This article is more than 3 years old
پاکستان ناموسي وژنې لحاظ په نړۍ کې دویم بد هېواد دی
پاکستان لا دمخه د جنسیتي مساواتو لپاره د نړۍ دوهم بد هیواد دی. اوس داسې ویره شتون لري چې د ناموس په نوم وژنې به راپور نشي، بله خوا نه هیواد هڅه کوي د ویجاړونکي سیلابونو څخه وروسته حالت نورمال لور ته ويسي.
خپور شوی په
لخوا Aaron Fernandes
سرچینه: SBS
Image: Police Inspector Saba Mirza (SBS / SBS/Aaron Fernandes)
د شاوخوا څلورو لسیزو راهیسې، د پولیسو افسره صبا مرزا خپل ژوند د ښځو په وړاندې د تاوتریخوالي جرمونو پلټنو ته وقف کړی دی، چې پکې د قتل، جنسي تیري او ناموسي قتلونو پلټنه شامله ده.
"بېوزلي لوړه ده. دویمه ستونزه دا ده چې دوی ښځې د ټیټ معیار په توګه ګڼي. دوی دلته په دې سیمه کې ښځو ته ارزښت نه ورکوي او د کوچنیو شیانو لپاره، نارینه به په ښځو شکمن وي او پايله کې ناموسي وژنې کيږي.
Ghotki district Women’s Protection Unit office. Credit: Aaron Fernandes, SBS News
د پاکستان د بشري حقونو کمېشن په وینا، په ۲۰۲۱ کال کې په ټول هېواد کې د ناموسي وژنو له ۴۷۰ زیاتې پېښې ثبت شوې، خو اصلي شمېره ښايي له دوه چنده زیاته وي. په سندهـ صوبه کې د ښځو د حقونو د ځايي ادارې په حواله، په همدې کال کې شاوخوا ۱۷۶ کسان، ښځې او نارینه د ناموسي وژنو له کبله وژل شوي دي.
Ghotki District Police Inspector Saba Mirza. Credit: Aaron Fernandes, SBS News
له همدې پيښې وروسته په قانون کې هم بدلون راغی چې د کورنۍ غړي د غیرت په نوم د وژنو مرتکبینو ته د اسلامي شریعت له مخې بښل بند کړي.
پداسې حال کې چې په پاکستان کې ډیری مذهبي ډلو - په شمول د اسلامي نظریاتو ځواکمن شورا - دا اقدام یې "غیر اسلامي" بللی او په قانون کې د بدلونونو مخالفت کړی، ولې سره له همدې مخالفتونو میاشتې وروسته د پراخ عامه ملاتړ سره د هیواد پارلمان لخوا تصویب شو.
د قنديل بلوچ ورور او قاتل وسیم په ښکاره اعتراف کړی و چې خپله خور یې وهلې وه او ویې ویل چې په ټولنیزو رسنیو کې یې شتون د زغم وړ نه وو. هغه د قتل جرم لپاره په عمري بند محکوم شو، مګر دا په فبروري میاشت کې د هغه برائت ډير تند غبرګونونه راوپارول.
بي بي سي راپور له مخه د هغه وکیل ویلي وسیم خپل اعتراف بېرته اخیستی او مور او پلار یې د خوشې کېدو غوښتنه کړې ده.
د ناموسي وژنو په اړه د راپور نه ورکول، او همدارنګه د جنسیت پر بنسټ د تاوتریخوالي نور ډولونه لا دمخه په پاکستان کې یوه لویه ستونزه وه، ولې په پوليس افسره اغلې مرزا په دې باور ده چې د قوانینو له سختېدو وروسته د هغې په ټولنه کې د ناموسي وژنو کچه په ټولیز ډول کمه شوې ده، هغه اوس ویره لري چې په پاکستان کې د میاشتو بارانونو او سیلابونو له امله به د تاوتریخوالي کم جرمونه راپور شي.
سیلابونو، چې د هیواد دریمه برخه یې لاندې کړې، د ۱۴۰۰ څخه د زیاتو خلکو د مړینې او میلیونونو بې کوره کیدو لامل شوی.
خلک اوس د اوبو څخه رامينځته شووناروغیو سره مخ دي . "ښځې خپل پر وړاندې تاوتريخوالي راپور ورکولو ته نه رامخ کيږي ځکه سيلاونو هر څه ګډوډ کړي.
Naazan Bozdar was shot trying to protect her brother. Credit: Aaron Fernandes, SBS News
د ورلډ اکنامک فورم په وینا، پاکستان په ۲۰۲۲ کال کې د جنډر مساواتو په لحاظ په نړۍ کې دویم بد هېواد و، او اوس داسې اندېښنې شته چې د سېلاب بحران به د ښځو او نجونو پرمختګ نور هم پسې ودروي.
پاکستان کې وروستيو سيلابونو ۳۳ ميليونه خلک چې ۱۵ سلنه نفوس جوړوي اغيزمن کړي، د بشري حقونو ډلې وايي ښځې او نجونې په راتلونکو کلونو کې د تاوتریخوالي، غلامۍ او قاچاق له لوی خطر سره مخ دي.
شریکول
Listen to our podcasts
Independent news and stories connecting you to life in Australia and Pashto-speaking Australians.
Ease into the English language and Australian culture. We make learning English convenient, fun and practical.
Get the latest with our exclusive in-language podcasts on your favourite podcast apps.
Watch on SBS
SBS World News
Take a global view with Australia's most comprehensive world news service
