Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết Israel và Hamas đã ký thông qua giai đoạn đầu tiên của kế hoạch hòa bình 20 điểm do Washington đề xuất, đánh dấu bước tiến quan trọng hướng tới việc chấm dứt cuộc chiến kéo dài hai năm tại Dải Gaza.
“Tôi vô cùng tự hào thông báo rằng Israel và Hamas đã cùng ký thông qua giai đoạn đầu tiên của kế hoạch hòa bình,” ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social.
“Điều này có nghĩa là tất cả các con tin sẽ sớm được trả tự do, và Israel sẽ rút quân về một ranh giới đã được thống nhất – như những bước đầu tiên hướng tới một nền hòa bình mạnh mẽ, bền vững và lâu dài.”
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hoan nghênh thỏa thuận, khẳng định:
“Với sự giúp đỡ của Thượng đế, chúng tôi sẽ đưa tất cả họ trở về nhà,” ông nói, đề cập đến các con tin người Israel đang bị Hamas giam giữ.
Thông báo được đưa ra chỉ một ngày sau kỷ niệm hai năm vụ tấn công của Hamas vào Israel ngày 7/10/2023, sự kiện đã châm ngòi cho cuộc chiến khiến hơn 67,000 người thiệt mạng tại Gaza, theo giới chức y tế địa phương.
Giai đoạn đầu tiên của kế hoạch hòa bình
Kế hoạch hòa bình do Mỹ làm trung gian được chia thành hai giai đoạn, trong đó giai đoạn đầu tiên – nay đã được ký thông qua – tập trung vào việc trao đổi con tin và tù nhân, nghĩa là toàn bộ con tin người Israel bị Hamas bắt giữ sẽ được trả tự do, đổi lấy một số tù nhân Palestine đang bị giam tại Israel; ngừng bắn ngay lập tức, tạo điều kiện cho viện trợ nhân đạo và tái thiết cơ sở hạ tầng thiết yếu; và rút dần lực lượng Israel khỏi Dải Gaza về ranh giới đã thống nhất.
Các bên trung gian gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar, Ai Cập và Hoa Kỳ đang tiếp tục đàm phán về giai đoạn hai của kế hoạch, bao gồm giải trừ vũ trang Hamas; thiết lập một cơ quan quốc tế tạm thời điều hành Gaza; và bảo đảm an ninh lâu dài cho khu vực.
Phía Hamas yêu cầu được bảo đảm chắc chắn rằng Israel sẽ không nối lại chiến dịch quân sự sau khi nhóm này thả toàn bộ con tin.
Đàm phán tiến triển, nhưng thách thức còn lớn
Các cuộc thương lượng đang diễn ra tại Ai Cập, với sự tham gia của Cố vấn Trung Đông Steve Witkoff cùng nhiều quan chức cấp cao Mỹ. Ông Trump cho biết có thể trực tiếp tới Trung Đông vào cuối tuần này để thúc đẩy tiến trình.
Tuy nhiên, theo Liên Hiệp Quốc, các hoạt động quân sự của Israel vẫn tiếp tục tại thành phố Gaza, khiến tình hình nhân đạo thêm nghiêm trọng. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo hệ thống y tế Gaza đang quá tải, với nhiều bệnh viện hoạt động gấp ba lần công suất.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan kêu gọi Israel chấm dứt tấn công ngay lập tức, nhấn mạnh hòa bình không thể đạt được nếu chỉ đặt gánh nặng lên vai Hamas và người Palestine.
“Sự thật là hòa bình không thể chỉ dựa vào một bên. Đặt toàn bộ gánh nặng hòa bình lên Hamas và người Palestine là không công bằng, không đúng đắn và phi thực tế. Hiện nay, rào cản lớn nhất trên con đường hướng tới hòa bình chính là các cuộc tấn công của Israel. Bất chấp lời kêu gọi rõ ràng từ ông Trump, Israel vẫn tiếp tục tấn công, phá vỡ bầu không khí tích cực. Nếu thật sự mong muốn hòa bình, Israel phải chấm dứt tấn công ngay lập tức.”
Tiến sĩ Richard Peeperkorn từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết tình hình tại Gaza đang gây áp lực khủng khiếp lên hệ thống y tế, và WHO đang nỗ lực hỗ trợ tối đa:
“Bệnh viện Al-Aqsa ở khu vực trung tâm trước đây chỉ có sức chứa tối đa 200 giường, nay đang điều trị hơn 700 bệnh nhân và phải mở rộng. Bạn có thể thấy nhiều lều bệnh viện tại đây. WHO đã cung cấp 5 lều cho 80 bệnh nhân, hỗ trợ ba đội y tế khẩn cấp, và cung cấp đều đặn thuốc men cùng vật tư y tế. Hiện Al-Aqsa là bệnh viện quan trọng thứ hai tại Gaza, chỉ sau Tổ hợp Y tế Nasser.”
Tương lai của Gaza sau chiến tranh
Theo kế hoạch của Mỹ, một cơ quan quốc tế – do chính ông Trump đứng đầu, với sự tham gia của cựu Thủ tướng Anh Tony Blair – sẽ điều hành Gaza trong giai đoạn chuyển tiếp.
Các quốc gia Ả Rập ủng hộ kế hoạch này với kỳ vọng tiến tới việc thành lập Nhà nước Palestine độc lập, song Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định điều đó sẽ không bao giờ xảy ra.
Hiện vẫn chưa rõ ai sẽ nắm quyền điều hành Gaza sau chiến tranh, song cả Mỹ, Israel và các nước Ả Rập đều loại trừ vai trò của Hamas, lực lượng kiểm soát Dải Gaza từ năm 2007.
READ MORE
SBS Việt ngữ
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
