνία που είχαμε μαζί του για να ρυθμίσουμε τις λεπτομέρειες της συνέντευξης μας έγραψε τα ακόλουθα στην Γκρέκο διάλεκτο:
«Kalimèra se òlu! Ène mìa megàli charapìa na sas kùo! Manè, sònnome na kàmome ecino ti thelite ce ìmmaste charapimèni na kàmome tikandì ja tin glòssama! Sas lègo efcharistò poddì!
Kalà pràmata na èchite ce na ìste kàla!
Pantaleone Danilo Brancati
Proedro tis sinodìa grèka "Jalò tu Vùa"
Η επικοινωνία καις συνομιλία μας με τον Pantaleone Danilo Brancati, έγινε με αφορμή την ταινία «Μεγάλη Ελλάδα: η διάλεκτος Γκρέκο της Καλαβρίας Magna Graecia: the Greko of Calabria», η οποία έχει παραγωγούς τους Ελληνοαστραλούς Βασίλη Κώτση και Βασίλη Γενημαχαλιώτη. Το έργο θα προβληθεί Κυριακή 13 Νοεμβρίου στις 6 μ.μ. στον Κινηματογράφο Palace Cinema επί της Norton Street στο προάστειο Leichhardt.
Source: Supplied / Pantaleone Danilo Brancati
Τα έμαθα από τους ηλικιωμένους
Πόσα και πόσα δεν έχουμε ακούσει και διαβάσει για την ελληνική διάλεκτο ή και διαλέκτους της Κάτω Ιταλίας; Ελληνική λαλιά που πάει πίσω πολλούς αιώνες. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οι ρίζες φτάνουν δυόμισι και τρεις χιλιάδες χρόνια πριν.
O παππούς του Pantaleone Danilo Brancatti, ήταν ελληνόφωνος της Καλαβρίας και από εκείνον, αλλά και από άλλους ηλικιωμένους, (γέρους, όπως μας είπε) έμαθε τα έμαθε τα Γκρέκο ή Γκρεκάνικα.
Η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι σήμερα πια αυτή την ελληνική διάλεκτο την μιλούν πολύ λίγα άτομα.
Κάποιοι, όπως οι γονείς του Pantaleone Danilo, απέφευγαν, μάλλον εσκεμμένα, να την μιλούν. Ήθελαν να μάθουν τα Ιταλικά, για να βρουν δουλειά και να ενταχθούν ομαλά στην υπόλοιπη ιταλική κοινωνία. Υπήρχε όμως κι ένας άλλος λόγος. «Θεωρούνταν γλώσσα των χωρικών με πρόβατα και γίδια», μας είπε στην διάλεκτό του ο Pantaleone.
Κι αυτή την μάλλον υποτιμητική θεώρηση για την διάλεκτο, μας την επιβεβαίωσε ο Ελληνοαυστραλός συγγραφέας και κινηματογραφιστής Βασίλης Κώτσης, ο οποίος έχει πάει επανειλημμένως στην Καλαβρία, έχει γράψει βιβλίο και έχει γυρίσει την προαναφερθείσα ταινία για τους ελληνικής καταγωγής εκεί.
Μας είπε και ο κ. Κώτσης, χωρίς να κάνει λόγο για αιγοπρόβατα, χωρικούς και βοσκούς, ότι ένας από τους λόγους που σιγά-σιγά άρχισε να σβήνει η ελληνική λαλιά εκεί, ήταν και «η μεγάλη φτώχεια, που ανάγκαζε τους ανθρώπους να φεύγουν. Ενδεχομένως κάποιοι να μετανάστευσαν και στην Αυστραλία» μας είπε, «αλλά το πιθανότερο είναι να σταμάτησαν να χρησιμοποιούν την διάλεκτό τους».
Βασίλης (Billy) Κώτσης Source: Supplied
Προσπάθειες να κρατηθεί ζωντανή η διάλεκτος
Όμως, τα τελευταία χρόνια υπάρχει μία τάση, ιδίως από ορισμένους νέους ανθρώπους, να κρατήσουν ζωντανή την πανάρχαιη γλώσσα τους. Κάνουν πολλές εκδηλώσεις, με μαθήματα, μουσική, παιχνίδια με τα παιδιά και άλλα.
Μάλιστα κάθε χρόνο, μία εβδομάδα τον μήνα Αύγουστο, λειτουργεί κάτι σαν σχολείο. To λένε To ddomadi Greko, που σημαίνει η Εβδομάδα Γκρέκο.
«Πρέπει να την μαθαίνουνε, την γλώσσα μας, πρέπει να την μιλούμε, να πάει εμπρός και να κρατήσουμε ζωντανό το χριστιανικό συναίσθημα. Οι παλιοί άνθρωποι μας αφήκαν πολλά πράγματα καλά. Είναι πράγματα της καρδιάς», μας είπε ο Pantaleone Danilo Brancati.
Freedom Pentamilli Source: Facebook
Ο Freedom Pentimallii, είναι Καλαβρέζος, αλλά όχι από οικογένεια ελληνόφωνων. Η διάλεκτός του είναι αυτής της Καλαβρίας, η οποία όπως μας είπε έχει πολλές ελληνικές λέξεις. Για παράδειγμά του, το επώνυμό του σημαίνει «πέντε μαλλιά», ενώ και το επώνυμο της μητέρας τους είναι Κρέα(ς).
Ο Freedom Pentimalli έμαθε Νέα Ελληνικά στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης, και επιστέφοντας στον γενέθλιο τόπο του, θέλησε έρθει σε πιο στενή επαφή με τους Γραικούς της περιοχής τους.
Αναφορικά με το χριστιανικό δόγμα των ελληνόφωνων κατοίκων, ο Βασίλης Κώτσης μας είπε, ότι αιώνες πριν, κυριαρχούσε το ορθόδοξο στοιχείο, αλλά αργότερα επικράτησε το καθολικό. Όμως τις τελευταίες δεκαετίες, η Ορθοδοξία κάνει την επανεμφάνισή της.
Πώς να σας βοηθήσουμε; «Ελάτε εδώ»
Εμείς οι υπόλοιποι Έλληνες στην Ελλάδα και όπου γης, πώς μπορούμε να βοηθήσουμε αυτούς τους ανθρώπους στην μεγάλη πρόκληση που έχουν να κρατήσουν την γλώσσα και τις παραδόσεις τους; Ο Pantaleone Danilo Brancati, μας είπε (μιλώντας πάντα στην διάλεκτό του): «Να έρθετε εδώ. Γιατί η γλώσσα Γκρέκα θέλει να είναι πλατεμένη, θέλει να μιλιέται. Μπορείτε να έρθετε, να σταθούμε μαζί εις μίαν, σε ένα σώμα. Για μας ο ελληνικός κόσμος είναι αδέρφια μας. Μας γιομώνει, μας γεμίζει, την καρδία μας όταν σας ανταμώνουμε».
Το ίδιο μήνυμα έστειλε και ο Βασίλης Κώτσης, τονίζοντας: «θέλουνε μόνο την επικοινωνία και την αγάπη μας».
«Τούτο σας λέγω»
Ο Pantaleone Danilo Brancati, , στην συζήτησή μας, έδωσε και μια άλλη διάσταση στην διατήρηση της ταυτότητας: Μας είπε: «Όσο είμαστε Ιταλοί, άλλο τόσο είμαστε Γραικοί. Η ψυχή μας είναι γκρέκα. Πολλοί είναι Γραικοί, και δεν το ξέρουν. Κι αυτό είναι μεγάλο πράγμα, είναι πολύ σοβαρό. Πρέπει να σώσουμε τη γλώσσα μας και την ψυχή μας».
Η κατακλείδα του, δε, μας συγκλόνισε έτι περαιτέρω: «Αυτό, που έχουμε εμείς στα ελληνόφωνα χωριά της Καλαβρίας είναι χρυσάφι, χρυσάφι στο στόμα, και πολλοί δεν το γνωρίζουν. Τούτο λέγω».
Τούτο λέγω- Τούτο λέγω, τα τελευταία λόγια του συνομιλητή μας. Πόσο πιο ελληνική μπορεί να είναι η ελληνική λαλιά του;
Source: Supplied
Source: Supplied
Source: Supplied
Source: Supplied
Κάτοικοι του χωριού Galliciano. Αριστερά ο συμπάροικός μας Βασίλης Κώτσης.
Source: Supplied
Source: Supplied
Source: Supplied
