5 Ekim, Türkiye ile Avustralya arasında imzalanan işgücü anlaşmasının 50. Yıldönümü. 5 Ekim 1967’de Canberra’da bir araya gelen TC heyeti ile Avustralyalı yetkililer, Avustralya’ya gelmemizi sağlayan anlaşmaya imza attı. Anlaşmanın imza töreninde Türkiye tarafını Baha Vefa Karatay temsil etti. Avustralya tarafını ise Göç İşleri Bakanı Billy Snedden. Karatay daha sonra Türkiyenin ilk Canberra Büyükelçisi oldu. Snedden ise Liberal Parti Liderliğine kadar yükseldi.
Beyaz Avustralya politikası
1960’larda Avustralya’da işsizlik yüzde 1.2 ile ‘yok’ denecek düzeydeydi. Avrupa’dan göç azalmış, fabrikalarda çalışacak işçi bulamayan sanayiciler, göçmen getirilmesi için hükümete baskı yapıyordu.
Avustralyalılar, Almanya’ya çalışmaya giden Türkler konusunda olumlu şeyler duyunca Türkiye’den göçmen getirilebileceğini düşünerek Türkiye’ye 1965 yılında bir inceleme heyeti gönderdi.
Ama o zaman Türkiye ‘göçmen’ kelimesine sıcak bakmıyordu.
Avustralyalı Türk tarihçi ve The Turks in Australia kitabının yazarlarından Vecihi Başarın, “Bu nedenle 1967 anlaşmasında göçmen kelimesi yerine, Almanya’da olduğu gibi işçi kelimesi kullanıldı” diyor.
Ama sorun bu kadarla sınırlı değildi. Avustralya’nın da bir sorunu vardı. Beyaz Avustralya politikası yürürlükteydi ve bu nedenle Avustralya yasal olarak Avrupa dışında bir yerden göçmen kabul edemezdi. Avustralya çözümü Türkiye’yi Asya’dan çıkarıp, Avrupa kategorisine koyarak çözdü. Başarın, “böylece bir Asya ülkesinden en büyük göç, Türkiye’den gerçekleşti” dedi.
Avustralya Beyaz Avustralya politikasına 1972 yılında son verdi.
Bu anlaşma sonucu Türkiye’den gelen 168 kişilik ilk göçmen kafilesi, 14 Ekim 1968’de Sydney’e indi.
