Πού εδράζεται αυτή η σημασία, και ποια είναι η αιτιολογία των πρόσφατων ταραχών, αλλά, και γενικότερα ποια είναι η ιστορία της Ν. Καληδονίας;
Η Νέα Καληδονία βρίσκεται στον νοτιοδυτικό Ειρηνικό, περίπου 1.300 χιλιόμετρα από τις ακτές της Αυστραλίας. Η επικράτεια περιλαμβάνει το κύριο νησί της Νέας Καληδονίας και αρκετά μικρότερα νησιά. Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της Ντόιτσε Βέλε, ο Βρετανός εξερευνητής Τζέιμς Κουκ ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που πάτησε το πόδι του εκεί το 1774, περισσότερα από 2.000 χρόνια, μετά την πρώτη κατοίκηση του αρχιπελάγους.
Το ορεινό τοπίο του βορειοανατολικού τμήματος του κύριου νησιού, θύμισε στον Κουκ, τη γενέτειρα του πατέρα του, τη Σκωτία - Καληδονία στα λατινικά - και έτσι το νησί απέκτησε το όνομα που φέρει μέχρι σήμερα. Ο πληθυσμός υπολογιζόταν τότε, σε περίπου 60.000 Κανάκ, τους αυτόχθονες κατοίκους από τη Μελανησία. Τελικά, πολλοί από αυτούς θα αναγκάζονταν να εγκατασταθούν σε καταυλισμούς.
Τις επόμενες δεκαετίες, ναυτικοί και χριστιανοί ιεραπόστολοι από τη Βρετανία και τη Γαλλία έφτασαν και εγκαταστάθηκαν στη Νέα Καληδονία. Το 1853, υπό τον Ναπολέοντα Γ΄, η Γαλλία κατέλαβε επίσημα το νησί, το οποίο χρησιμοποίησε αρχικά κυρίως ως ποινική αποικία. Μετά την ανακάλυψη νικελίου στη Ν. Καληδονία, ξεκίνησαν οι εξορυκτικές δραστηριότητες. Στη συνέχεια, αυτές επεκτάθηκαν και στον χαλκό.
Φυσικοί πόροι και γεωστρατηγική σημασία
Οι φυσικοί πόροι του αρχιπελάγους έχουν μεγάλη οικονομική σημασία. Το 2021, σύμφωνα με αμερικανικές εκτιμήσεις, έγινε εξόρυξη 190.000 τόνων νικελίου. Μόνο η Ινδονησία, οι Φιλιππίνες και η Ρωσία, παρήγαγαν περισσότερο. Σημειωτέον, ότι το νικέλιο, με την ευρεία χρήση του σήμερα, στην παραγωγή μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, θεωρείται ένα μετάλλευμα, απόλυτης στρατηγικής σημασίας.
Επιπρόσθετα, η Γαλλία, μια πυρηνική δύναμη με δικαίωμα βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, συνεχίζει να θεωρεί τον εαυτό της βασικό ‘παίκτη’ της παγκόσμιας γεωστρατηγικής σκακιέρας. Οι ένοπλες δυνάμεις της διαθέτουν αεροπορικές και ναυτικές βάσεις στη Νέα Καληδονία, με μεγάλη γεωπολιτική σημασία.
Από την πρώτη στιγμή, οι αυτόχθονες πληθυσμοί των Κανάκ, έκαναν αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες για να απαλλαγούν από τους αποικιοκράτες. Όταν το αρχιπέλαγος έγινε γαλλική υπερπόντια επικράτεια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Κανάκ, έλαβαν τη γαλλική υπηκοότητα και σταδιακά τους παραχωρήθηκε το δικαίωμα ψήφου.
Οι προσπάθειες ανεξαρτητοποίησης
Από τη δεκαετία του 1970, υπάρχουν συνεχή αιτήματα για ανεξαρτησία στη Νέα Καληδονία. Ωστόσο, η πλειοψηφία του πληθυσμού, ιδιαίτερα όσοι κατάγονται από Γάλλους αποικιοκράτες- επιθυμεί η Νέα Καληδονία να παραμείνει μέρος της Γαλλίας.
Στα δημοψηφίσματα για την ανεξαρτησία που διεξήχθησαν το 2018 και το 2020, μόνο το 43,6% και το 46,7% των συμμετεχόντων ψήφισαν υπέρ αυτής. Το δημοψήφισμα του 2021, μποϊκοτάρισαν τα κόμματα ανεξαρτησίας, με αποτέλεσμα σχεδόν 97% των ψηφισάντων να τάσσονται κατά. Οι Κανάκ, υπολογίζεται ότι επί του παρόντος, αποτελούν το 40% του πληθυσμού.
Ο νέος νόμος
Ο πρόσφατος θυμός που εκφράζεται από πολλούς υποστηρικτές της ανεξαρτησίας στη Νέα Καληδονία, στρέφεται κατά ενός νέου νόμου για τα δικαιώματα ψήφου, που εγκρίθηκε από το γαλλικό κοινοβούλιο. Ο νόμος θα διευρύνει το εκλογικό σώμα για τις δημοτικές εκλογές της Νέας Καληδονίας.
Προς το παρόν, επιτρέπεται να ψηφίζουν μόνο όσοι ζουν στη Νέα Καληδονία τουλάχιστον από το 1998. Ο νέος νόμος θα παρέχει το δικαίωμα ψήφου σε όσους έχουν την κύρια κατοικία τους στη Νέα Καληδονία, αδιάλειπτα, για τουλάχιστον 10 χρόνια. Το κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας φοβάται ότι η προσθήκη τόσων πολλών νέων ψηφοφόρων στους καταλόγους θα αποδυναμώσει το δικό τους πολιτικό βάρος.
Ο Γάλλος πρόεδρος μετά την επίσκεψη του, ανακοίνωσε το πάγωμα εφαρμογής του νόμου.
Η εμπλοκή του Αζερμπαϊτζάν
Αξίζει να σημειωθεί, ότι το κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας της Νέας Καληδονίας, φαίνεται να λαμβάνει υποστήριξη, εσχάτως, από έναν απροσδόκητο σύμμαχο. Η Γαλλία έχει κατηγορήσει, την πρώην σοβιετική δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν, για ανάμιξη στα πολιτικά θέματα της Ν. Καληδονίας.
Ο υπουργός Εσωτερικών της Γαλλίας, Gérald Darmanin, δήλωσε ότι το Αζερμπαϊτζάν, μαζί με την Κίνα και τη Ρωσία, παρεμβαίνουν στα εσωτερικά ζητήματα της Νέας Καληδονίας. «Αυτό δεν είναι φαντασίωση. Είναι μια πραγματικότητα», είπε χαρακτηριστικά σε γαλλικό τηλεοπτικό κανάλι.
Η γαλλική κυβέρνηση επισημαίνει την ξαφνική εμφάνιση σημαιών του Αζερμπαϊτζάν στις διαδηλώσεις ανεξαρτησίας των Κανάκων, και την υποστήριξη αυτονομιστών από ομάδες που συνδέονται με το Μπακού.
Το Αζερμπαϊτζάν, πάντως, απορρίπτει αυτούς τους ισχυρισμούς.
Η ένταση μεταξύ Γαλλίας και Αζερμπαϊτζάν, ίσως να εκπορεύεται από μια άλλη εστία διαμάχης. Η Γαλλία είναι παραδοσιακός σύμμαχος της Αρμενίας, του ιστορικού αντιπάλου του Αζερμπαϊτζάν, ιδίως όσον αφορά στην διαφιλονικούμενη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Μετά τον πόλεμο του 2020, και την επακόλουθη επίθεση του Αζερμπαϊτζάν το 2023, για την ανάκτηση του ελέγχου του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η Γαλλία υποστήριξε ανοιχτά την Αρμενία.
Η υποστήριξη αυτή περιλαμβάνει αμυντικές συμφωνίες και προμήθειες στρατιωτικού εξοπλισμού, τροφοδοτώντας την περαιτέρω εχθρότητα μεταξύ των δύο χωρών.
Η Γαλλία, επίσης κατηγορεί το Αζερμπαϊτζάν, για συμμετοχή σε εκστρατείες παραπληροφόρησης. Λογαριασμοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που είναι φίλα προσκείμενοι στο Αζερμπαϊτζάν, φέρεται να έχουν συνδεθεί με τη διάδοση παραπλανητικού περιεχομένου σχετικά με ενέργειες της γαλλικής αστυνομίας στη Νέα Καληδονία.
