Koronavirüsün yarattığı çok sayıda belirsizlik var. COVID-19 kapma riskimizi sıfıra indirmemiz imkansız. Ancak yapabileceğimiz birşey var. O da mümkün olduğunca sağlıklı olmak.
COVID-19 kaparsak, bağışıklık sistemimizin onunla mücadele etmesi gerekecek. Araştırmalar, tükettğimiz besin maddeleri bağışıklık sistemimizin nasıl işlediğinine büyük ölçüde etkiliyor.
Enfeksiyonlarla savaşmak için ihtiyacımız olan mikro-besinler, Vitamin A, B, C, D ve E. Ayrıca, demir, selenyum ve çinkoya da ihtiyacımız var.
Bu besinlerin bağışıklık sistemimizi nasıl desteklediğini ve hangi gıdalarda olduğunu aşağıda bulacaksınız.
1. A VİTAMİNİ
A Vitamini derideki, solunum sistemindeki ve bağırsaklardaki hücrelerin yapısını korur. A Vitamininin oluşturduğu bu kalkan vücudumuzun ilk savunma hattıdır. Enfeksiyona karşı savaşı bir futbol maçına benzetirsek, A Vitamini, bizim hücum hattımız olurdu.
Ayrıca, antikor üretimi için de A Vitaminine ihtiyacımız var. Antikorlar enfeksiyona yol açan patojenleri etkisiz hale getirir. Bunu, ayağında top olan rakip takım oyuncusuna karşı daha fazla oyuncuyu gönderip gol atmasını engellemeye benzetebiliriz.
A Vitamini, yağlı balıklarda, yumurta sarısında, peynir, tofu, tohumlar, kabuklu yemiş, tahıllar ve baklagillerde bulunur.
Ayrıca, sebzelerde bulunan beta-karotin maddesini vücut, A Vitaminine çevirebilir. Beta-karotin içeren sebzeler yapraklı yeşil sebzeler, veya kabak ve havuç gibi sarı veya turuncu sebzeler.
2. B VİTAMİNİ
B vitamini, özellikle de B6, B9 ve B12, bir patojeni tanımlayan vücudun birincil savunma eylemine destek verir. Bunu da vücudun “doğal katil” hücrelerinin üretim ve hareketlerini destekleyerek yapar. Vücudun katil hücreleri enfekte olmuş hücrelerin apoptosis adı verilen bir süreç sonunda patlamasını sağlar.
Yine vücudu bir futbol maçına benzetirsek, katil hücreleri güvenlik görevlilerine benzetebiliriz. Sahaya girmeye çalışıp oyun düzenini bozmaya çalışan seyircileri durduran görevlilere benzerler.
Shutterstock
Balık, iyi bir B6 kaynağıdır.
B6 ayrıca tahıllar, baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler, meyve, kabuklu yemiş, balık, tavuk ve kırmızı ette bulunur.
B9 (folate) da yeşil yapraklı sebzeler, baklagiller, kabuklu yemiş ve tohumlarda bolca bulunur. Ayrıca, ekmek yapımında kullanılan beyaz una da sonradan eklenir.
B12 (cyanocobalamin) yumurta, et ve süt ürünleri gibi hayvansal ürünlerinde bulunur. Ayrıca soya sütünde de vardır.
3. C ve E Vitaminleri
Vücudunuz bir enfeksiyonla savaşırken, oksidatif stres adı verilen bir süreçten geçer. Oksidatif stres, serbest radikaller adı verilen ve hücre duvarlarını delip hücre içi sıvının dokulara sızmasına neden olur. Bu da enfeksiyonun yayılmasına neden olur.
C ve E Vitaminleri, hücreleri oksidatif stresten korur.
C Vitamini ayrıca bağışıklık sisteminin nötrofilis, lenfosit ve and fagosit adlı özel hücreler üretmesine yardımcı olup hücrelerden sızan sıvının temzilenmesini sağlar.
C Vitamininin yaptığı, maç sonrası sahanın temizlenmesine benzer.
Portakal, limon, lime, kivi, brokoli, domates ve tatlı biberde vardır.
E Vitamini ise fındıkgiller, yeşil yapraklı sebzeler ve sebze yağlarında bulunur.
4. D Vitamini
Bazı bağışıklık sistemi hücrelerinin enfeksiyona neden olan patojenleri yok etmek için D vitaminine ihtiyacı var.
Genelde, güneş ışığı vücudun D Vitamini üretmesine yardımcı olur. Ancak yumurta ve balıkta da D Vitamini vardır. Bazı süt ve margarin ürünlerine de sonradan eklenir.
D Vitamini eksikliği olan kişilerin ilave desteğe ihtiyacı olabilir.
25 ayrı araştırmayı inceleyen değerlendirme D Vitamini haplarının, özellikle de D Vitamini eksikliği olan kişileri akut solunum enfeksiyonlarına karşı koruduğunu gösterdi.
5. Demir, selenyum ve çinko
Vücudun bağışıklık sistemi hücrelerinin büyümesi için demir, selenyum ve çinkoya ihtiyacı var.
Demir patojenleri öldürebilen serbest radikallerin sayısını arttırır. Ayrıca bağışıklık sistemi hücrelerinin patojenleri tanıyıp hedef almasını sağlayan enzimlerin reaksiyonlarını düzenler.
Shutterstock
Çinko ise mukuslu zarar ve derinin yapısını korur. Çinkoyla selenyum ayrıca oksidatif stresin yol akçığı zararı gidererek anti-oksidant görevi görür
Demir, kırmızı et, tavuk ve balıkta bulunur. Demirin bitkisel kaynakları ise baklagiller, takıllı ürünler ve demir destekli mısır gevrekleridir.
Çinko da istiridyeve diğer deniz ürünleri, kırmızı et, tavuk, kuru baklagiller ve kabuklu yemişler de bulunur.
Kabuklu yemişler, et, tahıl ve mantarda bol miktarda selenyum bulunur.
Yokluk zamanı ne yapmak gerekiyor?
Bazı süpermarketlerde raflar boş. Ancak yine de vitamin ve mineral tüketiminizi karşılayacak şekilde tüm gıda gruplarını içeren bir diyet uygulamaya çalışın.
Genel nüfusun vğitamin takviyesi almasına genelde olumlu bir şekilde bakılmaz. Ancak bazı istisnalar vardır.
Hamile kadınlar, kronik rhatsızlığı olanlar ve sınırlı bir diyet uygulaması gerekenlerin vitamin takviyesi alması gerekebilir. Doktorunuz, diyetisyeniniz veya eczacınıza danışın.
Diyet dışında da kendinizi koronavirüse karşı korumak için alacağınız başka tedbirler de var.
Akciğerinizin enfeksiyona karşı kendini daha iyi savunması için sigarayı bırakın. Hızlı yürüme gibi orta yoğunlukta egzersizler, yeterince uyumak, diğerleriyle güvenli bir sosyal mesafeyi korumak ve elinizi sabunla sık sık yıkamak size COVID-19’a karşı koruyacaktır.
Clare Collins Newcastle Üniversitesi Fiziksel Aktivite ve Beslenme Araştırma Merkezi’nden
