តើបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីតាមចន្ទគតិជាអ្វី ហើយតើគេរៀបចំដូចម្តេចខ្លះ​នៅ​ក្នុងប្រទេស​អូស្រ្តាលី?

បុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីតាមចន្ទគតិដែលត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថាជា បុណ្យចូលឆ្នាំចិន គឺជាផ្នែកមួយដ៏រឹងមាំនៃវប្បធម៌អូស្ត្រាលី។ ជាឧទាហរណ៍ នៅទីក្រុងស៊ីដនី គេនិយាយថា វាជាការប្រារព្ធពិធីដ៏ធំបំផុតមួយ នៅខាងក្រៅទ្វីបអាស៊ី។

 Leão Vermelho no Ano Novo Lunar

Leão Vermelho no Ano Novo Lunar Source: AAP Image/Jeremy Ng

ឆ្នាំ​នេះ ថ្ងៃបុណ្យ​ចូល​ឆ្នាំចិន ឬ Lunar New Year នឹង​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី ១ ខែ​កុម្ភៈ។

មាន​ធាតុផ្សំ៤​សម្រាប់​ពីធីបុណ្យ​ចូល​ឆ្នាំ​ថ្មីនេះ។ វាចាប់ផ្តើមមួយសប្តាហ៍ជាមួយនឹងឆ្នាំតូច ដែលជាថ្ងៃនៃការចងចាំ និងសែនព្រែន បន្ទាប់​មក​ថ្ងៃមុនចូល​ឆ្នាំ​មួយថ្ងៃ ដែលជាថ្ងៃនៃការជួបជុំគ្នា និងការជូន​កាដូ។

ពិធីបុណ្យនិទាឃរដូវនេះ មានរយៈពេលដប់ប្រាំថ្ងៃ រហូតដល់ពិធីបុណ្យបង្ហោះគោម។


Dr Pan Wang គឺជាសាស្ត្រាចារ្យជាន់ខ្ពស់ផ្នែកសិក្សាភាសាចិន និងអាស៊ី នៅសាកលវិទ្យាល័យ New South Wales។ លោកស្រីនិយាយថា "បុណ្យចូលឆ្នាំតាមច័ន្ទគតិ គឺជាការចាប់ផ្តើមនៃឆ្នាំតាមច័ន្ទគតិ។ ដោយផ្អែកលើវដ្តនៃព្រះច័ន្ទ វាអាចហៅផងដែរថា បុណ្យចូលឆ្នាំចិន ឬពិធីបុណ្យនិទាឃរដូវ។ " ។


Dr Wang ពន្យល់ថា "វាត្រូវបានគេប្រារព្ធនៅក្នុងប្រទេសចិន និងនៅក្នុងប្រទេសអាស៊ីខាងកើតផ្សេងទៀត ដូចជាប្រទេសកូរ៉េ វៀតណាម ប្រទេសជប៉ុន "។

វាក៏ត្រូវ​បាន​គេ​ប្រារព្ធ​ផងដែរ​នៅក្នុង​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី និង​ម៉ុងហ្គោលី ក៏​ដូចជា​ប្រទេស​ដែល​មាន​ប្រជាជនជាប់​សែស្រឡាយទាំង​អស់​នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក។

Dr Wangបន្ថែម​ទៀតថា បុណ្យ​ចូល​ឆ្នាំចិនមានប្រវត្តិរហូតដល់ 4,000 ឆ្នាំមកហើយ ដោយចាប់ផ្តើមពីរាជវង្ស Xia ឬ Shang 

dragon
Source: Getty Images/Kiszon Pascal

"ជាឱកាសមួយក្នុងការរៀនសូត្រអំពីវប្បធម៌អាស៊ីបូព៌ានិងអាស៊ីអាគ្នេយ៍"

Dr Kai Zhang ធ្វើការជាមួយកម្មវិធីភាសាចិនទំនើបនៅសាលាវប្បធម៌ ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងភាសានៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិអូស្ត្រាលី​ក្នុង​ទីក្រុង​ខេនបេរ៉ា។ 

លោកស្រីនិយាយថា ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីតាមចន្ទគតិនៅប្រទេសអូស្ត្រាលី គឺជាឱកាសដ៏ល្អសម្រាប់មនុស្សម្នាមកពីជុំវិញពិភពលោក ដើម្បីស្វែងយល់អំពីវប្បធម៌ចិន ប្រទេស​នៅអាស៊ីបូព៌ា និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ យ៉ាងទូលំទូលាយ។ 

"វាជាព្រឹត្តិការណ៍វប្បធម៌នៃប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏យូរលង់ ហើយសម្បូរទៅដោយនិមិត្តសញ្ញា និងអត្ថន័យបង្កប់នៅក្នុងនោះ។"

របៀបក្នុងការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំចិនឬ Lunar New Year

សកម្មភាពបុណ្យ​ចូលឆ្នាំចិនរួមមាន ការ​តុបតែងលំអ ការទទួលទានអាហារពេលល្ងាច​ជាមួយ​ក្រុមគ្រួសារ​នៅ​ល្ងាច​មុនថ្ងៃចូលឆ្នាំ ការ​ចែក​អាំងប៉ាវនិងកាដូផ្សេងៗ ការ​ដុតផាវនិងកាំជ្រួច និង​ការ​មើល​របាំ​តោនិងនាគឬម៉ុងសាយជាដើម។

"បុណ្យ​ចូលឆ្នាំចិនត្រូវបានប្រារព្ធឡើងតាមរយៈ ម្ហូបអាហារ បរិភោគត្រី គាវ ជួបជុំគ្រួសារ និងមិត្តភ័ក្តិផងដែរ" នេះបើតាមការពន្យល់​របស់​ Dr Wang។

"ពណ៌ក្រហមត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់ទុកថាជាពណ៌សំណាង។ ដូច្នេះ ខណៈដែល​អ្នកឃើញ​មាន​ការ​តុបតែងពណ៌ក្រហម​ច្រើន វាក៏ជាទំនៀមទំលាប់​របស់​ចិន​ផងដែរ​ក្នុង​ការ​ចែក​ស្រោមសំបុត្រ​ក្រហម ឬអាំងប៉ាវក្រហម​​ទៅ​ឲ្យ​ក្មេងៗ​ ជារបៀប​ក្នុងការ​អបអរឆ្នាំថ្មី​និង​ការ​រីកធំធាត់​របស់​ពួកគេ។" 

performers
Chinese dancers perform during the Sydney Lunar Festival Media Launch at the Chinese Garden of Friendship in Sydney on February 9, 2021. Source: AAP Image/Bianca De Marchi


លោកស្រី Iris Tang ធំដឹងក្តីឡើង​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ចិនដីគោក ហើយ​បាន​ផ្លាស់​មករស់នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​អូស្រ្តាលី​កាល​ពី​២០ឆ្នាំមុន។

លោកស្រី និយាយថា ភាពខុសគ្នាសំខាន់ៗរវាងការប្រារព្ធពិធីនៅប្រទេសអូស្ត្រាលី និងចិនដីគោក គឺនៅក្នុងស្រុកកំណើតរបស់លោកស្រី វាគឺជាថ្ងៃឈប់សម្រាកបុណ្យទានសាធារណៈដ៏វែង ដែលត្រូវនឹងការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ដែលជាពេលវេលាដែលមនុស្សរាប់រយលាននាក់​ធ្វើដំណើរទៅកាន់ស្រុកកំណើតរបស់ពួកគេក្នុងប្រទេសចិន ដើម្បីជួបជុំគ្រួសារ។ 

យោងតាមលោកស្រី Tang អាហារគឺជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់​នៃពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី នៅប្រទេសអូស្ត្រាលី ក៏ដូចជានៅក្នុងប្រទេសចិនដែរ។

"ខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំប្រារព្ធវាជាមួយក្រុមគ្រួសារ និងមិត្តភ័ក្តិរបស់ខ្ញុំនៅទីនេះ ក្នុងទីក្រុងកង់បេរ៉ា ដោយរៀបចំអាហារច្រើនមុខ ហើយរបៀបដែលយើងធ្វើ គឺយើងអង្គុយជុំវិញតុ ហើយធ្វើគាវរាប់រយទុកពីល្ងាច​មុនថ្ងៃ​ចូលឆ្នាំមូយថ្ងៃ។"

"ខ្ញុំធ្វើអាហារច្រើនមុខ ដាក់ចូល​ទូកក សម្រាប់​ញ៉ាំទៅពេលក្រោយ។ ហើយអ្នកអាចញ៉ាំវាបានគ្រប់ពេលនៅក្នុងអំឡុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីទាំងមូល "


ប្រតិទិនប្រពៃណីចិន

ទោះបីជាប្រទេសចិនសម័យទំនើបប្រើប្រតិទិនសកលក៏ដោយ ក៏ប្រតិទិនប្រពៃណីរបស់ចិនក៏ត្រូវបានគេប្រើយ៉ាងទូលំទូលាយទាំងនៅក្នុងប្រទេសចិន និងក្នុងចំណោមជនជាតិចិនក្រៅប្រទេសផងដែរ ដោយសារវាបញ្ជាក់ពីថ្ងៃបុណ្យប្រពៃណី ដូចជាបុណ្យចូលឆ្នាំចិន ពិធីបុណ្យបង្ហោះគោម និងពិធីបុណ្យឆេងម៉េង ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា ថ្ងៃសែនផ្នូរផងដែរ។

Dr. Pan Wang ពន្យល់ថា វាក៏ផ្តល់ឱ្យនូវបញ្ជីថ្ងៃតាមប្រពៃណីរបស់ចិន ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ ផងដែរ ដែលមនុស្សម្នាប្រើសម្រាប់ជ្រើសរើសថ្ងៃល្អ សម្រាប់អាពាហ៍ពិពាហ៍ ពិធីបុណ្យសព ការផ្លាស់ប្តូរ ឬចាប់ផ្តើមអាជីវកម្ម។ 
ប្រតិទិនប្រពៃណីរបស់ចិនគឺតាមចន្ទគតិនិងសូរ្យគតិ។ វាត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅលើចលនានៃព្រះច័ន្ទ និងព្រះអាទិត្យ ដូច្នេះវាត្រូវគិតពីគន្លងរបស់ព្រះច័ន្ទដើរជុំវិញផែនដី និងគន្លងផែនដីជុំវិញព្រះអាទិត្យ។
"នៅក្នុងប្រតិទិននេះ ការចាប់ផ្តើមនៃខែត្រូវបានកំណត់ដោយ​គន្លងនៃព្រះច័ន្ទ។ ដូច្នេះដូចនៅក្នុងប្រតិទិនតាមចន្ទគតិភាគច្រើនគឺ  មួយខែមាន29 ឬ 30 ថ្ងៃ។ ហើយការចាប់ផ្តើមនៃឆ្នាំ ត្រូវបានកំណត់ដោយឆ្នាំសូរ្យគតិ។," Dr Wang ពន្យល់។ 

ការប្រែប្រួលនៃប្រតិទិនចិនអាចត្រូវបានគេប្រើប្រាស់នៅទូទាំងអាស៊ីបូព៌ា។

red lanterns
Source: Getty Images/d3sign

Dr. Pan Wang ពន្យល់ថា ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ថ្ងៃបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី អាចចំខែមករា ឬខែកុម្ភៈ។

"វានៅចន្លោះពី​ចុងខែមករា ដល់​ពាក់កណ្តាល​ខែ​កុម្ភៈ។ ឆ្នាំនេះ​វា​កើតឡើង​នៅ​ក្នុង​ខែកុម្ភៈ"

បុណ្យបង្ហោះគោម

Dr. Kai Zhang ពន្យល់ថា បុណ្យ​ចូល​ឆ្នាំចិន​ជាទម្លាប់​មាន​រយៈពេល​ប្រមាណ​ជា​២សប្តាហ៍ គិត​ចាប់​ពី​ល្ងាច​មុនថ្ងៃបុណ្យ​ចូល​ឆ្នាំរហូត​ដល់​ថ្ងៃបុណ្យ​បង្ហោះគោម ដែល​ប្រារព្ធធ្វើឡើង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៥​នៃ​ថ្ងៃ​ចូល​ឆ្នាំ​ថ្មី។

ពិធីបុណ្យបង្ហោះគោម ប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃទី ១៥ នៃខែដំបូង​ក្នុង​ឆ្នាំតាមចន្ទគតិ។  

"វាត្រូវបានគេហៅថាពិធីបុណ្យបង្ហោះគោម ពីព្រោះមានទំនៀមទម្លាប់នេះ ដែលគ្រប់គ្រួសារទាំងអស់នឹងធ្វើចង្កៀងគោមតូចៗ សម្រាប់កូនៗរបស់ពួកគេ ហើយពួកគេនឹងបំភ្លឺគោម នៅខាងក្រៅទ្វាររបស់ពួកគេ ។ "

"ហើយបើតាមដែលយើងអាចវិលត្រឡប់ទៅរកប្រវត្តិសាស្ត្រវិញ នៅដើមរាជវង្សថាង តែងមានព្រឹត្តិការណ៍ដ៏ធំមួយនេះ នៅថ្ងៃនោះ។"

"ពេលវេលារំលឹកគុណជីដូនជីតា"

លោកបណ្ឌិត CraigSmithi ជាសាស្ត្រាចារ្យជាន់ខ្ពស់ផ្នែកសិក្សាការបកប្រែ (ភាសាចិន) នៅវិទ្យាស្ថានអាស៊ីនៃសាកលវិទ្យាល័យ ម៉ែលប៊ន។

លោកបានរស់នៅ តៃវ៉ាន់ និងកូរ៉េខាងត្បូង អស់រយៈពេលពីរបីឆ្នាំ ហើយមានការចងចាំដ៏អស្ចារ្យមួយចំនួននៃការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីនៅកន្លែងទាំងពីរនេះ។

លោកបណ្ឌិត Smith និយាយថា នៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង បុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី គឺជា​ពេល​វេលាត្រូវ​គោរពដល់​ដូនតា។  

"នៅថ្ងៃចូលឆ្នាំថ្មី គ្រប់គ្នារៀបចំម្ហូបអាហារសែនព្រែនដល់បុព្វការីជនដែលចែកឋានទៅ ដើម្បីរំលឹកគុណពួកគាត់ និងមាន​ភេសជ្ផៈផង" នេះបើតាមប្រសាសន៍របស់ Dr Smith។

chinese lion
رقص شیر Source: Getty Images/Nigel Killeen

"ប្រវត្តិសាស្រ្តដែលមានរាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ"

Dr Smith មានប្រសាសន៍ថា មានធាតុជាច្រើននៃការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ដែលមកពីប្រទេសផ្សេងក្រៅពីប្រទេសចិន។

ជាឧទាហរណ៍ នេះ​ជា​ករណី​រាំ​របាំតោ ​ដែល​ត្រូវ​បាន​គេ​បង្ហាញ​ជា​ប្រពៃណី​ក្នុង​ពេល​ក្បួន​ដង្ហែ​បុណ្យ​ចូល​ឆ្នាំ។ 

"ពេលអ្នកសិក្សាក្រឡេកមើលទំនៀមទំលាប់រាំរបាំតោនេះ មើលទៅ ពួកគេមើលទៅកាលពីរាប់ពាន់ឆ្នាំមុន ហើយយើងបានដឹងជាយូរមកហើយថាប្រពៃណី សាសនា តន្ត្រី សិល្បៈជាច្រើនបានចូលមកក្នុងប្រទេសចិន ពីអ្វីដែលយើងហៅថា ប្រទេសអាស៊ីខាងលិច ឬកណ្តាល។ " Dr Smith ពន្យល់។
វាទំនងជាថាទំនៀមទំលាប់នេះមានឫសគល់ខ្លះនៅក្រៅប្រទេសចិន។ មនុស្សជាច្រើនបានភ្ជាប់វាទៅនឹងប្រពៃណីភឺសៀន ដោយផ្អែកលើការវិភាគភាសា និងប្រវត្តិសាស្ត្រ។
Sydney fica ao rubro nesta altura do ano
A stall seen selling Chinese New Year products during the Georges River Lunar New Year Festival in Sydney on January 18, 2020. Source: AAP Image/Jeremy Ng

2022 គឺជា​ឆ្នាំខាលឬឆ្នាំ​ខ្លា ដែល​ចាប់​ផ្តើម​ពីថ្ងៃចូល​ឆ្នាំ​ចិននេះ រហូត​ដល់​ថ្ងៃ​ទី ២២ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០២៣។

កងរង្វង់រាសីចក្រ​ចិន​ចាប់​ផ្ដើមនិង​បញ្ចប់​នៅ​ថ្ងៃ​ចូល​ឆ្នាំចន្ទគតិ។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅក្នុងវដ្តនៃរាសីចក្រដែលកើតឡើងម្តងទៀតនៃ ១២ ឆ្នាំ ម្តង ត្រូវបានតំណាងដោយសត្វរាសីចក្រទាំង​១២ ដែលនីមួយៗមានលក្ខណៈតាម​ប្រភេទសត្វ។

តាម​លំដាប់​គឺសត្វ កណ្តុរ គោ ខ្លា ទន្សាយ នាគ ពស់ សេះ ពពែ ស្វា មាន់​ ឆ្កែ និងសត្វ​ជ្រូក។

បណ្ឌិត Wang និយាយថាឆ្នាំខាល ដែល​មាន​សត្វ​ខ្លាជាតំណាងនោះ គឺ តំណាងឱ្យភាពរឹងមាំ និងការទទួលបានអ្វីៗនៅក្រោមការគ្រប់គ្រង។ ត្រូវមានការផ្លាស់ប្តូរ​ដែលចាំបាច់សម្រាប់ពិភពលោក នៅពេលដែលមនុស្សជាតិ​កំពុងប្រឈមមុខ​នឹងរោគរាតត្បាតកូវីដ-១៩៕


Share

Published

Updated

By Chiara Pazzano, Sopharany Hay

Share this with family and friends


Follow SBS Khmer

Download our apps
SBS Audio
SBS On Demand

Listen to our podcasts
Independent news and stories connecting you to life in Australia and Khmer-speaking Australians.
Ease into the English language and Australian culture. We make learning English convenient, fun and practical.
Get the latest with our exclusive in-language podcasts on your favourite podcast apps.

Watch on SBS
SBS World News

SBS World News

Take a global view with Australia's most comprehensive world news service