Tại quốc gia Tây Nam Phi Namibia, một sự kiện tôn vinh tinh thần kiên cường trước nạn diệt chủng do chủ nghĩa thực dân gây ra.
Thế kỷ 20 được nhiều học giả coi là "thế kỷ của diệt chủng", do các vụ thảm sát dân thường được chính quyền bảo trợ diễn ra trong Chiến tranh Thế giới thứ Nhất và thứ Hai, dẫn đến việc thiết lập Công ước về Diệt chủng vào năm 1948.
Nhưng một trong những cuộc diệt chủng này ít được biết đến hơn – bị lu mờ bởi các tội ác như Holocaust và diệt chủng Rwanda.
Đức hiện công nhận cuộc diệt chủng do binh sĩ thực hiện từ năm 1904 đến 1908 tại Namibia, ảnh hưởng đến hai bộ lạc bản địa: Nama và OvaHerero – còn được gọi là Herero.
"Đây là cuộc diệt chủng đầu tiên của thế kỷ 20. Thực tế, nó là phần mở đầu cho thảm họa Holocaust. Nhưng nó không được ghi nhận ở bất cứ đâu. Mọi người không nhận thức được những gì đã xảy ra ở đây với mức độ và phạm vi tương đương như một số tội ác khác."
Đó là lãnh đạo của một phe thuộc Cơ quan Truyền thống Ovaherero, Tiến sĩ Hoze Riruako.
Tổ tiên của ông nằm trong số những người chống lại chế độ thực dân Đức ở nơi khi đó được gọi là Tây Nam Phi thuộc Đức.
Tiến sĩ Eyal Mayroz, giảng viên cấp cao về nghiên cứu hòa bình và xung đột tại Đại học Sydney, nói với S-B-S, những người lính Đức trong bốn năm đến năm 1908 đã có một ý định rất rõ ràng.
"Cuộc diệt chủng Herero và Nama thường được gọi là cuộc diệt chủng bị lãng quên của Đức. Khoảng 80% bộ tộc Herero và khoảng 50% người Nama đã bị giết, thảm sát, bắt làm nô lệ, hoặc chết do kiệt sức trong lao động cưỡng ép. Đây là sự trả đũa có tổ chức đối với cuộc nổi dậy chống lại các thế lực thực dân."
Năm 1985, Báo cáo Whitaker của Liên Hợp Quốc đã phân loại các vụ giết người này là một nỗ lực nhằm tiêu diệt hai dân tộc.
Veronica George, một sinh viên khoa học chính trị người Namibia, cho biết điều quan trọng là đất nước này phải ghi nhớ những tội ác này.
"Điều rất quan trọng là chúng ta kỷ niệm ngày này và tưởng nhớ những người đã thiệt mạng trong cuộc diệt chủng. Tôi rất biết ơn vì chính phủ đã công nhận ngày này là một ngày lễ chính thức."
Chính phủ Namibia đã chọn Ngày tưởng niệm nạn diệt chủng vào ngày 28 tháng 5 vì vào ngày đó, chính quyền thực dân Đức đã ra lệnh đóng cửa các trại tập trung.
Đức chính thức mô tả vụ thảm sát này là một cuộc diệt chủng lần đầu tiên vào năm 2021, khi Bộ trưởng Ngoại giao lúc bấy giờ là Heiko Maas đồng ý tài trợ cho các dự án phát triển trị giá gần 2 tỷ đô la Úc ở Namibia, nhưng không tiến tới việc trả tiền bồi thường.
"Hôm nay, chúng tôi chính thức gọi những sự kiện này đúng với bản chất của chúng: một cuộc diệt chủng. Do đó, chúng tôi đang thừa nhận trách nhiệm lịch sử của mình. Trên tinh thần trách nhiệm lịch sử và đạo đức của Đức, chúng tôi sẽ xin lỗi Namibia và hậu duệ của các nạn nhân."
Vào ngày tưởng niệm quốc gia đầu tiên về cuộc diệt chủng ở Namibia, Tổng thống Namibia Netumbo Nandi-Ndaitwah cho biết đất nước bà rất biết ơn vì sự ghi nhận này.
"Chúng ta cũng nên tìm thấy một phần sự an ủi khi chính phủ Đức đã đồng ý đưa ra lời xin lỗi đối với các cộng đồng bị ảnh hưởng và người dân Namibia nói chung. Chúng ta có thể không đồng thuận về con số cuối cùng, nhưng đây là một phần của quá trình đàm phán phức tạp mà chúng ta đã tiến hành với chính phủ Đức từ năm 2013."
Các quan chức Namibia và đại diện của người OvaHerero và Nama cho biết lời xin lỗi và sự công nhận chính thức là không đủ.
Trong khi chính phủ Đức đã trả 135 tỷ đô la Úc tiền bồi thường cho nạn nhân Do Thái và nhà nước Israel từ năm 1945 đến năm 2018, họ vẫn từ chối bồi thường cho những người ở Namibia.
Tiến sĩ Mayroz cho biết các cường quốc thực dân cũ lo ngại về tác động dây chuyền của tiền lệ như vậy.
"Họ đề nghị 1,1 tỷ euro nhưng từ chối gọi đó là tiền bồi thường, thay vào đó họ coi đây là trách nhiệm đạo đức và chính trị chứ không phải pháp lý. Họ cũng lo ngại rằng các thuộc địa khác có thể kiện họ. Nhiều cựu cường quốc thực dân, bao gồm Đức, rất lo sợ rằng nếu họ chấp nhận thuật ngữ bồi thường, thì họ sẽ phải đối mặt với một loạt yêu cầu mới và các thủ tục pháp lý chống lại họ."
Tổng thống Nandi-Ndaitwah cho biết chính phủ của bà sẽ tiếp tục đấu tranh đòi công lý và bồi thường.
"Công lý cho người dân châu Phi và người gốc Phi thông qua việc bồi thường. Chủ đề này đề cập đến sự hợp tác giữa hai chính phủ, chính phủ Namibia và chính phủ Đức, đồng thời kêu gọi hai bên hoàn tất cuộc đàm phán về diệt chủng, lời xin lỗi và việc bồi thường."
