Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres đã công bố một cuộc kiểm tra độc lập sẽ đánh giá về Cơ quan Viện trợ và Việc làm của Liên Hiệp Quốc cho Người tị nạn Palestine, còn gọi là UNRWA.
Ban kiểm tra do cựu Ngoại trưởng Pháp Catherine Colonna dẫn đầu, sẽ diễn ra cùng lúc với một cuộc điều tra hiện đang được Văn phòng Dịch vụ Giám sát Nội bộ của LHQ tiến hành.
Các cuộc điều tra xảy ra là do cáo buộc của Israel rằng đã có 12 nhân viên của UNRWA đã tham gia vào các cuộc tấn công ngày 7 tháng 10 của Hamas.
Phát ngôn nhân LHQ Stephane Dujarric nói cuộc kiểm tra độc lập sẽ xem xét khả năng của UNRWA trong việc bảo đảm tính trung lập cũng như trả lời các cáo buộc của Israel.
Ông nói việc đánh giá lại hoạt động của UNRWA cũng sẽ tìm ra các cơ chế thay thế, để cung cấp viện trợ cho người Palestine.
"Tổng thư ký LHQ đã lưu ý rằng những cáo buộc này xảy ra vào thời điểm UNRWA, tổ chức lớn nhất của LHQ trong khu vực, đang làm việc trong những điều kiện vô cùng khó khăn để cung cấp sự hỗ trợ và cứu sống gần 2 triệu đàn ông, phụ nữ và trẻ em ở Dải Gaza, những người phụ thuộc vào viện trợ đó để sinh tồn tại một trong những cuộc khủng hoảng nhân đạo lớn nhất và phức tạp nhất trên thế giới."
Tương lai của UNRWA, vốn được thành lập vào năm 1949 để hỗ trợ những người Palestine bị di dời do Chiến tranh giành độc lập năm 1948 của Israel cũng như cung cấp viện trợ cho khoảng 6 triệu người tị nạn Palestine trên toàn thế giới, nay đang bị nghi ngờ.
Mười lăm quốc gia - bao gồm nhà tài trợ lớn nhất là Mỹ và Úc - đã đình chỉ viện trợ sau những cáo buộc của Israel.
Phó phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Vedant Patel nói Mỹ hoan nghênh tin tức về một cuộc đánh giá độc lập đối với UNRWA.
“Chúng tôi muốn thấy kết quả cụ thể về những sự tiếp cận này. Trong khi đó, chúng tôi sẽ tiếp tục tham khảo ý kiến với các nhà viện trợ khác về cách tiếp tục đáp ứng các nhu cầu nhân đạo khẩn cấp ở Gaza."
Nhưng ông Patel cho biết chính quyền Biden cũng sẽ chuyển bất kỳ khoản tài trợ nào cho UNRWA sang các cơ quan viện trợ khác nếu Quốc hội thông qua dự luật do các Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa đưa ra nhằm ngăn cản việc tài trợ thêm nữa cho tổ chức UNRWA.
Hoa Kỳ thường cấp cho UNRWA khoảng 450 triệu Úc kim (tức 300 triệu Mỹ kim) đến 650 triệu Úc kim (400 triệu USD) hàng năm.
Các quốc gia khác cũng đã cam kết viện trợ nhiều hơn, trong đó Tây Ban Nha cho hay họ sẽ tăng nguồn tài trợ thêm khoảng 5,8 triệu Úc kim (3,5 triệu Euro).
Nhưng số tiền đó chỉ là một phần nhỏ trong số gần 2,5 tỷ Úc kim (1,6 tỷ USD) mà UNRWA đã yêu cầu vào tháng 1, trước khi những cáo buộc của Israel xảy ra, mà Tổng Ủy viên Philippe Lazzarini nói tổ chức này sẽ phải đối mặt với việc đóng cửa vào cuối tháng 2 nếu nguồn tài trợ không được tái khởi động.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã nêu rõ quan điểm của mình – đó là UNRWA không có tương lai trong khu vực.
Giữa những cuộc biểu tình giận dữ ở Israel bên ngoài văn phòng của UNRWA, ông Netanyahu đã mô tả tổ chức này là cộng tác viên của Hamas.
"Điều đó chỉ củng cố những gì chúng ta đã biết từ lâu - rằng UNRWA không phải là một phần của giải pháp, UNRWA là một phần chính của vấn đề. Đã đến lúc bắt đầu quá trình thay thế UNRWA bằng các tổ chức khác không bị ô nhiễm bởi sự hỗ trợ cho khủng bố."
Các quan chức LHQ đã bảo vệ công việc của UNRWA và phản ứng của tổ chức này trước cuộc khủng hoảng tại Gaza.
LHQ cho biết họ đã nhanh chóng sa thải 9 nhân viên có liên quan, đồng thời cho biết thêm rằng một người đã chết và danh tính của hai người còn lại đang được làm rõ.
Bản thân Tổng Ủy viên Lazzarini đã yêu cầu đánh giá độc lập mới nhất.
Và UNRWA đã đáp trả Israel bằng những cáo buộc của riêng mình vào thứ Hai 5/2.
Giám đốc Truyền thông Juliette Touma đã cung cấp những bức ảnh mà bà cho rằng là bằng chứng về một đoàn xe nhân đạo đã bị trúng đạn của Israel.
"Đây là lần thứ ba một đoàn xe của UNRWA bị tấn công trên đường tới phía bắc Gaza hoặc khi nó đang quay trở lại từ phía bắc. Và điều này là không thể chấp nhận được. Các đoàn xe nhân đạo, theo luật nhân đạo quốc tế, phải được bảo vệ trong cuộc xung đột, kể cả trong khi chiến đấu."
Nội dung các cáo buộc của Israel cho đến nay vẫn được giữ bí mật, nhưng Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken đã mô tả chúng "rất đáng tin cậy", đồng thời ca ngợi vai trò của UNRWA mà ông cho rằng không ai khác có thể đảm nhiệm "trong thời gian tới".
LHQ cho biết cuộc đánh giá độc lập sẽ bắt đầu vào ngày 14 tháng 2 và dự kiến sẽ đệ trình báo cáo tạm thời lên Tổng thư ký vào cuối tháng 3, với báo cáo cuối cùng dự kiến sẽ được hoàn thành và công bố vào cuối tháng 4.
Trong khi đó tại Gaza, Bộ Y tế Gaza cho hay hơn 27.200 (27.238) người Palestine đã thiệt mạng trong các cuộc tấn công của Israel vào Dải Gaza kể từ ngày 7 tháng 10, trong khi đó LHQ ước tính 1,7 triệu người phải di dời.
Khi viện trợ nhân đạo bị đình trệ và giá lương thực tăng vọt, người Palestine đã trực tiếp kêu gọi Mỹ hãy chấm dứt cuộc khủng hoảng viện trợ và dọn đường cho một lệnh ngừng bắn.
Người phụ nữ phải di dời này cho biết cô muốn có một giải pháp để mọi người có thể trở về nhà và quay lại cuộc sống trước khi xảy ra xung đột.
“Chúng tôi sống hàng ngày với hy vọng ngừng bắn, nhưng không có sự quay trở lại cũng như không có lệnh ngừng bắn nào cả. Mỗi ngày đều tệ hơn ngày hôm trước. Chúng tôi yêu cầu Tổng thống Hoa Kỳ giúp đỡ người dân Gaza, gửi viện trợ - ông ấy có thể thấy tình hình ở Gaza và cuộc sống khó khăn như thế nào cũng như trẻ em đang thiếu lương thực và nước uống như thế nào.”
