Căng thẳng trên không phận Biển Đông
Bắc Kinh vừa lên tiếng chỉ trích gay gắt sau một vụ chạm trán quân sự giữa lực lượng không quân Trung Quốc và Úc tại Biển Đông cuối tuần qua.
Theo Bộ Quốc phòng Úc, một máy bay trinh sát P-8A Poseidon của Không quân Hoàng gia Úc đã bị một tiêm kích Trung Quốc áp sát và thả hai loạt pháo sáng ở cự ly nguy hiểm gần quần đảo Hoàng Sa, khu vực mà Trung Quốc và Việt Nam đều tuyên bố chủ quyền.
Bộ trưởng Quốc phòng Úc Richard Marles gọi hành động này là “nguy hiểm và thiếu chuyên nghiệp”, đồng thời xác nhận không có thành viên phi hành đoàn nào bị thương và máy bay không bị hư hại.
Tuy nhiên, quân khu Nam Bộ của Trung Quốc đã lập tức phản bác, cho rằng Úc “xâm phạm chủ quyền” và “xâm nhập không phận Trung Quốc”.
Ngày hôm sau, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Jiang Bin đưa ra tuyên bố mạnh mẽ hơn, khẳng định hành động của tiêm kích nước này là “hợp pháp, chính đáng, chuyên nghiệp và có kiềm chế”.
“Úc mới là bên xâm phạm và khiêu khích, nhưng lại cáo buộc sai rằng Trung Quốc hành động không an toàn. Đó là lập luận méo mó và vô lý,” ông Jiang nói.
Chúng tôi yêu cầu Úc ngay lập tức chấm dứt các hành vi xâm phạm và tuyên truyền kích động, hạn chế hoạt động của hải quân và không quân, tránh gây tổn hại đến quan hệ song phương và quân sự giữa hai nước.Phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng Trung Quốc, Jiang Bin
Tuyên bố này nhanh chóng trở thành đề tài nóng trên mạng xã hội Weibo của Trung Quốc, thu hút gần 2 triệu lượt xem chỉ trong buổi sáng.
Phản ứng của giới chuyên gia: “Xung đột giữa hai thế giới quan”
Tiến sĩ Lowell Bautista, chuyên gia luật biển quốc tế tại Đại học Western Sydney, nhận định rằng tuyên bố của Trung Quốc là một trong những phản ứng gay gắt nhất mà Bắc Kinh từng đưa ra đối với hoạt động tuần tra của Úc trong khu vực.
Theo ông, “cách mô tả hành động của Úc là ‘khiêu khích’ và ‘tuyên truyền vô lý’ phản ánh sự tự tin và quyết đoán ngày càng tăng của Trung Quốc trong vùng mà họ coi là phạm vi ảnh hưởng.”
Ông Bautista cho rằng loại ngôn ngữ này nằm trong chiến lược truyền thông quen thuộc của Bắc Kinh – vừa gửi thông điệp răn đe ra bên ngoài, vừa củng cố hình ảnh ‘bảo vệ chủ quyền’ trong nước.
Dù vậy, vị chuyên gia này nhận định khả năng vụ việc làm đổ vỡ quan hệ song phương là thấp:
“Quan hệ giữa Úc và Trung Quốc đang ở giai đoạn mong manh, nhưng cả hai bên đều có lợi ích để tránh leo thang căng thẳng.”
Ông nhấn mạnh, vụ việc lần này không chỉ là một cuộc chạm trán quân sự, mà là “xung đột giữa hai thế giới quan pháp lý và chiến lược”.
Úc xem các chuyến tuần tra là hoạt động bình thường theo luật quốc tế. Ngược lại, Trung Quốc coi đó là hành động xâm phạm chủ quyền.Tiến sĩ Lowell Bautista
Biển Đông: tâm điểm cạnh tranh quyền lực
Biển Đông là tuyến hàng hải chiến lược nối Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, nơi hơn 1/5 thương mại toàn cầu đi qua mỗi năm. Ngoài giá trị thương mại, khu vực này còn giàu tài nguyên dầu khí và hải sản.
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền hầu hết khu vực bằng “đường chín đoạn”, trong khi Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan đều có yêu sách chồng lấn.
Trong thập kỷ qua, Trung Quốc đã bồi đắp và quân sự hóa hàng loạt đảo nhân tạo, lắp đặt radar, tên lửa và sân bay, bất chấp phán quyết năm 2016 của Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) bác bỏ yêu sách “đường lưỡi bò” của Bắc Kinh.
Vụ máy bay Trung Quốc thả pháo sáng gần máy bay trinh sát của Úc không chỉ là một sự cố đơn lẻ, mà còn phản ánh sự va chạm giữa các lợi ích chiến lược tại vùng biển tranh chấp.
Với Trung Quốc, đây là cơ hội khẳng định quyền kiểm soát thực tế. Với Úc, đây là hành động bảo vệ nguyên tắc tự do hàng không và hàng hải theo luật quốc tế.
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
