Bạn đã nghe nói về Firewall - tường lửa trên Internet ngăn chặn cư dân mạng truy cập thông tin bên ngoài mà chỉ đọc hay tải được những gì mà nhà cầm quyền muốn. Bạn cũng đã nghe về Vạn Lý Trường Thành – The Great Wall mà Tần Thủy Hoàng xây dựng cách nay hơn 2000 năm để ngăn chặn sự xâm nhập của bên ngoài từ Phương Bắc vào vùng đât Trung Hoa. Trong thời đại kỷ thuật số, một bức tường lửa gọi là "The Great firewall of China” một dạng Vạn Lý Trường Thành trên mạng đã được dựng lên như thế nào?
Với tham vọng bá chủ thế giới về lãnh thổ, quyền lực, kinh tế và sực ảnh hưởng, Trung Quốc có hẳn một kế hoạch gọi là Made in China 2025 biến Trung Quốc thành trung tâm của tất cả mọi thứ.
Tức đến năm 2025, mọi thứ đều made in China trong đó có cả những sản phẩm và dịch vụ công nghệ thông tin.
Vấn đề sẽ không là gì nếu như Trung Quốc tôn trọng bản quyền sáng tạo, không đi sao chép của người khác về làm của riêng mình, tôn trọng luật chơi cùng quyền con người.
Với Luật An Ninh Mạng vừa mới được thông qua mà tương lai như nhiều chuyên gia dự đoán sẽ đẩy người sử dụng mạng Việt Nam vào tình thế hoàn toàn lệ thuộc vào nhà mạng Trung Quốc.
Tại trung Quốc, YouTube, Facebook, Twitter, Google và tất cả các trang web và dịch vụ từ phương Tây bị đẩy ra ngoài.
Sân chơi còn lại cho chính quyền Trung Quốc đã có sẳn những dịch vụ thay thế cho dân họ sử dụng và chính quyền đã thao túng truyền thông mạng như thế nào để thủ đạt được ý mình?
Jung Zhao hay Michael Anti như các anh tự gọi mình là một blogger từ Trung Quốc có bài nói chuyện về sự kiểm soát không gian mạng và cách bắc Kinh xây thành để khoanh dân lại như thế nào tại diễn đàn TED Talk.
Trò chơi Vương quyền
Nếu các bạn có coi phim hay chơi game The Game of Thorns – Trò chơi Vương Quyền, bạn sẽ hiểu việc xây dựng tường thành một chiến thuật thời xa xưa được chính quyền Trung Quốc áp dụng vào thời đại ngày nay để xây dựng Vạn Lý Trường Thành trên không gian mạng như thế nào và họ đã xây dựng thành công.
Nhân loại hiện tồn tại song song hai thế giới mạng: một là internet của cư dân mạng phương Tây tự do và một thế giới mạng Chinanet dành cho hơn 500 triệu cư dân mạng Trung Quốc, một cộng đồng cư dân mạng lớn nhất thế giớ một dân số mà gần gấp đôi dân số nước Mỹ.
Và hai thế giới mạng này intenet và chinanet song hành như thế nào?
Thế giới có Google Trung Quốc có Baidu
Thế giới có Facebook - Trung Quốc có Renren.
Thế giới có YouTube Trung Quốc có Youku và Tudou.
Trung Quốc chặn tât cả những công ty truyền thông phương Tây và dịch vụ của họ và sao chép hết những úng dụng của phương Tây làm của riêng mình.
Và đó là một phần trong chiến lược của chính phủ Trung Quốc.
Trung Quôc làm vậy thứ nhất nhằm thõa mãn nhu cầu cho dân họ, thứ 2 khiến dân họ tự mãn tin rằng thế giới có gì TQ có cái đó là của riêng mình, và quan trọng nhât là để chính quyền kiểm soát.
Người Trung Quốc không có quyền truy cập vào các trang web mà phương Tây sử nhưng họ có một lựa chọn thay thế được chính phủ Trung Quốc chấp thuận, giám sát và kiểm duyệt ở Bắc Kinh.
Sức mạnh quyền lực thu về một mối
Tất cả các máy chủ đặt tại Bác Kinh và đó là lý do Google rút khỏi Trung Quốc.
Lý do Trung Quôc muốn đặt máy chủ thật dễ hiểu.
Chính quyền Trung quốc nhìn về những quốc gia độc tài bị lật đồ để bảo đãm họ sẽ không dẫm vào vết xe đổ.
Tổng thống độc tài Murabak của Arap không nắm máy chủ mà đơn giản chỉ mạnh tay đóng cửa shut down internet vì dân dùng intenet để chỉ trích ông. Dân Ai Cập không lên mạng được nữa thì họ xuống đường biểu tình.
Và có thể nói rằng dân Ai Cập đã vô hiệu hóa ông tổng thống độc tài của họ.
Ben Ali tổng thống Tusinia cũng là một chính phủ độc tài, là một ví dụ khác.
Ông vẫn cho Facebook được phát triển và không nắm máy chủ cũng không đòi văn phòng đại diện tại địa phương.
Kết quả thì dân chúng dùng Facebook để chia sẻ những hình ảnh tham nhũng của ông và kết quả lả ông là nhà lãnh đạo đầu tiên bị lật đổ torng cuộc Cách Mạng Mùa Xuân Ả Rập.
Có thể nói mạng thông tin và những chia sẻ của cư dân mạng là cơn ác mộng của các thể chế độc tài.
Làm cách nào để tránh những vết xe đổ đó là thứ mà Trung Quốc đang làm và làm tốt.
Bắc Kinh hiểu rõ rằng khi tước đoạt của dân một món đồ chơi thì phải cho lại món hàng nhái thay thế và kiểm soát nó như thể họ có trong tay một remote control.
Thế giới có internet thì Trung quốc có chinanet. Trong không gian chinanet của mình nhà cầm quyền chơi trò mèo vờn chuột với cư dân mạng là công dân của họ.
Weibo của chinanet xuất hiện năm 2009 sao chép cả hai chức năng của Facebook và Twitter.
Một tháng sau khi Twitter rút khỏi Trung Quốc thì Weibo có thứ để thay thế ngay.
Điều đó cho thấy rằng ngay từ đầu và từ rất lâu trước đó, Weibo đã thuyết phục nhà cầm quyền Bắc Kinh rằng họ sẽ không để cho những ý kiến hay những âm mưu chống lại chế độ có cơ hội phát triển,
Và bằng chứng hiển nhiên của sự kiểm duyệt là những từ như hẹn gặp, gặp mặt, đi bộ đều bị kiểm duyệt. tất cả những chia sẻ có từ này tại Trung Quốc đều bị chặn.
Tất cả những thông tin có những từ này hay những từ nhạy cảm khác đều được lọc gởi về cho ban điều tra để phân tích chính trị cụ thể.
Và nếu họ thấy thông tin thật sự đe dọa hay nguy hiểm họ có thể yêu cầu máy chủ hay nhà mạng cung cấp chi tiết người gởi tin này.
Thậm chí có những thông tin không nguy hiểm như là hẹn mộc cuộc họp mặt thông thường nhưgn khi bạn đến nơi thì đã thấy công an có sẳn ở đó canh bạn.
Lý do đơn giản họ có máy chủ trong tay và họ lọc theo những thông tin nhạy cảm mà họ cập nhật với tình hình. Vì vậy Trung ương phải là nơi của máy chủ.
Trò chơi 'Mèo vờn chuột"
Với sự kiểm soát chặc chẽ như vậy, những lãnh đạo Trung ương nắm máy chủ đã dùng nó để thao túng dư luận và triệt hạ những kẻ không cùng phe cánh như thế nào?
Vào ngày 23 tháng 7 năm 2011, hai chuyến tàu cao tốc đi trên tuyến đường sắt Yongtaiwen va chạm trên một cầu cạn ở ngoại ô Ôn Châu, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc.
Hai đoàn tàu trật bánh và bốn chiếc xe khác rơi xuống cầu cạn.
Quan chức đường sắt và chính quyền đại phương muốn giấu nhẹm chuyện này nhưng cư dân mạng đã tung ra.
Chưa bao giờ dân mạng Trung Quốc được tự do bới móc Bộ trưởng đường sắt Trung Quốc Sheng Guangzu.
Họ được tự do nói thoải mái đến 5 ngày liền và đến hơn 10 triệu bài viết chia sẻ chì trong 5 ngày.
Một điều mà chưa từng xảy ra trước đó.
Bộ trưởng đường sắt Sheng Guangzu sau đó bị cách chức và bị thay thế bởi một người khác.
Lý do đơn giản là ngay cả những lãnh đạo cao cấp nhất ở TW cũng chán ngán với ông Sheng Guangzu và vương quốc quyền lực của ông và cần một cái cớ. Ý kiến công chúng là một cái cớ tốt để họ họ thay người.
Một vì dụ khác là trường hợp Bạch Hy lai.
Không ít người tin Trung Quốc loại trừ quan chức tham nhũng.
Bạch Hy Lai thật sự là một ông vua con giàu sụ.
Nhưng ông cũng là một quan chức cánh tả được yêu chuộng tại Trung Quốc.
Giới chóp bu Bắc Kinh không muốn thấy Bạch Hy Lai và họ thả cho cư dân mạng chinanet tha hồ muốn moi móc giễu cợt về đời tư ông này thoải mái.
Tất tần tật về Bạch Hy Lai đều không bị chặn như thể bạn đang ở Mỹ trong khi cùng thời điểm cư dân mạng chinanet muốn tìm họ thật của một vị nhà lãnh đạo cao cấp khác cũng không được.
Hay như bạn dám trong diễu cợt mà đề cập từ xuống đường hay biểu tình nhắm vào chính quyền trung Ương Bắc Kinh thì lập tức bị chặn ngay có khi còn bị bắt.
Hai vì dụ cho thấy cư dân mạng chinanet hay nói cách khác Webbo, Baidu, Renren, Youku và Tudou là những sản phẩm dịch vụ Made in China sẳn sàng và thành thục trong tay nhà cầm quyền để khống chế cư dân mạng.
Luật ANM hay luật ANIMAL?
Trong tình hình Việt Nam thông qua luật ANM với những điều khoản rõ ràng yêu cầu các hãng cung cấp dịch vụ mạng đặt văn phòng đại diện tại VN trữ dữ liệu tại VN và đưa ra bất cứ khi nào chính quyền cần, một hình thức có thể khiến người ta nghĩ tới việc đuổi khéo họ đi để dành chổ cho bạn vàng.
Người sử dụng mạng làm gì để tránh việc trở thành cư dân chinanet được dẫn dắt bởi chính quyền cộng sản của nước láng giềng?
Nói như Tiến sĩ kinh tế tại Na-uy Nguyễn Huy Vũ để tránh việc “Chúng ta sẽ đối diện với một nguy cơ, một rủi ro rất cao, có thể là mất nước trong tương lai.”
Mời vào phần audio để nghe toàn bộ nội dung
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại sbs.com.au/Vietnamese
