قوانین ناهماهنگ و فهرست‌های انتظار طولانی باعث شده‌اند مسیر تشخیص و درمان اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD) در استرالیا به نوعی «بخت‌آزمایی بر اساس کد پستی» تبدیل شود — با این حال، کارشناسان همچنان درباره بهترین راه‌حل برای این مشکل اختلاف نظر دارند.
زمانی که زک آلتمن به استرالیا بازگشت، انتظار نداشت که روند پیچیده و طاقت‌فرسای تشخیص دوباره این اختلال، او را به سمت راه‌اندازی یک کسب‌وکار برای رفع نواقص این سیستم سوق دهد.
آلتمن بنیان‌گذار «Kantoko» است؛ پلتفرمی برای خدمات سلامت از راه دور که ارزیابی و مراقبت از مبتلایان به این اختلال را به‌صورت اشتراکی ارائه می‌دهد. او که در ایالات متحده به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی تشخیص داده شده بود، با بازگشت به کشورش متوجه شد باید تمام مراحل تشخیص را از ابتدا طی کند.
او به SBS News گفت: «من از قبل تشخیص داشتم، دارو مصرف می‌کردم و مدارک هم همراهم بود. فکر می‌کردم روند ساده‌ای پیش‌رو دارم. اما برای من چالش‌برانگیز بود.»
او ادامه داد: «فکر نمی‌کنم اگر از ابتدا در استرالیا بودم، می‌توانستم این مراحل را پشت سر بگذارم — به‌خاطر موانع و پیچیدگی‌های فراوانی که وجود دارد.»
تجربه آلتمن نشان‌دهنده مشکلی بزرگ‌تر در سراسر کشور است: با اینکه آگاهی عمومی نسبت به این اختلال افزایش یافته و تقاضا برای تشخیص آن رو به رشد است، اما سیستم درمانی هنوز نتوانسته خود را با این نیاز تطبیق دهد — و برخی ایالت‌ها از دیگر مناطق عقب‌تر هستند.
بخت‌آزمایی بر اساس محل زندگی
قوانین مربوط به تجویز داروهای محرک (که معمولاً برای درمان ADHD استفاده می‌شوند) در ایالت‌ها و قلمروهای استرالیا متفاوت است.
در برخی ایالت‌ها روند درمان ساده‌تر است، اما در برخی دیگر بیماران با محدودیت‌های سختگیرانه‌تر، هزینه‌های بالاتر و زمان انتظار طولانی‌تر مواجه‌اند.
دکتر راجر پترسون، روان‌پزشک اهل استرالیای غربی، به SBS News گفت: «در همه سطوح خدمات درمانی، همیشه مزیتی برای محل زندگی وجود داشته و درمان ADHD هم از این قاعده مستثنی نیست.»
او افزود نرخ‌های تشخیص و درمان ADHD در استرالیا رشد چشمگیری داشته، اما این رشد در همه جا یکسان نبوده است.
او گفت ایالت‌هایی مانند استرالیای جنوبی، تاسمانی، ویکتوریا و قلمرو شمالی از نظر هم‌پایی عقب‌تر مانده‌اند، در حالی که استرالیای غربی (که زمانی عقب بود) اکنون به سطح کوئینزلند رسیده است.
مطالعه‌ای در سپتامبر ۲۰۲۳ نیز اختلاف در نرخ تجویز دارو را میان ایالت‌ها نشان داد که عمدتاً به خاطر تفاوت در قوانین است.
هزینه‌های بالا، دسترسی سخت، خدمات ناکافی
افراد ساکن مناطق روستایی با چالش‌هایی همچون دسترسی کمتر به متخصصان، هزینه‌های بیشتر و فهرست انتظار طولانی‌تر مواجه‌اند.
آلتمن گفت که مشتریان Kantoko هنگام جابه‌جایی بین ایالت‌ها، با سردرگمی در مقررات مواجه می‌شوند و گاهی باید متخصص جدیدی پیدا کنند.
او گفت: «معقول نیست از هر روان‌پزشکی انتظار داشته باشیم که با تمام جزئیات مقررات ایالتی آشنا باشد. به همین دلیل باید یک استاندارد ملی وجود داشته باشد.»
آلتمن برای تشخیص مجدد، در سال اول بازگشتش حدود ۱۵۰۰ دلار هزینه کرد — از جمله هزار دلار برای گرفتن نوبت اولیه در نیو ساوت ولز.
برخی متخصصان تا ۵۰۰۰ دلار برای ارزیابی ADHD از بیماران دریافت می‌کنند.
نبود چارچوب ملی
با وجود اینکه تدوین چارچوبی ملی برای تشخیص و درمان ADHD یکی از توصیه‌های اصلی تحقیق سنا در سال ۲۰۲۳ بود، هنوز اجرا نشده است.
تنها یکی از ۱۵ توصیه این گزارش — یعنی تدوین مقررات تجویز دارو به‌صورت یکنواخت در سطح کشور — توسط دولت به‌طور کامل پذیرفته شده است.
اما دولت گفته مسئولیت اجرای آن بر عهده ایالت‌ها و قلمروهاست.
برخی ایالت‌ها از سال ۲۰۲۵ اجازه خواهند داد پزشکان عمومی آموزش‌دیده، به‌صورت مستقل داروهای ADHD تجویز کنند — سیاستی که به‌گفته برخی باعث تسهیل دسترسی می‌شود و به‌گفته برخی دیگر استاندارد درمان را پایین می‌آورد.
نگرانی از کلینیک‌های پرریسک و نقش پزشکان عمومی
برخی متخصصان نگران‌اند که کاهش محدودیت‌ها برای پزشکان عمومی منجر به پیدایش «کلینیک‌های دکسی» شود — مراکزی که داروهای محرک مانند دکستروآمفتامین را به‌راحتی تجویز کنند، مشابه با نگرانی‌هایی که درباره کلینیک‌های تجویز آسان داروهای کانابیس وجود دارد.
اما دکتر آلیسون پولتون از دانشگاه سیدنی با این نگرانی مخالفت کرد و گفت رابطه بلندمدت بین پزشک عمومی و بیمار باعث کاهش خطر و بهبود کیفیت مراقبت می‌شود.
او همچنین محدودیت‌های فعلی در مورد تأییدیه‌های متخصص و سقف دوز مصرفی را زیر سوال برد و تأکید کرد که تصمیم‌گیری باید بین پزشک و بیمار باشد، نه بر اساس نامه‌ای که پنج سال پیش نوشته شده.
او افزود پزشکان عمومی، به دلیل آشنایی بلندمدت با بیمارانشان، می‌توانند درک بهتری از نیازهای متغیر آن‌ها داشته باشند و درمان مناسب‌تری ارائه دهند.
برنامه فارسی رادیو اس‌بی‌اس در روزهای شنبه و سه شنبه ساعت ۳ بعد از ظهر از طریق رادیو، به صورت آنلاین، کانال شماره ۳۰۲ تلویزیون‌های دیجیتال و از طریق اپ رایگان SBS Audio قابل دسترس است. برای شنیدن برنامه های زنده و پادکست های ما اپ SBS Audio را از APP Store یا Google Play دانلود کنید. همچنین می توانید به اس بی اس فارسی از طریق اسپاتیفای، یا اپل پادکستز گوش کنید.
