Key Points
- စ့အ့ၣ်အပှ့ၤ လၢအအိၣ်ပာ် ၄.၁ မျးကယၤန့ၣ် လီၢ်ခၢၣ်သးစ့တၢး—RBA ထုးစှၤလီၤအီၤတုၤလၢ ၃.၈၅ မျးကယၤန့ၣ်လီၤ.
- တၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤဂ့ၢ်ဝီပှၤပဲၤထံနီၤဖးတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်စံးလၢ တၢ်ဒီၣ်တဲာ်စှၤလီၤစ့အ့ၣ်အံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ် ဟံၣ်ပှ့ၤအိၣ်ဖဲအကြၢးသ့ၣ်တဖၣ် အပှ့ၤထီၣ်အါထီၣ်သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
- မ့ၢ်ကွၢ်လၢဟံၣ်ဃီအပှ့ၤဒီး ပှၤတၢ်ဟဲနုာ်အိၣ်ဖဲတဒိၣ်တဆံးသ့ၣ်တဖၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ် ဒါဝ့ ဒီး မဲလ်ဘၢ သ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဒံးဝဲ ဒ်သိး ဝ့ၢ်ခိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်ပှ့ၤဟံၣ်ဃီလၢအပှ့ၤအိၣ်ဖဲအကြၢးသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်အါကတၢၢ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ.
လီၢ်ခၢၣ်သးစ့တၢး, Reserve Bank of Australia (RBA) ထုးစှၤလီၤကွံာ်စ့အ့ၣ် ဝ.၂၅ မျးကယၤ အဃိ ခဲကနံၣ်အံၤစ့အ့ၣ်န့ၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ်ဖဲ ၃.၈၅ မျးကယၤန့ၣ်လီၤ. လီၢ်ခၢၣ်သးစ့တၢးအတၢ်ဆၢတဲာ်အံၤ ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်လၢမုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်ဒီး စ့တၢးသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဖးတယာ်စိပာ်စၢၤလဲၢ်မးန့ၣ်လီၤ.
ဖဲလါမးရှးသၢလါတဘျီတၢ်ပာ်ဖျါအပူၤန့ၣ်, ပှၤသူစွဲတၢ်ဖိအပှ့ၤနီၣ်ဂံၢ်တၢ်နဲၣ်ဖျါ — Consumer Price Index (CPI) န့ၣ် အိၣ်ထၢၣ်ဂၢၢ်အသးဖဲ ၂.၄ မျးကယၤ ဒီးတၢ်ကူာ်တဲာ် အံၤအခီပညီမ့ၢ်ဝဲ စ့သိၣ်သွံန့ၣ်အိၣ်ဝဲဖဲ ၂.၉ မျးကယၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒီးတဲာ်စ့အ့ၣ်အံၤ တၢ်ဆိကမိၣ်ပာ်လၢ အကဒုးထီၣ်တၢ်အပှ့ၤ နာ်သက့န့ၣ်, နီၣ်ဂံၢ်နီၣ်ဒွးလၢအလီၤကွံာ်ဝဲဒၣ်ဖဲ ၂—၃ မျးကယၤအံၤန့ၣ် လီၢ်ခၢၣ်သးစ့တၢး—RBA ပာ်ဝဲအီၤဒ်အမ့ၢ် စ့သိၣ်သွံ အတၢ်အိၣ်သးန့ၣ် အိၣ်ဝဲလၢအဂ့ၤတကပၤန့ၣ်လီၤ.
ဟံၣ်ဃီလၢအပှ့ၤအိၣ်ဖဲအကြၢးတဒိၣ်တဆံးဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ဘၣ်ဘျးစဲအိၣ်ဒီး လီၢ်ခၢၣ်သးစ့တၢးအတၢ်ဆၢတဲာ်တၢ်ဒီၣ်တဲာ်စ့အ့ၣ်အပှ့ၤဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်အဃိ, တယံၤလၢၤဘၣ်အတီၢ်ပူၤ ပှၤဃုပှ့ၤဟံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် တၢ်ဆၢတဲာ်လၢအပှဲၤဒီးတၢ်ဆိကမိၣ်ဆိပာ်စၢၤအဒိၣ်အအါအံၤ လုၢ်ဘၢဟံၣ်အပှ့ၤသ့ၣ်တဖၣ်သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
စးထီၣ်လၢပှၤအိၣ်ခိးကွၢ်ဟံၣ်ဃီတၢ်သူၣ်ထီၣ်အတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအဂ့ၢ် တုၤလီၤဆူ ပှၤသူၣ်ဆူၣ်သးဂဲၤလၢအဟးဃုပှ့ၤဟံၣ်သ့ၣ်တဖၣ် — ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်လၢ အတၢ်သးစဲအိၣ်ဒီးအီစထြ့လယါတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤဟံၣ်ဃီအဟီၣ်ကဝီၤန့ၣ် တၢ်သံကွၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်ဃုကွၢ်အတၢ်စံးဆၢန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ: မ့ၢ်တၢ်ဒီၣ်တဲာ်စ့အ့ၣ်အပှ့ၤအံၤ ကဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ပှ့ၤဟံၣ်ဃီလၢအပှ့ၤအိၣ်တဒိၣ်တဆံးဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ကန့ၢ်အါထီၣ်ဧါန့ၣ်လီၤ.
Source: SBS
တၢ်ဒီၣ်တဲာ်စ့အ့ၣ်အပှ့ၤအံၤကမၤဒိၣ်ထီၣ်ဟံၣ်အပှ့ၤဧါ?
တၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤဟံၣ်ဃီတၢ်သူၣ်ထီၣ် ပှၤပဲၤထံနီၤဖးတၢ် Tim Lawless စံးဝဲဒၣ် မ့ၢ်ထိၣ်သတြီၤ ဟံၣ်အလုၢ်အပှ့ၤ ဒီးတၢ်ဟဲနုာ်န့ၣ် တၢ်ဒီၣ်တဲာ်စ့အ့ၣ်အံၤ လၢဟံၣ်ဃီအပှ့ၤအိၣ်ဖဲတဒိၣ်တဆံးဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအဂ့ၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
အဝဲတဲဘၣ် SBS တၢ်ကစီၣ်သန့လၢ တၢ်ဒီၣ်တဲာ်စ့အ့ၣ်အံၤဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် ပှၤပှ့ၤဟံၣ်လၢအအိၣ်ဖဲတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအပူၤအဖၢမုၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဃ့လိၢ်စ့ကန့ၢ်အါထီၣ် နာ်သက့ မ့ၢ်ကွၢ်က့ၤလၢတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤန့ၣ် တၢ်အံၤဟ့ၣ်လီၤဝဲတၢ်ဆီၣ်သနံးဆူဟံၣ်ဃီတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
အပူၤကွံာ်လၢညါအခါတၢ်သ့ၣ်ညါအီၤလၢ CoreLogic တၢ်ကရၢကရိ ဒီးခဲကနံၣ်အံၤတၢ်ကိးအီၤလၢ Cotality, တၢ်ကရၢအကရိ အတၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါဂ့ၢ်ဝီအခိၣ်ဒိၣ် စံးဝဲဒၣ်,
“မ့ၢ်လၢစ့အ့ၣ်အပှ့ၤလီၤအဃိ ပကထံၣ်ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံးအိၣ်အါထီၣ်ဒီးတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤဟံၣ်ဃီအပှ့ၤန့ၣ်လီၤ.”
“ဘၣ်ဃးဒီးဟံၣ်ဃီအပှ့ၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဟံၣ်ဒူၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ကျိၣ်စ့တၢ်ဟဲနုာ်န့ၣ် တၢ်ဆီၣ်နံး အိၣ်ဝဲဒၣ်လၢအအါကတၢၢ်လံန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်ကွၢ်လၢတၢ်နီၣ်ကီၢ်တခီ ဟံၣ်ဃီသ့ၣ်တဖၣ်အပှ့ၤဒိၣ်မးလံ, နာ်သက့ စးထီၣ်ဖဲအံၤန့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ဟံၣ်ဃီလၢအပှ့ၤအိၣ်တဒိၣ်တဆံးဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်အိၣ်သးန့ၣ် အကနးဒိၣ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ."
အဝဲစံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်, ဖဲတၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါ ပှၤသူစွဲတၢ်ဖိ တၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသး တၢ်ပာ်ဖျါအပူၤန့ၣ်, ပှၤသူစွဲတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်သးတအိၣ်လၢ အပှ့ၤဟံၣ်ဃီကန့ၢ်အဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
အဝဲစံးဝဲဒၣ်, “တၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသးဒီး ဟံၣ်ဃီတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤန့ၣ် အတၢ်ရ့လိာ်သးအိၣ်ဝဲရှဲရှဲဖိန့ၣ်လီၤ”.
အဝဲစံးစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်လၢ, “တၢ်ပှ့ၤဟံၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဆၢတဲာ်အဒိၣ်အထီ လၢအပှဲၤဒီးပာ်သးကျၢၤမုဆှုတခါ, ဒီး နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသးလၢ နတၢ်မၤကအိၣ်ဂၢၢ်ကျၢၤ လၢကဟ့ၣ်လီၤက့ၤ စ့ဟံးလိၢ်လၢတၢ်ပှ့ၤဟံၣ်အဂီၢ်တခီ, နတၢ်အိၣ်သးန့ၣ် အကအိၣ်အါလၢ နကမၤဝဲတၢ်ဆၢတဲာ်အဒိၣ်ထီအံၤန့ၣ်လီၤ.”
ဟံၣ်ဃီတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤလၢအဂ့ၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အိၣ်ဖဲလဲၣ်?
ဝ့ၢ်တနီၤနီၤအပူၤ ပှၤပှ့ၤဟံၣ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အတၢ်နာ်န့ၢ်လီၤအိၣ်အါန့ၢ်ဒံးပှၤဂုၤပှၤဂၤသ့ၣ်တဖၣ်, မ့ၢ်လၢကီၢ်စဲၣ်တဘ့ၣ်ဒီးတဘ့ၣ် ဟံၣ်ပှ့ၤအိၣ်ဖဲအကြၢးသ့ၣ်တဖၣ် အပှ့ၤအိၣ်လီၤဆီလိာ်အသးအါမးအဃိန့ၣ်လီၤ.
Lawless စံးဝဲဒၣ် လၢကပာ်ပနီၣ် ဟံၣ်ဃီအပှ့ၤတဒိၣ်တဆံးကဲၣ်ဆိးဘၣ်အဂီၢ် ညီနုၢ်တၢ်ထိၣ်ဒွးမဲၣ်ထြ့းန့ၣ် ထိၣ်သတြီၤဝဲဒီး ဟံၣ်ဃီအလုၢ်အပှ့ၤ ဒီး ဟံၣ်ဒူၣ် ကျိၣ်စ့အတၢ်ဟဲနုာ် အနီၣ်ထိၣ်, လၢအဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးအီၤဒ်သိး ဟံၣ်ဃီအလုၢ်အပှ့ၤဒီး ကျိၣ်စ့တၢ်ဟဲနုာ် အနီၣ်ထိၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်မ့ၢ်ဒီၣ်တဲာ်စ့အ့ၣ်န့ၣ်တလါအဂီၢ်နကပာ်ဖှိၣ်ဘၣ်စ့ထဲလဲၣ်?
နမ့ၢ်အိၣ်ပာ်စၢၤလံဒီးတၢ်ဟံးလိၢ်စ့လၢတၢ်ပှ့ၤဟံၣ်အဂီၢ်န့ၣ်, တၢ်ဒီၣ်တဲာ်စ့အ့ၣ် ဝ.၂၅ မျးကယၤအံၤ အမ့ၢ်အိၣ်ဒ်အလီၢ်လီၢ် မ့တမ့ၢ် ဆူမဲာ်ညါလါလၢကဟဲအတီၢ်ပူၤ စ့အ့ၣ်မ့ၢ်ဆဲးလီၤန့ၣ် တၢ်လီၤဆီကအိၣ်ထီၣ်ဒီး နဟံၣ်ဒူၣ်စ့တိာ်ကျဲၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲ Canstar လီပှာ်ယဲၤသန့ တၢ်ထိၣ်သတြီၤကျိၣ်စ့ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤပာ်ကီၤအပူၤန့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲဒၣ်လၢ, ဟံၣ်ကစၢ်လၢ အအိၣ်ဒီးစ့ဟံးလိၢ်ဒီလၣ် ၅ဝဝ,ဝဝဝ န့ၣ် တလါအတီၢ်ပူၤ ကပာ်ဖှိၣ်ဘၣ်ဝဲစ့ ၇၆ဒီလၣ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ.
Canstar တၢ်ထိၣ်သတြီၤကျိၣ်စ့လီပှာ်ယဲၤန့ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤပာ်ကီၤ ပှၤပၢဆှၢတၢ်အခိၣ်ဒိၣ် Sally Tindall စံးဝဲဒၣ်, စ့အ့ၣ်အပှ့ၤလီၤဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဂ့ၤတခါလၢ ကထံၣ်ဘၣ် ပှၤဟ့ၣ်လီၤကျိၣ်စ့သ့ၣ်တဖၣ် ဟ့ၣ်လီၤပှၤသူစွဲတၢ်ဖိ လၢအဃုထၢစ့အ့ၣ်လၢအမူသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
Credit: SBS News
အဝဲတဲဘၣ်ဝဲ တၢ်ကစီၣ်သန့လၢ, “ပှၤအါဒံအါဂၤအဂီၢ်, ဖဲအသီခါ တနံၣ်, ခံနံၣ်အတီၢ်ပူၤဒၣ်လဲာ်, တၢ်ပာ်ဖှိၣ်ဘၣ်စ့န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မၤဖှံလီၤ တၢ်ဘၣ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါ (လၢဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤက့ၤဟံၣ်ပှ့ၤအဂီၢ်) ဒီး တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့လၢ ကမၤပှဲၤ စ့ဟံးလိၢ်လၢအအိၣ်ပာ်စၢၤအံၤ ဆူစ့ဟံးလိၢ်အဂၤတခါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
နာ်သက့ စ့ဟံးလိၢ်လၢအအိၣ်ပာ်စၢၤန့ၣ် နမ့ၢ်သုးကွံာ်အီၤဆူ စ့တၢးအဂုၤအဂၤတဖျၢၣ်တခီ စ့တၢးလၢအဟ့ၣ်လိၢ်လီၤပာ်လံနၤစ့တဖျၢၣ်န့ၣ် နကဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤအဘူးအလဲန့ၣ်လီၤ.
ဖဲလၢနမ့ၢ်ဆီတလဲစ့တၢးအခါ စ့တၢးတနီၤနီၤန့ၣ် ကဟံးနၤအဘူးအလဲလၢတၢ်ဆီတလဲစ့တၢးအဂီၢ်ကအိၣ်ဝဲဒၣ် မ့တမ့ၢ် ကဟံးနၤတၢ်အဘူးအလဲ လၢတၢ်အဂုၤအဂၤအဂီၢ် ကအိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဖဲတၢ်ကွဲးအံၤအပူၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်လၢကျိၣ်စ့တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးအဂီၢ်ဘၣ်, မ့ၢ်ဒၣ်ထဲ တၢ်ပာ်ဖျါညီနုၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢကမၤတၢ်ဆၢတဲာ် လၢအဘၣ်လိာ်သးဒီးနတၢ်အိၣ်သးအဂီၢ် နကြၢးတၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးတၢ်ဒီး ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဖံးတၢ်မၤလံာ်အုၣ်သးမူးမူးနီၣ်နီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
<hr></hr>လၢကမၤန့ၢ်ဘၣ် SBS News တၢ်ကစီၣ်လၢခံကတၢၢ်အဂီၢ်, ထုးလီၤန့ၢ်ဘၣ် ပအဲပ် (app) ဒီး subscribe ဘၣ်ပလံာ်တၢ်ကစီၣ်တက့ၢ်.
