COVID-19 bulaşanlar arasında kalp rahatsızlığı, astım, yüksek tansiyon ve şeker hastalığı bulunanlar en riskli grubu oluşturuyor. Bağışıklık sisteminin virüse aşırı tepkisiyle, virüs akciğerlerdeki dokulara zarar veriyor ve iltihaplanmayı artırıyor.
Küresel düzeyde yoğun bakıma alınan COVID-19 hastalarının yüzde 70’den fazlasının başka sağlık sorunları da olduğu belirlendi.
Bu yazıda, bağışıklık sistemini veya zayıf organlardaki yumuşak dokuları etkilemesi bakımından, COVID-19 için en hassas hastalıklardan bazılarını ele alacağız.
COVID-19 için en kritik hastalıklar kronik akciğer rahatsızlıkları, astım, kalp rahatsızlığı, şeker hastalığı, böbrek ve karaciğer rahatsızlıkları ile kanser tedavisi ve organ nakli sonrası gibi, bağışıklık sistemini zayıflatan her türlü ilaç ve tedavilerdir.
Astım
Astım, belirtileri öksürük, hapşırık, göğüste sıkışıklık ve nefes almada güçlük çekme, aşırı hassasiyet ve iltihaplanmadan kaynaklanan solunum yolları rahatsızlığıdır. Avustralyalıların yüzde 11’inin astımlı olduğu tahmin edilmektedir. Avustralya yerlilerinin bu hastalığa yakalanma ihtimali, yerli olmayanlara göre daha yüksektir. Solunum yolunu tahriş eden her şey, bir astım “krizine” neden olabilir. Astımlılar, solunum yollarını etkileyen COVID-19’a karşı çok daha dikkatli olmalıdır.
Diğer akciğer rahatsızlıkları
Astım dışında Avustralya’daki en yaygın akciğer rahatsızlıkları: asbestozis, bronşektazi, kistik fibrozis, anfizem, akciğer kanseri, plevral sıvı birikimi (efizyon), plörezi, solunumsal slikozis ve veremdir.
Kalp rahatsızlıkları
Dünya çapında yapılan araştırmalar, kalp ve damar hastalığı olanların, bu hastalığı olmayanlara oranla COVID-19’dan ölme riskinin daha yüksek olduğunu gösteriyor. Kalp ve damar hastası olanların, virüsü kapması olasılığının yüksekliği değil söz konusu olan. Sorun, bu grubun çok daha ciddi rahatsızlık geçirmesi riski. COVID-19, kalp rahatsızlığı ve kalp krizine yol açabilecek, kalp kaslarında akut iltihaplanmaya yol açıyor.
Sağlıklı bir yaşam tarzı çok önemli: egzersiz yapmak, dengeli beslenmek, yeterli su içmek ve iyi uyku. Dünya Sağlık Örgütü, haftada 150 dakika orta yoğunlukta veya 75 dakika yüksek yoğunlukta fiziksel aktivite veya ikisinin karışımından oluşan evde yapılan egzersiz öneriyor.
Diyabet
Diyabet hastaları, sağlıkları konusunda ilave zorluklarla yüz yüzedir. Diabetes Australia, grip aşısı yaptırmanızı, hasta olma ihtimalinizi düşünerek önceden plan yapmanızı, kan glikoz seviyenizi iyi yönetmenizi tavsiye ediyor. Diyabet hastalarının, gripten, diyabet olmayanlara göre çok daha ciddi komplikasyonlar geçirme ihtimali yüksektir. Diyabet, akciğerlerde virüs ve potansiyel ikincil bakterilere karşı bağışıklığı bozar. Tip 2 diyabet olan pek çok hasta obezdir ve obezlik de şiddetli bir bulaşıcı hastalık konusunda bir risk faktörü oluşturur.
Karaciğer hastalıkları
Hepatit B ve C hastaları veya diğer karaciğer hastalığı olanlar, genel nüfusun uyuması gereken korunma kurallarına uymalıdır. Kendinizi COVID-19’dan korumak için dikkatli olun. Ciddi bir karaciğer hastalığı olanlara pnömokok ve grip aşısı yaptırmaları önerilir.
- Hepatit ve COVID-19 konusunda İngilizce ayrıntılı bilgi için buraya tıklayın
- COVID-19 ve kronik hepatit B konusunda İngilizce ayrıntılı bilgi için buraya tıklayın
- COVID-19 ve kronik hepatit C konusunda İngilizce ayrıntılı bilgi için buraya tıklayın
Böbrek hastalığı
Böbrek hastaları gripte olduğu gibi, coronovirüs’e yakalanırlarsa çok şiddetli semptom ve komplikasyonlar yaşayabilecekleri riski taşıdıklarını bilmelidir. Eğer hasta iyi değilse, susuz kalmışsa veya ikinci bir enfeksiyon kapmışsa, COVID-19 börek fonksiyonlarını etkileyebilir.
Kanser tedavisi
Kanser hastalarında vücudun bağışıklık sitemi zayıflama eğiliminde olur. Bu nedenle kanser hastaları, tedaviden sonra enfeksiyon kapma riskini azaltmak için doktorların tavsiye ve tedbir olarak söylediği önlemlere dikkatle uymalıdır. Evde kalmak, zorunlun olmayan seyahat ve kamu taşıma araçlarından uzak durmak çok önemlidir. Organ nakli yaptıranlarda da hastanın ameliyat sonrası tedavi sürecinde bağışıklık sistemi yine zayıftır.
Avustralya’da insanlar diğerleriyle aralarında en az 1.5 metrelik bir mesafe koymalıdır. Aile ferdi olmadığı koşullarda iki kişiden fazla kişi bir araya gelemez.
Virüsü kapmış olabileceğinizi düşünüyorsanız, doktorunuzu arayın, (muayenehaneye gitmeyin) veya 1800 020 080 numaralı telefondan ulusal Koronavirüs Sağlık Bilgi Hattı’nı arayın. Eğer nefes almakta güçlük çekiyor veya sağlığınızla ilgili acil bir durumdaysanız 000’ı arayın.
SBS, Avustralya’da çeşitli kültürlerden gelen toplumları COVID-19 konusunda bilgilendirmektedir. Bu konuda 63 dilde haber ve bilgi için buraya tıklayın: sbs.com.au/coronavirus.
