Tại một bữa tiệc BBQ gây quỹ Ngày của Mẹ vào năm ngoái ở thủ đô Honiara của Solomon, Maeverlyn Pitanoe đã có mặt và sự kiện xảy ra đã hoàn toàn thay đổi cuộc đời bà.
"Lúc đó là tôi đang đứng ngay trên quả bom đó, tôi không nghe thấy tiếng nổ, tôi chỉ nghe thấy tiếng rít và tôi quay người lại."
Người phụ nữ 50 tuổi mang những vết sẹo của bom đạn sót lại từ thời chiến tranh.
Một quả đạn pháo của Mỹ thời Thế chiến thứ hai nằm yên trong lòng đất nhiều năm và đã phát nổ khi phía trên nó một lò nướng BBQ được đặt lên.
"Tôi thấy hai ngón tay này tòng ten, còn ngón này thì đã biến mất. Nó bị biến mất khi tôi nhấc tay lên và từ vai trở xuống đến ngón tay, phần này của cơ thể tôi cũng bị tòng ten."
Phần thịt ở cánh tay và chân của bà Pitanoe bị bong tróc đến tận xương, phần bụng của bà cũng có những vết thương nghiêm trọng .
Nhưng thật ngạc nhiên là khuôn mặt của bà không hề bị đụng chạm.
"Những người sở hữu quả bom, tôi nghĩ họ phải chịu trách nhiệm về những gì đang xảy ra với tôi."
Cũng có mặt ở đó vào ngày hôm đó là Raziv Hilly 29 tuổi và một người khác anh Charles Noda 38 tuổi là cha của bốn đứa trẻ.
Cả hai đều bị đứt chân và chết sau đó.
Billy Buka cũng có mặt tại nơi tổ chức BBQ, anh may mắn không bị sao và đã cố gắng cấp cứu cho người anh họ Charles của mình.
"Chúng tôi là nạn nhân vô tội của những gì họ đã làm ở đây, chúng tôi chưa bao giờ yêu cầu họ đến đây và gây chiến trên các hòn đảo của chúng tôi."
Thủ đô Honiara là một thành phố nhộn nhịp và nó được xây dựng trên bãi chiến trường. Có thể có đến là hàng nghìn quả bom và đạn pháo chưa nổ đang nằm rải rác khắp Honiara.
Những cái chết vì bom đạn sót lại từ thời chiến diễn ra trên khắp đất nước là chuyện thường thường ngày.
Không có số liệu thống kê đáng tin cậy và không có sự hỗ trợ của chính phủ cho các nạn nhân hoặc gia đình của họ, như gia đình Charles Noda, anh họ của Billy Buka.
"Tôi tin rằng cần phải có một số hình thức bồi thường. Charles chết đi để lại bốn đứa con, ai sẽ nuôi các con của anh ấy?"
Tại quần đảo Solomon, Hoa Kỳ đã ngăn chặn cuộc tiến công của Nhật Bản ở Thái Bình Dương vào năm 1942.
Giờ đây trước sự bành trướng mạnh mẽ của Trung Quốc tại khu vực này, kỷ niệm 80 năm trận đánh Guadalcanal diễn ra trong tháng này đã kiến các phái đoàn cấp cao của Hoa Kỳ và Nhật Bản cùng tham dự.
Trong một bài phát biểu tại lễ kỷ niệm, Bộ trưởng An ninh Quốc gia Quần đảo Solomon Anthony Veke [[veh-keh]] đã có một thông điệp cho họ về vật liệu chưa nổ unexploded ordnance hay UXO.
"Chính phủ muốn nhắc lại lời kêu gọi gia tăng nỗ lực để loại bỏ U-X-O, vật liệu hóa học và mảnh vỡ đang tiếp tục gây ra mối đe dọa an ninh cho người dân Quần đảo Solomon."
Các hoạt động kỷ niệm 80 năm Trận chiến Guadalcanal một lần nữa nhấn mạnh vấn đề lớn của Quần đảo Solomon với các thiết bị chưa nổ.
Trong quá trình chuẩn bị tại khu tưởng niệm, người ta tìm thấy đến ba quả bom.
Úc đang dẫn đầu các nỗ lực quốc tế rà phá bom mìn ở Solomons.
Trong hơn một thập niên qua, Úc đã đào tạo và cung cấp hàng triệu đô la tài trợ.
Tổng trưởng Phát triển Quốc tế và Thái Bình Dương của Úc, Pat Conroy, đã đến thăm các hoạt động xử lý rác thải ở Honiara trong lễ kỷ niệm Guadalcanal.
“Nếu cần phải làm nhiều hơn nữa, tôi rất vui được nói chuyện với Chính phủ Quần đảo Solomon. Và tôi sẽ kêu gọi các đối tác đầu tư khác của Quần đảo Solomon nghĩ xem họ có thể đóng góp như thế nào trong lĩnh vực này.”
Đó là một vấn đề đang diễn ra.
Phái đoàn Hoa Kỳ, do Phó Ngoại trưởng Wendy Sherman dẫn đầu, đã tặng một triệu đô la Mỹ đầu tư cho các nỗ lực rà phá, tăng thêm 7 triệu đô la được trao trong thập niên qua.
“Vâng, tôi khá hiểu. Nếu tôi sống ở đây và tôi lo lắng mỗi ngày rằng một trong những đứa con của tôi có thể giẫm phải một quả mìn, tôi sẽ muốn từng thiết bị chưa nổ sẽ biến mất.”
Vào tháng 3, Nhật Bản đã cung cấp gần một triệu đô la Mỹ cho các thiết bị rà soát bom mìn chuyên dụng.
Nhưng đối với Billy Buka, điều đó chưa đủ.
“Thật ngạc nhiên khi thấy họ chi hàng nghìn tỷ đô la để chế tạo vũ khí giết người và họ chỉ bỏ ra vài triệu đô la để dọn dẹp.”
Các gia đình muốn có một phản ứng toàn diện, bao gồm các cơ sở y tế mới tại bệnh viện quốc gia đổ nát, để mang lại cơ hội cứu chữa cho các nạn nhân tương lai của cuộc chiến tranh đã kết thúc lâu.
“Tôi tin rằng nếu chúng tôi có một đơn vị chăm sóc đặc biệt tại bệnh viện quốc gia, được trang bị đầy đủ, tôi nghĩ Raziv và Charles đã được cứu."
Mời vào phần audio để nghe toàn bộ nội dung
