Η εξέλιξη ήρθε σχεδόν δύο ώρες μετά ένα ασυνήθιστο στιγμιότυπο στον Λευκό Οίκο: ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, διέκοψε δημόσια εκδήλωση για να παραδώσει στον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ χειρόγραφο σημείωμα ότι «επήλθε συμφωνία» και ότι υπήρχε έτοιμη ανακοίνωση προς ανάρτηση στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης Truth Social.
Λίγο αργότερα, ο Αμερικανός πρόεδρος επιβεβαίωσε ότι «και τα δύο μέρη υπέγραψαν την πρώτη φάση του ειρηνευτικού σχεδίου» των 20 σημείων, μιλώντας για «μεγάλη μέρα» για την περιοχή.
Να δούμε τώρα ποιο είναι αυτό το πρώτο σκέλος της συμφωνίας.
Στο επιχειρησιακό σκέλος, το Ισραήλ δεσμεύεται να αποσύρει τα στρατεύματά του σε «συμφωνημένη γραμμή» – αναθεωρημένη σε σχέση με τον αρχικό χάρτη του σχεδίου Τραμπ, ώστε να καλύπτει αφενός τις ισραηλινές απαιτήσεις ασφαλείας, αφετέρου την ανάγκη της Χαμάς να πραγματοποιήσει τις παραδόσεις ομήρων.
Παλαιστινιακές πηγές εκτιμούν ότι η επαναδιάταξη θα διαρκέσει λιγότερο από 24 ώρες.
Από τη στιγμή της αποχώρησης αρχίζει να «τρέχει» προθεσμία 72 ωρών για την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων.
Ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου ανέφερε ότι η απελευθέρωση των ζωντανών ομήρων αναμένεται να ξεκινήσει τη Δευτέρα, με τη Χαμάς να δηλώνει πως θα επιδιώξει συντόμευση των χρόνων.
Σύμφωνα με παλαιστινιακή πηγή που μίλησε στο Γαλλικό Πρακτορείο, η πρώτη φάση προβλέπει την ταυτόχρονη απελευθέρωση των 20 ζωντανών ομήρων που απομένουν, με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση περίπου 2.000 Παλαιστινίων κρατουμένων.
Ειδικότερα, 250 πρόκειται να είναι καταδικασμένοι σε ισόβια, ενώ περίπου 1.700 συνελήφθησαν μετά το ξέσπασμα του πολέμου, στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Αναφορές στο ισραηλινό Τύπο μετέφεραν χρονοδιάγραμμα για το Σάββατο, υπογραμμίζοντας ότι η ακριβής μέρα παραμένει υπό επιχειρησιακή επιβεβαίωση.
Κομβικό κομμάτι είναι η έγκριση από την ισραηλινή κυβέρνηση.
Αν το υπουργικό συμβούλιο ψηφίσει υπέρ, προβλέπεται σύντομη αναμονή για τυπικό έλεγχο από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Μόνο μετά την υπέρβαση αυτού του θεσμικού εμποδίου μπορεί να ξεκινήσει η διαδικασία απελευθερώσεων.
Τι άλλες εκκρεμότητες υπάρχουν για μια τελική συμφωνία;
Πηγή ανέφερε στο BBC ότι η Χαμάς δεν έχει λάβει ακόμη την τελική λίστα των Παλαιστινίων που θα αφεθούν ελεύθεροι, επικαλούμενη ενδοϊσραηλινές πιέσεις για την ταυτότητα ορισμένων εξ αυτών.
Εντός ωρών καταβάλλεται προσπάθεια να κλείσει το ζήτημα.
Επιπλέον, το Τελ Αβίβ απέρριψε ρητά την ένταξη του Μαρουάν Μπαργούτι στην ανταλλαγή, παρά την επιμονή της Χαμάς.
Σύμφωνα με τους όρους που έχουν γνωστοποιηθεί, το Ισραήλ θα επιτρέψει την είσοδο 400 φορτηγών ανθρωπιστικής βοήθειας ημερησίως στη Γάζα για τις πρώτες πέντε ημέρες, με προοδευτική αύξηση κατόπιν.
Πρόκειται για κρίσιμη παράμετρο που συνδέεται ευθέως με τη σταθεροποίηση της εκεχειρίας και την υλοποίηση του χρονοδιαγράμματος ανταλλαγών.
Στο αμερικανικό σχέδιο περιλαμβάνονται επίσης: προσωρινή «Διεθνής Δύναμη Σταθεροποίησης» για εκπαίδευση/στήριξη παλαιστινιακών αστυνομικών σωμάτων, ειδική οικονομική ζώνη για την ανοικοδόμηση και σαφής δέσμευση ότι «το Ισραήλ δεν θα καταλάβει ούτε θα προσαρτήσει τη Γάζα», με την απόσυρση να συνδέεται με ορόσημα αποστρατιωτικοποίησης.
Σημείο τριβής παραμένει η απαίτηση η Χαμάς να αφοπλιστεί και να μην έχει ρόλο στη μελλοντική διακυβέρνηση – όροι που ιστορικά απορρίπτει. Η «πολιτική προοπτική» του σχεδίου αναφέρεται σε «συνθήκες που μπορεί να επιτρέψουν αξιόπιστη πορεία προς παλαιστινιακή αυτοδιάθεση και κρατικότητα», χωρίς ρητή δέσμευση για ανεξάρτητο κράτος σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
Τι αντιδράσεις είχαμε μέχρι στιγμής;
Ο Ντόναλντ Τραμπ, μέσω Truth Social, υπογράμμισε ότι «όλοι οι όμηροι θα απελευθερωθούν πολύ σύντομα» και ότι το Ισραήλ θα αποσυρθεί σε «συμφωνημένη γραμμή» ως «πρώτα βήματα προς μια ισχυρή, διαρκή και αιώνια ειρήνη», ευχαριστώντας θερμά τους μεσολαβητές Κατάρ, Αίγυπτο και Τουρκία.
Ο Μπετζιαμίν Νετανιάχου χαρακτήρισε τη μέρα «σπουδαία για το Ισραήλ», ευχαρίστησε τον Αμερικανό πρόεδρο και ανακοίνωσε σύγκληση του υπουργικού συμβουλίου για έγκριση της συμφωνίας, δεσμευόμενος ότι «με τη βοήθεια του Θεού θα τους φέρουμε όλους πίσω».
Από την πλευρά της, η Χαμάς επιβεβαίωσε ότι κατέληξε σε συμφωνία «που οδηγεί στον τερματισμό του πολέμου» και στην «απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων», καλώντας τον πρόεδρο των ΗΠΑ και τους Άραβες εγγυητές να διασφαλίσουν την πλήρη και έγκαιρη εφαρμογή.
Το Κατάρ επίσης μίλησε για συμφωνία «επί όλων των όρων και των μηχανισμών εφαρμογής της πρώτης φάσης», προαναγγέλλοντας αναλυτικές λεπτομέρειες.
Η συμφωνία πρώτης φάσης δεν κλείνει τον κύκλο, αλλά ανοίγει παράθυρο για «πάγωμα» των εχθροπραξιών και αν αυτό θα μπορέσει να μετεξελιχθεί σε βατή πορεία για «ισχυρή, διαρκή και αιώνια ειρήνη», όπως έχει δηλώσει ο Ντόναλντ Τραμπ.
*Η αναφορά βασίστηκε σε στοιχεία από την αίθουσα σύνταξης του σταθμού μας, το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεωβν
