Στο Σύδνεϋ, η Σάρλοτ Κάρλσον-Τζόουνς, που ήρθε από τη Σουηδία στα 19 της, ζει παρόμοια πίεση.
Πάνω από 20 χρόνια μετά, παραμένει ενοικιάστρια και μονογονέας.
Εργάζεται μερικώς, κερδίζει περίπου 2.000 δολάρια το δεκαπενθήμερο, από τα οποία 1.200 δολάρια πηγαίνουν κατευθείαν στο ενοίκιο.
Ως μετανάστρια πρώτης γενιάς, δεν έχει γονείς με ακίνητα στην Αυστραλία, ούτε «οικογενειακό κεφάλαιο» για να στηριχθεί, όπως είπε στο SBS.
«Πολλοί στη γενιά μου είχαν την πολυτέλεια της βοήθειας από τους γονείς. Εμείς ήδη ξεκινάμε πολύ πίσω», λέει.
Τονίζει ότι οι μεγαλύτερες γυναίκες εμφανίζονται εδώ και χρόνια ως η πιο ευάλωτη ομάδα στον κίνδυνο αστεγίας ή ανάγκης για κοινωνική στέγαση, και ότι αυτό δεν λύνεται με πολιτικές για «στέγη μεγαλύτερων γυναικών» στο τέλος της ζωής τους, αλλά με έγκαιρη πρόσβαση σε εργασία, ασφάλιστρα και οικονομική αυτονομία.
Τρία από τα βασικά μέτρα προσιτότητας –ο λόγος τιμής προς εισόδημα, τα χρόνια αποταμίευσης για προκαταβολή και το ποσοστό εισοδήματος που χρειάζεται για το ενοίκιο– βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά.
Η οικονομολόγος Έλεν Βίτε από την SGS Economics, που εδώ και δέκα χρόνια παρακολουθεί την προσιτότητα ενοικίων, εξηγεί ότι όταν ένα νοικοκυριό χαμηλού ή μεσαίου εισοδήματος δίνει πάνω από 30% του εισοδήματός του στο ενοίκιο, θεωρείται σε στεγαστική πίεση.
Η επιδείνωση ξεκίνησε από τα κέντρα των μεγάλων πόλεων και σταδιακά μεταφέρθηκε στα προάστια, στα εξωτερικά προάστια και τέλος στην περιφέρεια.
Η τελευταία έκθεση δείχνει ότι σε πόλεις όπως το Σύδνεϋ, η Βρισβάνη, η Αδελαΐδα και η Μελβούρνη η εικόνα σταθεροποιείται μετά από μια δεκαετία επιδείνωσης, χωρίς όμως να σημαίνει ότι τα ενοίκια είναι «φθηνά».
Η Καμπέρα παρουσιάζει βελτίωση, αλλά στην περιφέρεια, ιδίως στη Δυτική Αυστραλία, η προσιτότητα συνεχίζει να επιδεινώνεται, με την Πέρθη να αναδεικνύεται στην λιγότερο προσιτή πόλη για ενοικιαστές στην Αυστραλία.
Ο πρόεδρος της National Shelter, Τζον Ένγκελερ, προειδοποιεί ότι η κρίση δεν είναι μόνο κοινωνική, αλλά και ζήτημα παραγωγικότητας, όπως είπε στο SBS.
«Όταν δεν μπορούν να στελεχωθούν βάρδιες σε γηροκομεία ή νοσοκομεία επειδή οι εργαζόμενοι δεν βρίσκουν σπίτι σε λογική απόσταση, το πρόβλημα δεν είναι απλώς «στέγη», αλλά και εύρυθμη λειτουργία κρίσιμων υπηρεσιών.
Για ένα νέο στεγαστικό δάνειο, το ποσοστό εισοδήματος που απαιτείται για την εξυπηρέτηση της δόσης είχε φτάσει περίπου το 45%, πριν υποχωρήσει ελαφρά μετά τις τρεις πρόσφατες μειώσεις επιτοκίων από την Κεντρική Τράπεζα.
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση στην Καμπέρα αναγνωρίζει ότι υπάρχει πρόβλημα και προβάλλει ως λύση την αύξηση της προσφοράς. Μέσω εθνικών ταμείων στέγασης και συνεργασιών με τις πολιτείες, έχει θέσει στόχο την δημιουργία 55.000 κοινωνικών και προσιτών κατοικιών τα επόμενα χρόνια.
Ελλάδα: πέντε χρόνια αυξήσεων πάνω από τον πληθωρισμό
Στην Ελλάδα, η στεγαστική κρίση εκδηλώνεται με διαφορετικό τρόπο, αλλά η ουσία είναι παρόμοια: το κόστος της κατοικίας απομακρύνεται διαρκώς από τα εισοδήματα. Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για το γ΄ τρίμηνο του 2025 δείχνουν ότι οι τιμές των διαμερισμάτων είναι κατά 7,7% υψηλότερες από το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο.
Στην Αθήνα οι τιμές αυξάνονται κατά 6,6%, στη Θεσσαλονίκη κατά 9,6%, στις άλλες μεγάλες πόλεις κατά 8,9% και στις λοιπές περιοχές κατά 8,5%. Η περιφέρεια πλέον δεν είναι η «φθηνή λύση» για όσους δεν αντέχουν τις τιμές στην πρωτεύουσα.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι τα παλαιά διαμερίσματα, άνω της πενταετίας, ακριβαίνουν με ρυθμό 8,5%, ταχύτερα από τα νεόδμητα που αυξάνονται κατά 6,6%.
Αυτό σημαίνει ότι η επενδυτική ζήτηση –συχνά συνδεδεμένη με βραχυχρόνιες μισθώσεις, ξένα κεφάλαια και προγράμματα όπως η golden visa– στρέφεται σε ήδη χτισμένες, «ώριμες» περιοχές, πιέζοντας προς τα πάνω τιμές και ενοίκια. Η Τράπεζα της Ελλάδος προειδοποιεί ότι, όσο η νέα οικοδομική δραστηριότητα δεν επεκτείνεται επαρκώς, κάθε επιπλέον ώθηση της ζήτησης κινδυνεύει να μεταφραστεί σε «φούσκα» στα παλιά ακίνητα.
Την ίδια περίοδο, ο δείκτης τιμών καταναλωτή στο τρίτο τρίμηνο κάθε έτους ήταν 2,2% (2021), 12% (2022, ενεργειακή κρίση), 1,6% (2023), 2,9% (2024) και 1,9% τον Σεπτέμβριο του 2025.
Δηλαδή, ενώ η ακρίβεια σε τρόφιμα και υπηρεσίες σταδιακά υποχωρεί προς το 2–3%, οι τιμές κατοικιών αυξάνονται με ρυθμό περίπου τριπλάσιο από τον πληθωρισμό.
Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να απαντήσει στην κρίση με συνδυασμό άμεσης ανακούφισης και κινήτρων για αύξηση της προσφοράς. Πάνω από ένα εκατομμύριο ενοικιαστές θα λάβουν επιστροφή ενοικίου έως 800 ευρώ (συν 50 ευρώ για κάθε παιδί) για τα ενοίκια κύριας ή φοιτητικής κατοικίας του 2024, με το μέτρο να θεσπίζεται ως μόνιμο κάθε Νοέμβριο. Παράλληλα, το πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» επιδοτεί την ανακαίνιση κενών διαμερισμάτων έως 100 τ.μ., με προϋπόθεση ότι θα δοθούν σε μακροχρόνια μίσθωση, ώστε να επιστρέψει στην αγορά ανενεργό απόθεμα.
Στον σχεδιασμό περιλαμβάνονται επίσης η αξιοποίηση δημόσιων ακινήτων, η «κοινωνική αντιπαροχή» για δημιουργία νέας κοινωνικής κατοικίας, η αξιοποίηση ακινήτων από σχολάζουσες κληρονομιές και η διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων στο πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ» για επιδοτούμενα στεγαστικά δάνεια σε νέους. Στο τραπέζι βρίσκεται και νέο πρόγραμμα αναβάθμισης κατοικιών, με στόχο να «πέσουν στην αγορά» περισσότερα ακίνητα.
Τα στοιχεία αντλήθηκαν από την αίθουσα σύνταξης του σταθμού με αρχικά συντάκτη τον Chris Tan, το πρακτορείο AAP και την Τράπεζα της Ελλάδας.
