«وقتی جوان‌تر بودم، بومیان حضور چندانی در رسانه‌ها نداشتند. حالا ما در حال شکستن موانع و تجلیل از موفقیت‌های سیاهان هستیم. شگفت‌انگیز است که شاهد شنیده شدن صدای بومیان در سطح بین‌المللی هستیم.»
این لیان دُجی‌لاندی دولبی بود، زنی بومی که از جانب مادر به اقوام نونگار، یاماتجی، ناگوجا و نوندا و از پدر به یاوورو، گیجا و گونیاندی تعلق دارد.
در گذشته، بازنمایی بومیان در رسانه‌های استرالیا پر از ایراد بوده است. روزنامه‌ها، رادیوها و تلویزیون‌ها اغلب بومیان را افرادی ناقص یا کم‌ارزش جلوه می‌دادند که این کار آن‌ها تأثیر عمیقی روی برداشت عمومی از این مردم داشت.
آدام مانُویچ، مردی از اقوام کابی‌کابی و گورِنگ گورِنگ و یکی از رییسان سازمان رسانه‌های بومیان استرالیا (FNMA)، پیامدهای بلندمدت این بازنمایی‌ها را چنین توضیح می‌دهد:
«رسانه‌ها تأثیر عظیمی در شکل‌گیری دیدگاه مردم دارند که با روزنامه‌ها و رادیوهای اوایل قرن بیستم شروع شد. این رسانه‌ها با پخش کلیشههای نادرستِ منفی، دیدگاه استرالیایی‌های غیربومی نسبت به بومیان را شکل دادند.»
با وجود پیشرفت‌ها، تنها نُه درصد از بومیان استرالیا باور دارند که رسانه‌ها تصویری متوازن از جوامع آن‌ها ارائه می‌دهند.
هنوز هم موانع ساختاری برای سازمان‌های رسانه‌ای تحت رهبری بومیان، مانند سازمان رسانه‌های بومیان استرالیا وجود دارند. کمبود بودجه و زیرساخت‌های فرسوده باعث محدود شدن ساحه پوشش آن‌ها شده‌اند. در عین حال، رسانه‌های اصلی گرچه از ارائه تصویر منفی اجتناب می‌کنند، اما غالباً از ارائه زمینه‌های فرهنگی عمیق‌تر یا بازتاب صدای اصیل بومیان ناتوان اند.
آقای مانُویچ تأکید می‌کند که توانمندسازی ملل اول برای کنترل روایت خودشان، کلید عبور از این چالش‌هاست.
Left: Tanja Hirvonen. Centre: Adam Manovic. Right: Leanne Djilandi Dolby ( Credit: SBS)
شبکه ان‌آی‌تی‌وی که در سال ۲۰۰۷ راه‌اندازی شد و اکنون بخشی از اس‌بی‌اس است، بستری برای روایت اصیل و خودمحور درباره مردمان ابورجینل و جزیره‌نشینان تنگه تورس فراهم کرده است.
آقای مانُویچ به این نظر است که تأمین مالی این نهادها باید از طریق تصویب یک قانون ویژه رسانه‌ای برای ملل اول تضمین شود.
«حفظ آرشیوهای رسانه‌ای ملل اول بسیار حیاتی است، چون زبان و فرهنگ را برای نسل‌های آینده نگه می‌دارد. ما نمی‌خواهیم این محتواها از بین بروند، آن‌ها بخشی از هویت ما هستند.»
درک اهمیت رسانه‌های تحت رهبری بومیان مهم است، زیرا نشان می‌دهد که جوامع مختلف چگونه می‌توانند روایت شان را چنان‌که می‌خواهند بازگو کنند. این رسانه‌ها غرور فرهنگی را تقویت می‌کنند، کلیشه‌ها را به چالش می‌کشند و بازنمایی‌هایی واقع‌گرایانه از جوامع بومی ارائه می‌دهند.
نمایندگی رسانه‌ای نقشی اساسی در شکل‌گیری هویت و عزت نفس بومیان ایفا می‌کند. در گذشته، ارائه تصویر مخرب از بومیان، نقش تعیین‌کننده در تقویت نژادپرستی ساختاری و کلیشههای منفی داشتند.
تانیا هیرونن (Tanja Hirvonen)، روان‌شناس بالینی و زنی از اقوام جارو و بونوبا، تأثیر روانی این روایت‌ها را چنین توضیح می‌دهد:
«پخش کلیشههای مخرب یا محتوای نادرست از سوی رسانه‌ها، نژادپرستی و تبعیض را در مقیاسی وسیع‌تر تقویت می‌کند. برای مردمی که پیشاپیش درگیر مشکلات هستند، دیدن چنین روایت‌هایی می‌تواند بسیار آسیب‌زا باشد.»
First Nations hub of inner knowledge, traditional culture and lore.
لیان دولبی درباره اثر تقویت‌کننده دیده شدن خودی در رسانه‌ها می‌گوید:
«وقتی به عنوان یک ابورجینل نمایندگی کافی از خودت نمی‌بینی، احساس انزوا می‌کنی. نمایندگی رسانه‌ای یعنی بدانم کسانی مثل من وجود دارند که اهداف و توانایی‌های مشابهی دارند.»
شبکه‌های اجتماعی نیز به بستری قدرتمند برای بومیان استرالیا تبدیل شده‌اند تا روایت‌های خود را بدون نیاز به رسانه‌های سنتی مستقیماً با مخاطبان جهانی در میان بگذارند. پلتفرم‌هایی مانند تیک‌تاک، اینستاگرام و فیسبوک به تولیدکنندگان محتوا این امکان را داده‌اند تا با اطلاعات نادرست مقابله کرده و تبادل فرهنگی را تقویت کنند.
هشتگ‌هایی مانند #ایکس‌بومی (#IndigenousX) به کانونی برای آموزش و دادخواهی و کنشگری تبدیل شده‌اند. آدام مانُویچ درباره تأثیر رسانه‌های اجتماعی بر روایت‌گری می‌گوید:
«پلتفرم‌های اجتماعی می‌آیند و می‌روند، اما آن‌چه همیشه باقی می‌ماند، توانایی ما برای روایت‌گری است. چه تیک‌تاک باشد، چه فیلم یا رادیو یا چاپی، ما بلدیم چطور از این بسترها به نفع خودمان برای نمایش فرهنگ‌مان استفاده کنیم.»
Social media has proven to have the power that enables First Nations people to challenge misinformation. Credit: davidf/Getty Images
بازتاب بومیان در رسانه‌ها در حال تغییر است، اما هنوز راه زیادی در پیش دارد. پلتفرم‌هایی چون ان‌آی‌تی‌وی و رسانه‌های اجتماعی با روایت‌گری اصیل نویدبخش اند، اما رسانه‌های اصلی باید از ژست‌های نمادین خود فراتر بروند و تنوع غنی استرالیا را به شکل واقعی آن بازتاب دهند.
تقویت صدای بومیان نه‌تنها چشم‌انداز فرهنگی استرالیا را غنی‌تر می‌سازد، بلکه درک و پیوند میان جوامع را نیز تقویت می‌کند. چنان‌که که آدام مانُویچ می‌گوید:
«سهم مثبت بومیان استرالیا در رسانه و فرهنگ، متعلق به همه است.»
بیشتر بخوانید
نسل‌های ربوده‌شده کی‌ها اند؟
برای معلومات ارزشمندتر و توصيه‌ها در مورد مستقر شدن در زندگی جدید خود در آسترالیا، در پادکست اس‌بى‌اس تحت عنوان Australia Explained يا روزنه‌اى به آستراليا اشتراك یا آن‌را دنبال کنید.
آیا سوال یا نظرياتى در مورد موضوعات براى اين بخش معلوماتى دارید؟ ایمیلى به ما به آدرس australiaexplained@sbs.com.au بفرستيد.
