Explainer

X’jiġri jekk ħadd ma jirbaħ l-elezzjoni? X’inhu gvern ta’ minoranza?

Il-votanti qed ikunu mħeġġa biex jappoġġjaw lill-partiti l-kbar biex jevitaw Parlament ‘bla maġġoranza’. Imma huwa ħażin li jkollok gvern ta’ minoranza?

A stylised image of a man and woman shaking hands, with blurred figures and an Australian flag in the background.

Australia last had a hung parliament in 2010. Source: SBS

Hemm il-possibiltà li ħadd fil-fatt ma jirbaħ l-elezzjoni federali.

L-istħarriġ tal-opinjoni pubblika juri li gvern ta’ minoranza jew Parlament ‘bla maġġoranza’ huwa possibbiltà, li jfisser li l-mexxejja tal-partiti l-kbar (il-Laburisti u l-Koalizzjoni Liberali/Nazzjonali) ikollhom bżonn jiksbu l-appoġġ ta’ membri tal-parlament oħra — magħmula minn indipendenti, Ħodor u membri ta’ partiti minuri oħra — biex jiffurmaw il-gvern.

Paul Williams, Professur tal-politika u l-ġurnaliżmu fl-Università ta’ Griffith, qal: “Din id-darba qed inħarsu lejn gvern ta’ minoranza.”

 Graeme Orr, esperta tal-liġi elettorali mill-Università ta’ Queensland, qal li hekk kif il-vot primarju tal-partiti l-kbar niżel taħt it-30 fil-mija, hemm ċans akbar li jiġu eletti politikanti li m’humiex membri tal-partiti l-kbar.

“Naħseb li rridu nirrealizzaw u naċċettaw il-fatt li mhux biss [se jkun hemm] aktar gvernijiet ta’ minoranza fl-Awstralja... jeħtieġ ukoll li l-partiti jaġġustaw għal din l-idea li jinnegozjaw,” huwa qal.
A graph showing a fall in Labor and the Coalition's primary vote share.
Both parties each got more than 45 per cent of the primary vote in 1984, but these figures are on a downward trend. Source: SBS

Kif tirbaħ elezzjoni?

L-aktar mod sempliċi biex ikun iffurmat gvern huwa billi jirbaħ il-maġġoranza tas-siġġijiet fil-Kamra tar-Rappreżentanti, magħrufa wkoll bħala l-kamra t’isfel.

F’din l-elezzjoni se jkunu kkontestati 150 siġġu u se jkun hemm bżonn 76 siġġu għal maġġoranza sħiħa.

Iżda li ġġib inqas siġġijiet minn hekk xorta jista’ jwassal biex partit ikun fil-poter jekk jista’ jikseb appoġġ minn membri parlamentari oħra biex jikseb mill-inqas 76 siġġu.

X’ifisser ‘infieq u fiduċja' ?

L-inqas forma ta’ appoġġ li partiti minuri u indipendenti jistgħu joffru lil gvern hija fiduċja u infieq (provvista).

Dan jiggarantixxi li jappoġġjaw lill-gvern jekk fil-Parlament tkun introdotta mozzjoni ta’ “sfiduċja” u jivvotaw għal-liġijiet xierqa li jippermettu lill-gvern jonfoq il-flus, magħrufa wkoll bħala “provvista”.

“L-unika ħaġa li tista’ twaqqa lill-gvern li jkollu n-numri biżżejjed biex jiggverna hija jekk ma jkunx jista’ jgħaddi l-baġit mill-Parlament,” qal Orr.

Qal li l-Membri Parlamentari jirriservaw id-dritt li jimblukkaw liġijiet oħra li ma jaqblux magħhom.
A bar graph showing how the 2010 government was formed.
Neither Labor nor the Coalition got enough seats to reach a majority in 2010. Source: SBS

Kif gvern ta’ minoranza jibdel il-politika?

Taħt gvern ta’ maġġoranza, negozjati biex tgħaddi leġislazzjoni jseħħu l-aktar fis-Senat, imma fi gvern ta’ minoranza, irid ikun hemm ukoll taħdidiet fl-kamra t’isfel biex jiġi assigurat appoġġ.

“Il-biċċa l-kbira tan-nies ma togħġobhomx l-idea ta’ Parlament bla maġġoranza jew ta’ gvern ta’ minoranza għax l-ewwel ħaġa li tiġik f’moħħok hija l-inċertezza, u affarijiet mhux mistennija li jistgħu jseħħu, ” qal Williams.

Huma rari l-gvernijiet ta’ minoranza?

L-ewwel tliet gvernijiet fl-Awstralja kienu gvernijiet minoranza fi żmien qabel partiti jew koalizzjonijiet kienu stabbiliti. 

Iżda qabel l-2010, kienu għaddew 70 sena sakemm kien hemm gvern ta’ minoranza.

“Kellna gvern ta’ minoranza parzjalment fi żmien Turnbull, imma anke fi żmien Gillard. Qed issir ħaġa aktar komuni għax inqas u inqas nies qed jiddeċiedi li jivvutaw għal-Laburisti jew Liberali Nazzjonali,” qal Orr.

Huma ħżiena gvernijiet ta’ minoranza?

Gvernijiet ta’ minoranza jseħħu aktar ta’ spiss madwar id-dinja, inkluż fi New Zealand li teleġġi Membri Parlamentari permezz ta’ rappreżentanza proporzjonali. Sebgħa mill-aħħar 10 gvernijiet kienu ta’ minoranza.
“L-ebda gvern ma tilef vot ta’ fiduċja. L-ebda gvern ma tilef vot minħabba l-baġit. Il-gvernijiet jitilfu l-voti fuq il-leġislazzjoni b’mod regolari, iżda kostituzzjonalment, ma jiġri xejn. Rari tkun kriżi politika.”

Tippermetti wkoll aktar ħidma dwar liġijiet proposti, qal Shaw.

 "Naħseb li l-vantaġġi huma li għandek aktar opinjonijiet madwar il-mejda tal-kabinett, u jekk ma jkunux mal-mejda tal-kabinett, allura jkunu f’pożizzjonijiet ministerjali barra mill-kabinett.

“Għalhekk aktar varjetà, aktar diversità, aktar votanti jaraw il-fehmiet tagħhom rappreżentati fil-gvern.”


 For the latest from SBS News, download our app and subscribe to our newsletter.

Share

Published

By Rania Yallop
Source: SBS

Share this with family and friends


Follow SBS Maltese

Download our apps
SBS Audio
SBS On Demand

Listen to our podcasts
Independent news and stories connecting you to life in Australia and Maltese-speaking Australians.
Interviews and feature reports from SBS News
Get the latest with our exclusive in-language podcasts on your favourite podcast apps.

Watch on SBS
Maltese News

Maltese News

Watch it onDemand
X’jiġri jekk ħadd ma jirbaħ l-elezzjoni? X’inhu gvern ta’ minoranza? | SBS Maltese