Cuộc chiến chống lại tệ nạn lừa đảo qua mạng, một vấn nạn toàn cầu gây tổn thất hàng tỷ đô la, đang chứng kiến những bước tiến mạnh mẽ và quyết liệt trên nhiều mặt trận. Từ sự sụp đổ của một "đế chế" tội phạm mạng khét tiếng đến những rung động chính trường và cột mốc hợp tác pháp lý quốc tế, bức tranh về cuộc đối đầu giữa luật pháp và tội phạm chưa bao giờ rõ nét đến thế.
Đế Chế Lừa Đảo Của Trần Chí Bị Truy Quét Trên Mọi Mặt Trận
Ngày 14/10 vừa qua đã trở thành một dấu mốc lịch sử khi Bộ Tư pháp Hoa Kỳ ra quyết định truy tố ông Trần Chí (Chen Zhi), Chủ tịch tập đoàn Prince Group, với cáo buộc điều hành một đế chế lừa đảo qua mạng có trụ sở tại Campuchia (CPC). Động thái này ngay lập tức dẫn đến việc chính phủ Mỹ tịch thu khoảng 127 ngàn Bitcoin, trị giá ước tính $15 tỷ USD. Cùng lúc, Chính phủ Anh cũng đóng băng 19 tài sản liên quan đến Trần Chí, bao gồm một tòa nhà văn phòng trị giá $134 triệu USD và biệt thự $15 triệu USD tại Tây Bắc London.
Sự mở màn quyết liệt của Anh và Mỹ đã châm ngòi cho một loạt các cuộc truy quét đồng loạt trên toàn cầu:
Hàn Quốc: Đã phản ứng mạnh mẽ, không chỉ cử phái đoàn sang Campuchia điều tra mà còn đưa 64 công dân bị bắt giữ trong các cuộc truy xét về nước xét xử. Đơn vị Tình báo Tài chính thuộc Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hàn Quốc đang cân nhắc đưa một loạt tổ chức ở Campuchia, bao gồm cả Prince Group và Huione Group, vào danh sách "thực thể hạn chế giao dịch" do nghi ngờ rửa tiền và dính líu đến tội phạm. Huione Group cũng vừa bị Mỹ trừng phạt với cáo buộc là kênh rửa tiền cho các tổ chức tội phạm và chính quyền Triều Tiên. Thậm chí, cảnh sát Hàn Quốc còn đang điều tra thông tin Prince Group mở văn phòng trá hình tại quận Gangnam dưới tên Tập đoàn bất động sản Kingmen để tuyển dụng người cho hoạt động lừa đảo ở nước ngoài.
Singapore, Đài Loan và Hồng Kông: Cũng đồng loạt vào cuộc. Tại Singapore, cảnh sát xác nhận điều tra hoạt động của Trần Chí và các công ty liên quan, đặc biệt khi Sắc lệnh trừng phạt của Mỹ nhắc đến 3 công dân và 17 pháp nhân đăng ký tại nước này có liên quan. Hồ sơ cho thấy công ty gia đình của Trần Chí từng được hưởng ưu đãi thuế quan tại Singapore. Tại Đài Loan, Văn phòng Công tố Đài Bắc và Cục Điều tra đã mở cuộc điều tra các cá nhân và doanh nghiệp bị tình nghi liên quan. Còn tại Hồng Kông, nơi Prince Group vẫn có hoạt động và sở hữu các bất động sản giá trị, cảnh sát cũng đang hợp tác chặt chẽ với cộng đồng quốc tế để chia sẻ thông tin.
Những động thái phối hợp này cho thấy không còn quốc gia nào dung thứ cho loại hình tội phạm mạng xuyên quốc gia, đồng thời là lời cảnh tỉnh cho bất kỳ tổ chức tài chính hoặc doanh nghiệp nào có mối liên hệ với "đế chế" lừa đảo này.
Chính Trường Thái Lan Rung Động: Mối Lợi Giữa Quyền Lực Và Tội Phạm?
Ngày 22/10, chính trường Thái Lan trải qua một cơn địa chấn khi Thứ trưởng Bộ Tài chính Vorapak Tanyawong phải từ chức sau cáo buộc liên quan đến các hoạt động lừa đảo xuyên quốc gia.
Tờ Whale Hunting, một phần của dự án điều tra Brazen nhằm "vạch trần thế giới bí mật của tiền bạc và quyền lực Châu Á", công bố bản tin gây sốc cáo buộc vợ ông Vorapak đã nhận 3 triệu USD tiền điện tử từ một mạng lưới tội phạm Trung Quốc - Campuchia. Mạng lưới này được cho là có liên quan đến ông Ben Smith, người đang ở trung tâm của một mạng lưới tài chính phức tạp với sự góp mặt của nhiều nhân vật chính trị nổi tiếng của cả Thái Lan và Campuchia.
Trước đó, ông Vorapak cũng từng bị cáo buộc là cố vấn cho BIC Group, một ngân hàng Campuchia bị nghi ngờ liên quan đến rửa tiền. Mặc dù Thủ tướng Anutin đã yêu cầu giải trình và ông Vorapak ra sức phủ nhận, ông vẫn chọn cách từ chức để "chính phủ có thể điều hành đất nước và không cản trở nhiệm vụ của mình", đồng thời khẳng định sẽ có hành động pháp lý chống lại những kẻ "bóp méo sự thật".
Những cáo buộc này, nếu là sự thật, đã lột tả một khía cạnh đáng lo ngại về sự thông đồng giữa giới tinh hoa chính trị và ngành công nghiệp lừa đảo trong khu vực. Sự việc cũng đặt ra một phép thử nghiêm khắc cho tân Thủ tướng Anutin về quyết tâm "dọn dẹp ngôi nhà của chính mình" trước khi thực hiện cam kết trấn áp các vụ lừa đảo.
Công Ước Hà Nội: Khung Pháp Lý Lịch Sử Chống Tội Phạm Mạng
Giữa bối cảnh quốc tế đang tăng cường truy quét tội phạm mạng, ngày 25/10 tại Hà Nội đã diễn ra Lễ mở ký Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng với sự tham gia của Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres và đại diện 100 quốc gia.
Công ước này, được gọi tắt là Công ước Hà Nội, ra đời với mục tiêu củng cố hợp tác quốc tế, tạo ra một khuôn khổ pháp lý chung cho các quốc gia phối hợp điều tra, truy tố và trấn áp tội phạm mạng. Nó thiết lập các tiêu chuẩn pháp lý, chuẩn mực về hình phạt và trách nhiệm để thống nhất cách xử lý tội phạm mạng. Quan trọng hơn, nó tăng hiệu quả truy cứu trách nhiệm bằng cách cho phép truy tố kẻ phạm tội dù họ hoạt động ở nước ngoài, miễn là quốc gia ký kết hợp tác. Điều này sẽ hỗ trợ đắc lực cho các cơ quan tư pháp như Mỹ, Hàn Quốc, Anh trong việc điều tra các vụ lừa đảo xuyên quốc gia như vụ Prince Group hay Huione Group, nơi nạn nhân và thủ phạm không cùng một quốc gia.
Mặc dù có những tranh cãi về ngôn từ rộng và không rõ ràng có thể dẫn đến việc "hình sự hóa hoạt động nghiên cứu an ninh mạng" hoặc lo ngại về "công ước giám sát" từ các tập đoàn công nghệ lớn (Meta, Microsoft), Tổng Thư ký LHQ Guterres đã khẳng định: "Trong không gian mạng, không ai an toàn cho đến khi tất cả an toàn... Công ước LHQ về phòng chống tội phạm mạng là lời cam kết rằng không một quốc gia nào... sẽ bị đơn độc trước tội phạm mạng."
Với 70 quốc gia đã tham gia ký kết, vượt xa con số 40 cần thiết để công ước có hiệu lực, hy vọng rằng, với khung pháp lý rõ ràng và sự đồng thuận quốc tế mạnh mẽ này, cuộc chiến chống lại tệ nạn lừa đảo qua mạng sẽ có những bước tiến vững chắc và hiệu quả hơn trong tương lai.
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
