نزدیک به دو ماه از پرده‌برداری دولت استرالیا از نقش داشتن سپاه پاسداران در دو حمله یهودستیزانه در ملبورن و سیدنی؛ کنبرا بار دیگر زنگ خطر سفر به ایران را برای شهروندانش به صدا درآورده است.
در تاریخ ۲۶ آگوست، دولت استرالیا همان زمان با اخراج احمد صادقی، سفیر سابق جمهوری اسلامی، از استرالیا و اعلام تصمیم خود برای تروریستی خواندن سپاه، در وبسایت اسمارت‌تراولر (Smartraveller) خود هشدار عدم سفر به ایران خود را بروزرسانی کرده بود.
آنها در وبسایت خود نوشته بودند که «اتباع خارجی در ایران، از جمله شهروندان استرالیایی و افراد دارای تابعیت دوگانه استرالیایی-ایرانی، در معرض خطر بالای بازداشت یا دستگیری خودسرانه قرار دارند».
مت تیسل‌ویت، معاون وزیر امور خارجه استرالیا در گفت‌وگویی با اس‌بی‌اس فارسی بار دیگر بر این هشدار تاکید کرد: «ما می‌خواهیم بار دیگر نسبت به جدی بودن اوضاع در ایران مجددا تأکید کنیم، به‌ویژه چون سفارت ما در تهران در حال حاضر به حالت تعلیق درآمده است.»
تیسل‌ویت افزود: «این یعنی هیچ مقام استرالیایی وجود ندارد که بتواند به افراد دارای تابعیت دوگانه که به ایران سفر می‌کنند، کمک کنسولی ارائه دهد. پس این یک وضعیت بسیار جدی است و ما می‌خواهیم این پیام را تکرار کنیم که مردم نباید در حال حاضر به ایران سفر کنند.»
مقامات استرالیایی درست پس از پرده‌برداری از نقش جمهوری اسلامی در دو حمله یهودستیزانه و اخراج سفیر جمهوری اسلامی اعلام کردند که مقامات سفارت از ایران خارج شده و به یک کشور امن منتقل شده‌اند.
معاون وزیر امور خارجه خبر داد که بیشتر این افراد حالا به استرالیا برگشته‌اند.
او توضیح داد: «فعالیت سفارت به حالت تعلیق درآمده است و ما نمی‌توانیم تضمین کنیم که افرادی که به آنجا سفر می‌کنند، بتوانند به خدمات کنسولی دسترسی داشته باشند.»
از سمتی، به گفته تیسل‌ویت به این دلیل که جمهوری اسلامی دو تابعیتی بودن را به رسمیت نمی‌شناسد، وزارت امور خارجه حتی محدودیت‌های بیشتری برای کمک به ایرانی‌استرالیایی‌ها در ایران دارد.
معاون وزیر امور خارجه گفت: «فکر می‌کنم هر کسی که در حال حاضر به ایران سفر می‌کند در معرض خطر است. ما درک می‌کنیم که مردم در ایران خانواده‌ای دارند که دوست دارند به دیدارشان بروند. اما باید رویکردی محتاطانه اتخاذ کنیم و به افراد دارای تابعیت دوگانه در مورد خطرات هشدار دهیم و این خطرات در حال حاضر افزایش یافته است و اگر کسی دچار مشکل شود، به خصوص اگر دستگیر یا بازداشت شود، ممکن است نتوانیم به او کمک کنیم. »
پیش‌تر اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در گفت‌وگویی با برنامه ۶۰ دقیقه شبکه استرالیایی ناین گفته بود که نگرانی‌ها درباره اتباع استرالیایی در ایران «موضوعیت» ندارد.
او البته افزود که «هر کسی که مرتکب جرم یا کار خلافی شود ... باید در برابر دادگاه‌های صالحه محاکمه شود. نباید بر اساس دین، ملیت یا هر تفاوت دیگری تبعیضی وجود داشته باشد».
با وجود این، برخی از کارشناسان در ماه‌های گذشته هشدار داده‌اند که جمهوری اسلامی ممکن است نسبت به اقدامات اخیر دولت استرالیا رو به «دیپلماسی گروگان‌گیری» بیاورد؛ دیپلماسی گروگان‌گیری روشی است که کشورها در آن با بازداشت خودسرانه اتباع دیگر کشورها به دنبال اهداف دیپلماتیک خود می‌آورند.
تیسل‌ویت در رابطه با این نگرانی‌ها گفت: «ما امیدواریم که ایران به چنین روش‌هایی متوسل نشود. این واقعا ناامیدکننده خواهد بود و چیزی است که ما دوست نداریم برای هیچ فردی اتفاق بیفتد، چه برسد به یک شهروند دو تابعیتی استرالیایی-ایرانی.»
او هشدار داد: «وقتی در توصیه‌های سفرمان می‌گوییم که در گذشته افرادی، از جمله استرالیایی‌ها، در ایران بازداشت شده‌اند، این را بی‌دلیل نمی‌گوییم. دلیلش این است که در گذشته بازداشت‌هایی صورت گرفته که استرالیایی‌ها از برخی از آنها آگاه هستند، اما همه‌ی این بازداشت‌ها علنی نشده‌اند. و این همان خطر بزرگی است که افراد در صورت سفر به ایران در حال حاضر با آن روبه‌رو می‌شوند.»
آخرین باری که استرالیا استفاده ایران از دیپلماسی گروگان‌گیری را به طور عمومی تجربه کرد به جریان مذاکرات برای آزادی کایلی مور-گیلبرت آکادمیک بریتانیایی استرالیایی در سال ۲۰۲۰ برمی‌گردد.
او در جریان مبادله زندانیان با سه تروریست ایرانی محکوم که در ارتباط با توطئه بمب‌گذاری در تایلند در سال ۲۰۱۲ محکوم شده بودند، مبادله شد.
مور‌گیلبرت، مدیر اتحادیه بازداشت‌های غیرقانونی و خودسرانه استرالیا (AWADA)، پیش‌تر در ماه سپتامبر در گفت‌وگویی با اس‌بی‌اس نسبت به وضعیت حداقل یک شهروند استرالیایی که به گفته او در ایران زندانی است، هشدار داده بود.
او گفته بود تا پیش از کاهش روابط دو کشور «ایران و استرالیا در مورد وضعیت آن شخص با یکدیگر در حال گفت‌وگو بودند».
معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی درباره وضعیت این فرد گفت: «به عنوان یک قانون، ما درباره پرونده‌های کنسولیِ فردی اظهار نظر نمی‌کنیم. اما مقامات استرالیایی و دولت استرالیا همواره با دولت‌های دیگر کشورها همکاری می‌کنند تا به استرالیایی‌هایی که بازداشت یا زندانی شده‌اند، کمک‌های کنسولی و حقوقی ارائه دهند.»
او افزود: «البته، ما تلاش می‌کنیم با دولت‌های دیگر همکاری کنیم تا این افراد بتوانند به استرالیا بازگردند. این یک قاعده کلی است، اما من نمی‌توانم وارد جزئیات پرونده‌های فردی شوم.»
اکتبر سال پیش اس‌بی‌اس به نقل از یک منبع آگاه گزارش داده بود که حداقل دو شهروند استرالیایی در حال حاضر در ایران بازداشت هستند باوجود تلاش‌ها برای شفاف‌سازی از طریق وزارت امور خارجه، وضعیت آنها همچنان نامعلوم است.
معاون وزیر امور خارجه هم در پاسخی درباره این که آیا فرد استرالیایی در ایران بازداشت هست یا نه، گفت که نمی‌تواند «در حال حاضر این را تایید کند».
به گفته وزارت امور خارجه استرالیا اگر کسی به کمک کنسولی اضطراری نیاز دارد، در استرالیا می‌تواند با خط تلفن ۲۴ ساعته ۱۳۵ ۵۵۵ ۱۳۰۰ تماس بگیرد و اگر در خارج از استرالیا هستند می‌توانند با ۳۳۰۵ ۶۲۶۱ ۲ ۰۰۶۱ تماس بگیرند.
برنامه فارسی رادیو اس‌بی‌اس در روزهای شنبه و سه شنبه ساعت ۳ بعد از ظهر از طریق رادیو، به صورت آنلاین، کانال شماره ۳۰۲ تلویزیون‌های دیجیتال و از طریق اپ رایگان SBS Audio قابل دسترس است. برای شنیدن برنامه های زنده و پادکست های ما اپ SBS Audio را از APP Store یا Google Play دانلود کنید. همچنین می توانید به اس بی اس فارسی از طریق اسپاتیفای، یا اپل پادکستز گوش کنید.
