Isang buong linggong ginugunita dito sa Australia ngayong buwan ng Hulyo ang National Aboriginal and Islanders Day Observance Committee o NAIDOC. Noong una ito ang panahon ng pag-alala ng mga nangyaring karahasan sa buhay ng mga First Nations o katutubo ng bansa.
Pero di kalaunan, dinadaan na sa maraming pagdiriwang ang pag-alala nito lalo na ngayong panahon.
Bagay na ayon kay Stacie Piper na isang Wurundjeri at Dja Dja Wurrung woman at kasalukuyang Chairperson ng Victorian NAIDOC Committee, dapat hindi makakalimutan.
“Kailangan nating maintindihan na wag kalimutan ang dahilan kung bakit ginunita ang NAIDOC Week, lalo na ang mapait na karanasan ng mga First Nations, na sanay wag nang maulit pa," kwento ni Stacie Piper.
Highlights
- Ngayong taon, ang tema ng NAIDOC Week ay Heal Country, lahat ng Australian ang susi para maghilom ang sugat ng nakaraan.
- Sa Canberra makikita ang libo-libong tinatawag na significant sites ng First Nations, na pwedeng bisitahin ng publiko.
- Ang NAIDOC Week ay hindi lamang para sa mga Aboriginal and Torres Strait Islander People, kundi pati sa lahat ng kumilala na ang Australia ang kanilang tahanan.
Heal Country: Respect
Ang paggunita nito ay natataon mula 4-11 ng Hulyo, at ngayong taon, ang tema nito ay Heal Country, bilang panawagan para tulungang maproteksyonan ang kalikasan at ang mga tinatawag na sacred sites bilang cultural heritage ng mga Traditional Owners.
“Hindi lang ito para sa mga Aboriginal and Torres Strait Islander people, pati sa lahat ng kumilala na ang Australia ang kanilang tahanan," dagdag pa ni Piper.
A boulder on top of Cypress Pine Lookout at Namadgi National Park. Source: Getty Images/Jonathan Steinbeck
Hinihikayat din ang lahat na maging kaisa sa pagbibigay respeto sa lahat ng bagay sa mundo. Gaya ng lahat ng may buhay, ispiritwal, kwento pananampalataya at pinaniniwalaan ay magkarugtong.
Dahil sa pamamagitan nito, naipapakita ng bawat isa ang pagmamalasakit bilang isang bansa, kasama din dito ang paggalang sa mga tinatawag na sagradog mga lugar ng katutubo.
Heal Country: Explore
"Dapat maintindihan ng lahat na hindi lahat ng sacred sites ay pwedeng puntahan , dapat ito malaman ng mga Australians," kwento ni Wally Bell.
Si Wally Bell na isang Ngunnawal man, ay patuloy na nakikiisa para mapanatili at maproteksyonan ang pamanang kultura sa Canberra. Bilang, Traditional Custodian, patuloy nyang ginagawa ang mga tradisyonal na practises na ito sa mga sacred sites.
“Pwede silang mamasyal at maglakad para makita ang rock art sites, kagaya ng, Namadgi National Park, at marami pang lugar na pwedeng mabisita," ani ni Bell.
Ang Kuringgai Chase National Park ay matatagpuan 25km sa hilagang bahagi ng Sydney CBD, dito matatagpuan ang 350 identified Aboriginal sites , kung saan pinaka-marami sa buong Australia. Kabilang dito ang Aboriginal Heritage walk kung saan makikita ang rock art at inukit na gawa ng Traditional Owners.
Sa pusod ng Perth naman makikita ang Kings Park, kung saan makikita ang Boodja Gnarning Walk. Dito masisilayan ang magkaibang tungkulin at kaalaman ng mga babae at lalaking katutubo. Sa Melbourne, isang mobile application ang ginawa na tinatawag na Yalinguth App para maranasan ang augmented reality, sa sinaunang karanasan ng Fitzroy.
Kings Park in Perth is an important cultural area where you will find the Boodja Gnarning Walk. Source: GREG WOOD/AFP via Getty Images
“Pwede na silang gumamit ng App, para makita ang makukulay na estorya ng mga First Naitons at marami pang iba," kwento ni Bobby Nicholls.
Ayon kay Yorta Yorta man Bobby Nicholls, seguradong mamangha ka sa ginamit na musika at tunay na boses kapag gumamit ng nasabing App.
“ Ang Gertrude Street o yong light tower yon ang tagpuan ang mga katutubo noong taong 1950s, 60s at 1970s, " dagdag ni Nicholls.
Charcoal Lane mural in Melbourne’s Gertrude Street, Fitzroy by Gunnai Waradgerie artist Robert Young Source: Source: NITV
Ang Yalinguth App ay inilabas lang nitong buwan ng Hulyo. Bilang paalala sa lahat na ang pagmamahal at pagmamalasakit sa lupain na ating kinatatayuan ngayon kasama ang Aboriginal cultural heritage ay responsibilidad ng lahat ng mga Australians.
Heal Country: Learn
" Pwede din mag-self educate, makakatulong ang mga online resources para makatulong sa pag-unawa at dahil dito magkaisa ang lahat ng mga Australians," paunawa ni Piper.
Ang lahat ng mga kwento sa kultura, tradisyon at mga tampok na sacred sites ay makikita online sa pamamagitan ng CSIRO website. Dito makikita at malaman ang mga paglalakbay ng mga katutubo o Traditional Owners mula sa iba’t ibang rehiyon at kung paano inilarawan ng mga ito ang paligid. Ang Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation o CSIRO ay nakiisa sa grupo ng Indigenous language mula sa Northern Territory at Western Australia para makagawa ng serye ng mga pangyayari para maipahayag ang lalim ng kaalaman ng Indigenous People kung pag-uusapan ang kapaligiran at mga kaganapan sa paligid.
Pero ayon kay Bobby Nicholls, responsibilidad ng lahat hindi lang ng mga Aboriginal na matutunan patungkol sa First Nations dahil isang bansa tayong namumuhay dito sa Australia.
“Lahat ng tao dito sa Australia ang dapat makisabay sa selebrasyon, lahat ay dapat matuto tungkol sa buhay ng First Naitons, pati galing ibang ethnic groups," sabi pa ni Nicholls.
Ang NAIDOC Week ay pagkakataon ng bawat Australians para malaman, matutunan at makibahagi sa buhay ng First Nations. At sa pamamagitan nito, matuto ang lahat na maintindihan, makibagay at makiisa sa kultura at tradisyon ng mga tinaguriang katutubo ng Australia, ang First Nations People.
“Heal Country: Ito ay nangangahulugan na tayong lahat na naninirahan dito sa Australia ay dapat may malasakit sa isa't-isa, magdadamayan, respeto at magtutulungan bilang isang bansa. Dapat malaman ng lahat na tayong lahat ang talagang susi para maghilom ang sugat ng nakaraan."
