Vừa bước qua nửa đêm tại miền tây nam Sydney. Các nhà sinh thái học, Tiến sĩ Peter và Tiến sĩ Judy Smith đang lần tìm đường đi xuyên qua một rừng cây ở Wombeyan và Jenolan.
Họ chiếu đèn xuyên qua những cành cây bạch đàn trên cao để tìm kiếm một trong những loài động vật khó nắm bắt nhất ở Úc.
Các nhà sinh thái học đã khảo sát loài sóc bay Greater Gliders hàng năm kể từ năm 2015 sau khi họ bắt đầu nhận thấy số lượng loài này bị giảm sút.
Sóc bay Greater Glider có kích thước gần bằng một con mèo, với đôi tai to tròn và cái đuôi dài mềm mại.
Chúng được tìm thấy dọc theo miền đông Úc từ phía nam Queensland đến cao nguyên trung tâm Victoria.
So với 20 năm trước các nhà khoa học ước tính dân số của loài sóc này đã giảm khoảng 80%.
Darren Grover là người đứng đầu Ban Bảo tồn tại Quỹ Động vật Hoang dã Thế giới.
Ông nói sóc bay Greater Gliders là một loài vật mang tính báo hiệu, có nghĩa là sự suy giảm nhanh chóng của chúng cho thấy tình trạng của các khu rừng ở Úc cũng có khả năng xấu đi.
“Đó sẽ là tín hiệu cho thấy các loài khác có thể ít được biết đến hơn hoặc những loài mà chúng ta chưa biết nhiều về chúng cũng sẽ bị ảnh hưởng khá đáng kể, thậm chí đến mức chúng biến mất khỏi một số khu vực trong rừng của chúng ta.”
Sóc bay Greater Glider chủ yếu bị đe dọa từ việc khai hoang và phá rừng.
Năm 2019, trận cháy rừng Mùa hè Đen đã thiêu rụi phần lớn diện tích rừng ở phía đông nam Úc, gây bất lợi cho nhiều loài động vật dễ bị tổn thương nhất ở Úc, bao gồm sóc bay Greater Gliders, loài này thường sống dựa vào các hốc cây già để làm nơi trú ẩn mà có thể phải mất tới 400 năm mới hình thành được.
Nhưng kết quả từ cuộc khảo sát gần đây nhất của Tiến sĩ Judy và Tiến sĩ Peter Smith rất hứa hẹn.
“Tin tốt và tin xấu, những địa điểm bị cháy nặng đã bị thiêu rụi, vẫn không có dấu hiệu phục hồi, vẫn không có sóc nhảy Greater Glider. Nhưng ở những nơi chúng vẫn còn hiện diện sau trận hỏa hoạn, thì số lượng của chúng thực sự đã bùng nổ.”
Các nhà sinh thái học cho rằng một trận hỏa hoạn nghiêm trọng nữa sẽ là một bước thụt lùi lớn.
Những vụ cháy rừng lớn như Mùa hè Đen được cho là rất hiếm, nhưng các nhà chức trách đang chuẩn bị cho một mùa cháy rừng còn nghiêm trọng hơn có thể xảy ra trong năm nay.
Darren Grover từ Quỹ Động vật Hoang dã Thế giới nói những tổ chức giống như của anh đang ở trong tình thế khó khăn.
“Các khu rừng ở miền đông Úc một lần nữa sẽ là khu vực mà chúng tôi quan tâm nhất. Chúng ta đã trải qua ba năm La Nina, điều đó có nghĩa là thảm thực vật phát triển rất nhiều, do đó có rất nhiều nhiên liệu. Nếu chúng ta gặp phải thời tiết nóng và khô hơn như dự đoán từ El Nino, điều đó có nghĩa là sẽ có rất nhiều thứ để đốt cháy. Vì vậy, đó là một mối quan tâm lớn đối với chúng tôi. Và đặc biệt là vì những khu vực đó chỉ mới hồi phục sau Mùa Hè Đen.”
Úc được các nhà khoa học mô tả là một trong những quốc gia đa dạng nhất trên thế giới khi nói đến các loài thú độc đáo.
Theo Tiến sĩ Rebecca Spindler từ cơ quan Bush Heritage Australia, phần lớn các loài thực vật có hoa và động vật có vú ở Úc là không thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác.
"94% thực vật có hoa của chúng ta chỉ được tìm thấy ở Úc và 93% động vật có vú của chúng ta chỉ được tìm thấy ở Úc, các loài chim thì ít hơn một chút, tôi nghĩ là có khoảng 70%. Tuy nhiên, chúng ta vẫn có rất nhiều loài mà một khi chúng biến mất khỏi Úc thì không còn nơi nào để đi, không nơi nào có thể mang chúng trở lại.”
Tuy nhiên, tác động của biến đổi khí hậu đang làm trầm trọng thêm tình trạng suy thoái rừng ở Úc và Tiến sĩ Peter Smith nói chúng ta cần giải quyết tình trạng nhiệt độ tăng cao để bảo vệ các loài như loài sóc nhảy Greater Gliders.
“Chúng tôi hơi lo lắng rằng bây giờ chúng ta lại rơi vào tình trạng hạn hán, đó có thể là một loại chu kỳ bùng nổ, rằng các con số thực sự đang tăng lên và điều đó thật tuyệt vời. Nhưng nếu điều kiện hạn hán kéo dài, số lượng có thể giảm trở lại vì chúng không có đủ thức ăn và nếu gặp phải các đợt nắng nóng, chúng sẽ chết trong các đợt nắng nóng.”
Tiến sĩ Peter Smith nói muốn giải quyết vấn đề này sẽ đòi hỏi nhiều hơn, không chỉ dừng lại ở việc chuẩn bị chống cháy rừng hàng năm.
“Bạn có thể thích nghi tốt nhất có thể. Nhưng thực sự, điều cơ bản là kiểm soát biến đổi khí hậu. Nếu chúng ta không làm điều đó thì bất kỳ hành động nào khác mà chúng ta thực hiện cũng sẽ không thành công về lâu dài.”
Tiến sĩ Rebecca Spindler đồng ý rằng cần phải tăng tốc.
“Tôi thấy rất nhiều hy vọng nhưng tôi cũng thấy rất cấp bách, tất cả chúng ta cần phải hành động hiệu quả hơn nhiều ngay từ bây giờ, chính phủ, phi chính phủ và các cá nhân. Đó là một mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau, chúng ta phụ thuộc rất nhiều vào sức khỏe của hệ sinh thái để duy trì một xã hội loài người phát triển lành mạnh.”
Bà nói mùa cháy rừng này có thể sẽ là một kịch bản báo trước cho những gì sắp xảy ra.
“Điều thực sự cần thiết là chúng ta phải bắt đầu thay đổi suy nghĩ đó, đồng thời phát triển các công cụ mà chúng ta thực sự cần để hiểu biết vấn đề, khi nào cần can thiệp và những hành động chính mà chúng ta cần thực hiện là gì.”
Đối với Tiến sĩ Judy Smith, việc mất đi sự đa dạng sinh học của Úc sẽ đầy mất mát đối với cá nhân bà.
“Tôi nghĩ sẽ thực sự thất vọng. Chúng tôi đã nhìn thấy chúng, chúng tôi đã có một cuộc sống tuyệt vời khi theo dõi chúng. Vì vậy, các thế hệ tiếp theo sẽ xuất hiện nhưng các em có thể sẽ không nhìn thấy khu rừng như chúng ta đã thấy và các em sẽ không nhìn thấy những chú sóc nhảy như chúng ta đã thấy.”
