Những người ủng hộ hàng đầu của Chiến dịch Yes đã tập hợp nhau xuống đường phát tờ rơi và tham gia các cuộc gặp gỡ cộng đồng trên khắp đất nước.
Lãnh đạo Đảng Xanh Adam Bandt và cựu Tổng trưởng Thổ dân Sự vụ Ken Wyatt vào sáng thứ Tư, 27 tháng 9 đã có mặt tại nhà ga Bắc Melbourne để phát tờ rơi YES23.
Còn bà Linda Burney, đương kiêm Tổng trưởng Thổ dân Sự vụ, đã dẫn đầu một cuộc diễu hành ở Bendigo. Ông Phó Thủ tướng Richard Marles thì đi vận động cho Yes ở Strathfield Sydney, và Giám đốc Chiến dịch Dean Parkin đến gõ cửa từng nhà ở Cairns để vận động.
Chiến dịch No có vẻ trầm lặng hơn sau bài phát biểu của ông Warren Mundine tại Câu lạc bộ Báo chí Quốc gia ở Canberra hôm thứ Ba. Đây là bài phát biểu thứ hai của ông Mundine tại Câu lạc bộ Báo chí Quốc gia, theo sau bài phát biểu của bà Thượng nghị sĩ Jacinta Nampijinpa Price, một gương mặt vận động No nổi bât, cũng tại đây vào hôm 14 tháng 9.
Trong bài phát biểu của mình, ông Mundine đã không tránh khỏi tranh cãi khi nói rằng Tuyên bố Uluru từ Trái tim - Uluru Statement from the Heart - "không khác gì là một lời tuyên chiến".
"Tuyên bố Uluru xa rời ý tưởng hòa giải đến mức không thể nào xa hơn hơn nữa. Tuyên ngôn này chứa đầy đầy đủ sự bất bình. Nó nạn nhân hóa coi người Úc Bản địa, xem họ như những người bị mắc kẹt trong tình trạng áp bức, không được tự do hoặc không thể tự đưa ra quyết định, quyền tự quyết của họ chỉ là một khát vọng chưa thực hiện được. Đây là một lời nói dối."
Ông Mundine đã cáo buộc chính phủ Albanese muốn đưa vấn đề phân biệt chủng tộc trở lại Hiến pháp thông qua Tiếng Nói Bản địa bằng cách vĩnh viễn hiến định một ban cố vấn Tiếng Nói về các vấn đề ảnh hưởng đến người Úc Bản địa.
Thông tin cơ bản: Một điều khoản được gọi là 'sức mạnh chủng tộc' đã có sẳn trong Hiến pháp theo Mục 51, trao cho Quốc hội Úc quyền đưa ra luật về Thổ dân và người dân đảo Torres Strait. Năm 1967, quốc hội đã sử dụng quyền lực này để công nhận các Dân tộc bản địa là công dân cho phép họ bỏ phiếu lần đầu tiên.
Ông nói người Úc sẽ cho biết họ nghĩ gì về vấn đề này khi họ đi bỏ phiếu vào ngày 14 tháng 10.
"Đó ý kiến và quyết định của người dân về một quốc gia mà chúng ta muốn trở thành. Chúng ta có muốn Úc trở thành một nền dân chủ tự do, nơi tất cả mọi người đều bình đẳng? Nơi mà tất cả người dân Úc có thể hòa giải và tiến lên đoàn kết như một quốc gia? Hay chúng ta muốn trở thành một đất nước nơi con người bị chia rẽ bởi chủng tộc, thường xuyên xung đột với nhau vì những sự thật lịch sử không thể thay đổi được?"
Đã có sự bất đồng giữa những người ủng hộ No nổi bật về cách họ sẽ theo đuổi hòa giải nếu cuộc bỏ phiếu Yes thất bại.
Úc vẫn còn bỏ ngõ một hiệp ước với người Bản địa được nêu ra từ thời Thủ tướng Howard.
Ông Mundine nói rằng việc bỏ phiếu No sẽ giúp người Úc Bản địa dễ dàng hơn trong việc đàm phán một hiệp ước như vậy. Còn bà Thượng nghị sĩ Jacinta Nampijinpa Price thì không ủng hộ ý tưởng công nhận hiến pháp để vĩnh viễn có một ban cố vấn Tiếng nói về các vấn đề Bản địa, tuy nhiên bà cũng không ủng hộ giải pháp một hiệp ước.
Lãnh đạo phe đối lập Peter Dutton, người trước đây từng nói rằng đảng Tự Do sẽ ủng hộ việc công nhận hiến pháp, đã từ chối bình luận thêm về hình thức hòa giải mà ông muốn thấy- chính xác là sẽ như thế nào.
"Ở Alice Springs, Tennant Creek, Laverton và Leonora, trong những cộng đồng bị ảnh hưởng nặng nề nhất, tôi muốn bảo đảm rằng những đứa trẻ đó có thể sống một cuộc sống mà chúng ta mong đợi con mình sẽ có ở các thành phố thủ phủ hoặc ở một thị trấn trong vùng. Tôi muốn nhìn thấy các cơ hội việc làm tốt cho những đứa trẻ đó. Tôi muốn nhìn thấy ngành công nghiệp và lĩnh vực kinh doanh phát triển thịnh vượng ở đó mọi người có đủ tiền mua nhà nhờ vào một nền kinh tế thịnh vượng ngay tại chổ."
Đối lại, vào hôm Thứ Tư, nhà vận động hàng đầu cho Yes là Noel Pearson đã phát biểu tại Câu lạc bộ Báo chí Quốc gia.
Trước đó, hôm thứ ba ông Pearson đang ở Aurukun vận động. Thứ Ba cũng là ngày mà các phòng phiếu sớm mở ra cho các vùng sâu vùng xa ở cộng đồng Queensland chậm một ngày so với các phòng phiếu sớm toàn quốc này mở ra vào hôm thứ Hai.
Ông Pearson kêu gọi the Voice Tiếng Nói tăng cường hoạt động ở cấp địa phương và khu vực để mối quan tâm của các cộng đồng như Aurukun có thể được lắng nghe một cách đúng đắn.
Ông Dutton nói rằng những vận động cho Yes của ông Pearson có tác động ngược với Yes, vì đã góp phần gây ra sự không chắc chắn về việc Tiếng Nói sẽ ra sao, dẫn đến sự ủng hộ dành cho chiến dịch Yes ngày càng giảm.
"Chúng ta đã thấy ông Pearson mỗi ngày lại đưa ra một phiên bản khác của Tiếng Nói. Làm sao bên Yes có thể trả lời cho công chúng Úc ngay sau ngày trưng cầu dân ý rằng họ đã có một thiết kế của Voice. Tôi nghĩ rằng, sẽ hợp lý hơn nếu Tiếng Nói được thiết kế để mọi người có thể hiểu họ được yêu cầu bỏ phiếu cho điều gì."
Quay lại phát biểu của ông Mundine tại Canberra khi nói rằng Tuyên bố Uluru từ Trái tim Uluru Statement from the Heart "không khác gì là một lời tuyên chiến", thì ông Pearson bên phái Yes đã đáp lại điều này bằng cách kêu gọi người Úc bỏ phiếu Yes vì trách nhiệm “yêu nước” của công dân.
Ông Pearson nói rằng Tiếng Nói đại diện cho một con đường trung dung an toàn cho mối quan hệ giữa người Úc Bản địa và không phải Bản địa.
"Bỏ phiếu Yes là từ chối chiến tranh. Bỏ phiếu No không phải là một lựa chọn trung lập. Bỏ phiếu No là một lựa chọn không đưa chúng ta đến đâu cả. Bỏ phiếu No khiến chúng ta lơ lửng trong vùng đất hư vô khi hai dân tộc cùng yêu một quê hương, nhưng vẫn chưa học được cách yêu thương nhau."
Ông Pearson trả lời những lo ngại rằng chiến dịch Yes có thể không gây được tiếng vang với người Úc có nguồn gốc đa văn hóa, vì lo ngại về sự an toàn hiến pháp của Tiếng Nói.
Ông nói rằng đề xuất này "an toàn về mặt hiến pháp" và nếu Yes thành công trong kỳ bỏ phiếu này thì Tiếng Nói có thể tạo ra thời khắc đoàn kết cho tất cả người dân Úc.
"Chúng ta có thể đưa nước Úc sang một trang mới, nơi người Bản địa, con cháu người Anh và các cộng đồng đa văn hóa trở thành một. Và tất cả chúng ta đều biết mình là người Úc, không có ưu tiên nào giữa chúng ta, tất cả chúng ta đều là người Úc như nhau. Nó sẽ là một ngày tuyệt vời khi chúng ta làm điều đó."
Ông cũng tóm lược lại các đề xuất mà ông nói rằng đã từng thuyết phục được những cử tri chưa quyết định.
"Thứ nhất, đó là sự công nhận. Đây sẽ là một dòng thơ trong một quy tắc cằn cỗi, khô khan của môn cricket. Bởi vì nó nói lên lịch sử của chúng ta. Thứ hai, "Sẽ có một ban", chức năng của ban này là gì? Nó gồm những người đại diện, từ mọi thành phần. Thợ mỏ, nông dân, nhà hoạt động môi trường, nhân quyền - mọi người đều có thể cử ra những đại diện cho mình. Và đó là những gì Tiếng Nói sẽ làm. Về phía các đại diện - họ sẽ lắng nghe bạn, nhưng không có gì bảo đảm rằng họ sẽ theo dõi bạn mọi lúc. Vậy họ lắng nghe cái gì? Họ tập trung về những vấn đề liên quan đến Thổ dân và người dân đảo Torres Strait."
Các cuộc thăm dò trong tháng trước cho thấy sự ủng hộ Yes đang tiếp tục giảm.
Với việc chiến dịch Yes cần làm để vực lại sự sụt giảm này, một số người ủng hộ nổi bật nhất của Tiếng Nói đã tham gia vào cuộc vận động vào thứ Tư để tăng cường sự ủng hộ.
Thủ tướng Anthony Albanese dự kiến sẽ xuất hiện tại Sydney cùng với ban nhạc Hoodoo Gurus, còn cựu Thủ tướng Julia Gillard cũng đã xuất hiện ở London trước một số trong số 160.000 cử tri Úc ở nước ngoài để phát biểu tại buổi ra mắt Chiến dịch YES23.
Khi cuộc trưng cầu dân ý chỉ còn hơn hai tuần nữa là diễn ra, Thomas Mayo, Nhà vận động Yes, nói rằng ông tin rằng cuộc đua đang đến gần hơn những gì các cuộc thăm dò cho thấy.
"Từ những gì tôi biết từ việc gõ cửa, từ việc phát tờ rơi ở ga xe lửa và chợ, ở đây hiện tại có một cuộc đua khá ngang ngửa, nhưng có rất nhiều người Úc vẫn chưa quyết định."]]
Quý vị có thể vào trang mạng SBS để cập nhật thông tin về cuộc trưng cầu dân ý về Tiếng nói bản địa trước Quốc hội 2023, bao gồm các bài viết, video và podcast mới nhất bằng hơn 60 ngôn ngữ tại the Voice Referendum hub và trên SBS On Demand.
