Key Points
- Rianrang in bawmhnak na herh ahcun aopum 000 kha chawn colh.
- Triage nurse cu siizungah mizaw tlangtlatu an si.
- Siizung in nan chuah lai ah siibawi nih fale an dam lonak he pehtlai mi vialte cu nulepa sinah theihternak an tuah hrimhrim lai.
Fale zual ngaiin an zawt tikah siizung emergency department ah tlikpi ma that deuh lai silole siikhan ah General Practitioner (GP) va ton dah a that deuh lai, silole priority care clinics siikhan sang deuh mi ah dah piah ah a that lai timi biahalnak hi nulepa lungthin ah a pai tawn theo lai ka zumh.
Kan fa, kan naule zual ngaiin an zawt i ruah lo piin siizung lei ah thlikpi colh an hauh sual caan khin cun lungthin phurh a rit ngaingai.
Zeitik ah dah siibawi te nih a kan ton lai ti zong theih lo, hngah caan ni le sau, fale hun zoh ah an nganfah an celh lo mi van hmuh hrimhrim khin cun nulepa ca ko ah a har khun.
Tuchun cu, Australia ram ah emergency department, ruah lo piin dam lo ruangah siizung a phan mi hna zohkhenhnak hmun rian a ttuanning kan i ruah hna lai.
Ruah lo piin, dam lo ruangah siizung panh hau dirhmun phak cu ahohmanh nih kan duh lo. Asinain, hmailei caan ah zei kan ton lai ti theih a si lo i timh cia tein um cu zeitik hmanh ah a hlawk zungzal.
Zeitik caan, zei bantuk dirhmun ah dah fale hi siizung emergency department ah kan kal pi hna lai, silole siikhan ah dah kan kalpi hna ah dah a that deuh lai timi biahalnak hi nule pa lungthin ah a ra theo lai ka zumh.
“Kan hnu August thla ah khan ka fanu fak ngai in a zaw i a tak a lin. Hi ti a dam lo hi ni li fai a si cang. Siibawi sin ah ka kalpi, antibiotic an pek ko nain a dam deuh hlei lo. Ti zong ttha thi in a ding lo, a tang cawlcangning le a thaw chuahning tha tein ka hun zoh cu a thaw chuahning a hman lo. Thaw dawp a har khun mi ka lawhter i cuticun emergency in siizung ah ka thlik pi colh.”
Tu nai kha Sydney khua ah a um mi Bethany Girling a si. Ruah lo piin a fanu a zawtning a zual deuh caah rianrang in siizung an phanhpinak kong, a thil ton mi a kan hrawmh.

Paediatric Emergency Doctor Matthew O'Meara
Zeitik ah dah siizung emergency department kan panh lai
Nule pa hna, hi thil hi cu ralrin a hau mi a si ko tiah thinphannak a rat h cun khakha zum ko uh tiah, Sydney Children’s Hospital ah ngakchia zohkhentu siibawi rian a ttuan lio mi Doctor Matthew O’meara nih a chim.
“Mah bantuk thinphannak kha thil dangdang ruang zongah a ra kho mi a si. A caancaan ah cun, na fa kha voidang bantuk a cawl I cang lo mi, lentecelh zong a huam lo cun a um tthut a hoiher zong a dan mi zong nule pa nih nan hmuh khawh lai. Mah bantuk an um cu an thawchuah ning a that lo ruang zongah a si kho. An takpum zoh tikah a rau mi le an takvun muici zong a thleng mi hna nule pa nih van hmuh ahkhan cun thinlung ruahnak a phun dang colh. Mah bantuk caan ah khan nulepa nih a rannak in tuanvo nan lak colh ding abiapi bak mi a si.”
Na fa ngandam lo kongah na lungre a theih ahcun Aopum 000 pathum chawnh kha a tha cem mi a si ko. Rianrang tein thlopbul, bawmhchanh le zohkhenh colh a hau mi dirhmun ah na fa a phak ahcun Aopum pathum chawnh ah a tha bik.
Siizung ah an tlikpi colh lai i na fa dirhmun hoih zohchih in an thlop, an zohkhenh colh lai.
Nan dirhmun zoh chih buin, na fa kha zual ceih tuk lawmmam hna a si lo ahkhan cun pawngkam i um mi siikhan ah siibawi ton khawh thiam zong a si.

If you are worried about your child and need help immediately call Triple Zero for an ambulance. Credit: kali9/Getty Images
Siizung emergency department ah mizaw an zohkhenh hna ning
Na fa dam fak tuk in a zawt ruangah siizung emergency department ah hei phan law zeitin?
Ruah lo piin siizung panh nan hauh si cun Emergency department lei in luhter nan si lai. A hmasa bikah mizaw pawl an zawtfah ning cuai a thlai tu sii sayamah nan ton lai i ahodah thlop hmasa ding, ahodah siibawi ton hmasa a herh timi pawl kha a thleidan lai. Mirang nih cun Triage nurse tiah an auh hna.
Pamela Bold cu Sydney ah a um mi ngakchia zohkhenhnak siizung ah mi zaw zohkhenhtu siibawi rian a tuan lio mi pakhat a si.
A chim mi cu;
“Mizaw pawl an zawtfahning a ngia hlaitu sii sayamah pakhat nih khan ngakchia a dam lonak kha kherhlainak a tuah lai. A dam lonak kha zeitluk dah a si timi kha cuai a thlai lai, zual tuk mi a si ma, thlop colh a hau mi a si ma, a zawtfahning hi a tuar har tuk ma ti bantuk vialte a kherhlai lai. Sii sayamah nih a zual bik mi kha siibawi ton ding a tawlrel piak hmasa bik lai. cu ti cu, zual bik mi, a changtu le a zual tuk lo mi a tthen ning hoih in mizaw cu thlop an si lai.”
Mi pakhat a zawtfahning kha an zoh lai i, a rannak in thlop a hau mi, thihnak le nunnak ri ah a um mi kha papek an si tiin Bold nih a chim.
Tangka liam a hau mi um ma?
Medicare card a ngei mi na si ahcun cozah siizung i na thlop tikah tangka liam na hau lai lo.
Pumpak nih dirhmi siizung belte ahcun tangka na liam a hau lai.
Private health insurance na ngeih belte ahcun Private hospital ah na thlop kho lai.

Your child's health details can include allergies, medications, and pre-existing conditions. Credit: ozgurcankaya/Getty Images
Nule pa nih theihfian a herh mi
Chunglei dam lonak lawng siloin, leng lei mit in hmuh khawh mi khawndennak le hmaa dangdang pawl zong an mah le dirhmun hoih in thlop, le zohkhenh an si.
Dam lo ruang i rianrang in siizung panh nan hauh sual tikah zei pawl dah ken ding timi Bold nih a fianter.
“Emergency department nan rak fuhpanh tikah, nule pa hna medicare le ngandamnak lei i zohkhenhnak ding caah a herh mi pawl kha philh lo tein ken khawh rak I zuam uh. Pehtlaihnak caah a herhmi phone no le address zong tha tein pek khawh kan zuam uh.”
Na fa caah ral a si kho ding mi, a tteh lo mi sii, ei din le dam lonak dangdang a ngeihmi pawl zong theihternak tuah an herh.
Siibawi te nih thlop le zohkhenh khen dingin auh le khawh nan si tikah theih a herh mi thil Matthew O’Meara nih a fianter.
“A dam lonak, a zawtfahnak kha sii sayamah silole siibawi te nih kherhlainak thuk deuh in an tuah than lai. Fiang deuh in chim ah cun, a zawtfah ning theih fian deuh nak ding caah a thi an lak lai silole x ray zong an thlak lai i a tha bik in thlop khawh an I zuam lai.”

If your child's case is less urgent than others in the emergency department, you might face a longer wait time. Source: iStockphoto / chameleonseye/Getty Images
Dam lo ruangah siizung panhpi cang mi ngakchia tam deuh cu siizungah sau an um theng lo. A zawtfahning a zual deuh mi bel cu an dirhmun zoh chih in caan sau deuh an um ter hna.
Na fa a zawtfahning kha a zual tuk lem lo ahcun siibawi tonnak ding caah hawi lei in caan sau deuh nan hngak kho.
Na fa a dam lonak he pehtlaiin siibawi te nih hlathlainak an tuah dih hnu ah theihternak tuah a herh mi vialte cu an in chim dih lai. Inn nan tin hnu ah pehzulh in tuah a herh mi le bawmh nan herh sual than tikah bawmhnak ding vialte zong an in chimh hna lai.
Cun siizung chuahnak ca an in pek hna lai i, catlap chungah nau a dam lonak le thlopnak an tuahmi vialte an langhter lai.
Siizung panh tikah a biapi bak mi pakhat cu holh kong hi a si. Holhlet na herh sual zongah na lungrethei hlah, Holhlettu an in kawl piak lai.
Tam deuh in theih na duh a si ahcun nan pawngkam ah a um mi siizung i an website ah len khawh a si, cun Health Direct i website healthdirect.gov.au len khawh thiam a si.
Thanks to the Sydney Children's Hospitals Network for suggesting this topic. Factsheets (in several languages) and further information is available on the SCHN website.
Subscribe or follow the Australia Explained podcast for more valuable information and tips about settling into your new life in Australia.
Do you have any questions or topic ideas? Send us an email to australiaexplained@sbs.com.au