Από τον Ιανουάριο του 2026, η οργάνωση Headspace, ένα παναυστραλιανό δίκτυο ψυχικής υγείας των νέων, θα συνεργαστεί με σχολεία σε όλη τη χώρα, ώστε μαθητές, εκπαιδευτικοί και οικογένειες να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από φυσικές καταστροφές.
Πρόκειται για μια στροφή πολιτικής και πρακτικής που αναγνωρίζει ότι οι πυρκαγιές, οι πλημμύρες και οι κυκλώνες αφήνουν πίσω τους όχι μόνο υλικές ζημιές, αλλά και βαθιά ψυχολογικά τραύματα.
Η οργάνωση Headspace έχει εξασφαλίσει ομοσπονδιακή χρηματοδότηση 9 εκατομμυρίων δολαρίων από το Ταμείο Προετοιμασίας για Καταστροφές (Disaster Ready Fund), προκειμένου να υλοποιήσει ένα πρόγραμμα συνολικού προϋπολογισμού 11 εκατομμυρίων δολαρίων μέσα σε τρία χρόνια.
Η πρωτοβουλία αυτή θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται από τον επόμενο μήνα, με τη σειρά ένταξης των σχολείων να καθορίζεται από τον βαθμό κινδύνου που αντιμετωπίζουν λόγω φυσικών καταστροφών.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Headspace, Τζέισον Τρεθάουεν, τονίζει τον κεντρικό ρόλο του σχολείου ως πυλώνα ασφάλειας σε περιόδους κρίσης:
«Τα σχολεία παίζουν κρίσιμο ρόλο στο να παρέχουν ασφάλεια και στήριξη σε παιδιά, νέους και οικογένειες, όταν οι κοινότητες προσπαθούν να ανταποκριθούν και να αναρρώσουν από τις καταστροφικές επιπτώσεις των φυσικών φαινομένων», σημειώνει.
Το πρόγραμμα δεν περιορίζεται σε θεωρητικές οδηγίες ή εγχειρίδια. Όπως εξηγεί ο Jason Trethowan, μεγάλo κομμάτι της δουλειάς θα γίνεται μέσα στην τάξη, με τους ίδιους τους μαθητές στο κέντρο:
«Ένα μεγάλο μέρος θα είναι ομαδική δουλειά μέσα στις τάξεις: μαθητές που μαθαίνουν μαζί, βρίσκονται ο ένας δίπλα στον άλλον, ενισχύουν τη μεταξύ τους σύνδεση. Έχουμε δει πως όταν τα παιδιά νιώθουν ότι ανήκουν σε μια ομάδα, σε μια τάξη, μπορούν να ανοίξουν πιο δύσκολες, πιο λεπτές συζητήσεις για το πώς διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους και πώς τα ρυθμίζουν».
Μέσα από το Care and Prepare Toolkit, τα δημοτικά και τα γυμνάσια–λύκεια της χώρας θα αποκτήσουν εξειδικευμένο υλικό, οδηγίες και εκπαιδεύσεις για την προετοιμασία των σχολικών κοινοτήτων σε ενδεχόμενη φυσική καταστροφή, την ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας των μαθητών, την υποστήριξη εκπαιδευτικών και οικογενειών και την οργάνωση της σχολικής ζωής στη φάση της ανάκαμψης.
Η κυβέρνηση Αλμπανήζι, στο πλαίσιο του τρίτου κύκλου του Disaster Ready Fund, διαθέτει συνολικά 200 εκατομμύρια δολάρια για 96 έργα σε όλη την Αυστραλία – με την πρωτοβουλία του Headspace να αποτελεί μια από τις βασικές παρεμβάσεις που εστιάζουν ειδικά στους νέους.
Στα πλαίσια του προγράμματος θα πραγματοποιούνται εργαστήρια με εκπαιδευτικούς και διευθυντές σχολείων, θα δοθούν κατευθυντήριες γραμμές για πλάνα παρέμβασης πριν και μετά από ένα συμβάν και θα αναπτυχθεί ένα πιο ενιαίο, εθνικό πλαίσιο για το τι σημαίνει «προετοιμασμένο σχολείο» απέναντι σε φυσικές καταστροφές.
Στόχος είναι, όταν συμβεί μια πυρκαγιά, μια πλημμύρα ή ένας κυκλώνας, το σχολείο να μην αυτοσχεδιάζει από το μηδέν, αλλά να βασίζεται σε ένα ήδη γνωστό πλαίσιο δράσης.
Οι οικογένειες που δυσκολεύτηκαν περισσότερο ήταν εκείνες που ήδη αντιμετώπιζαν σύνθετες δυσκολίες – οικονομικές, ψυχολογικές, κοινωνικές. Στην τάξη, αυτό μεταφράστηκε σε παιδιά που δυσκολεύονταν να ρυθμίσουν τη συμπεριφορά τους, που «απορρυθμίζονταν» πολύ πιο εύκολα, που αντιδρούσαν έντονα σε κάθε ερέθισμα.
Η ψυχολόγος Μισέλ Ρόμπερτς, ειδική στην παιδική και εφηβική τραυματολογία και στην αποκατάσταση μετά από καταστροφές, χαιρετίζει με ενθουσιασμό το νέο πρόγραμμα:
«Χάρηκα πραγματικά όταν είδα την ανακοίνωση», λέει. «Υπάρχουν καλές πρωτοβουλίες που βοηθούν ήδη τα παιδιά να προετοιμαστούν, αλλά δεν αρκούν. Συχνά οι ενήλικες διστάζουν να προετοιμάσουν τα παιδιά γιατί φοβούνται ότι θα τα τρομάξουν. Όμως τα παιδιά μού λένε ότι θέλουν να ξέρουν περισσότερα και ότι θέλουν να είναι προετοιμασμένα».
Η επιστημονική εμπειρία δείχνει ότι η αποκατάσταση είναι πολύ πιο αποτελεσματική όταν ένα παιδί έχει προετοιμαστεί σωματικά, συναισθηματικά και ψυχολογικά: όταν γνωρίζει τι μπορεί να συμβεί, ποιος θα το φροντίσει, πού θα βρεθεί με τους συμμαθητές του, ποιοι ενήλικες είναι εκεί για να το στηρίξουν. Η άγνοια, αντίθετα, συχνά γεννά μεγαλύτερο άγχος από την ίδια την απειλή.
Για την υπουργό Διαχείρισης Έκτακτης Ανάγκης, Kristy McBain, η επένδυση σε νέους δεν είναι απλώς ζήτημα σχολικής πολιτικής, αλλά κρίσιμος κρίκος στην αλυσίδα της κοινοτικής ανθεκτικότητας. «Δεν νομίζω ότι υπάρχει Αυστραλός που να είναι πραγματικά “άτρωτος” απέναντι στην απειλή πυρκαγιάς, πλημμύρας ή κυκλώνα», υπογραμμίζει.
Τα στοιχεία αντλήθηκαν από την ιστοσελίδα της οργάνωσης Headspace και το ομοσπονδιακό υπουργείο Διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών.
