Για μήνες, το εστιατόριο Tarihi Balikca προσπάθησε να δεχθεί το αυξανόμενο κόστος του ηλιελαίου που χρησιμοποιεί για την προετοιμασία του φαγητού του.
Αλλά στις αρχές Απριλίου, με τις τιμές του μαγειρικού λαδιού σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερες από ό,τι ήταν το 2019, το εστιατόριο αύξησε επιτέλους τις τιμές του.
Ο σερβιτόρος και μάγειρας Mahsun Aktas λέει ότι κράτησαν τις τιμές ίδιες όσο μπορούσαν.
«Περιμέναμε λίγο, μήπως οι τιμές σταθεροποιηθούν. Αλλά είδαμε ότι δεν υπάρχει βελτίωση, οπότε αυξήσαμε τις τιμές του φαγητού. Έτσι μπορούμε να αντισταθμίσουμε το κόστος», αναφέρει ο κ. Aktas.
Οι παγκόσμιες τιμές μαγειρικού λαδιού έχουν αυξηθεί από την έναρξη της πανδημίας λόγω της έλλειψης παραγωγής και εργατικού δυναμικού στη Νότια Αμερική.
Η Ουκρανία είναι η πρώτη παραγωγός χώρα ηλιέλαιου στον κόσμο και η Ρωσία είναι δεύτερη, αλλά ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει διακόψει τις αποστολές και έχει προκαλέσει αύξηση των τιμών του μαγειρικού λαδιού.
Ο πόλεμος ασκεί τεράστια πίεση στην παγκόσμια προσφορά τροφίμων και οι διεθνείς τιμές σε τρόφιμα και ενέργεια αναμένεται να φτάσουν στα ύψη μέσα στη χρονιά.
Η εισβολή στην Ουκρανία έχει απαγορεύσει τις εξαγωγές σιτηρών από την Ουκρανία και τη Ρωσία και έχει δυσκολεύσει την πρόσβαση σε λιπάσματα, κάτι που είναι απαραίτητο για να πετύχουν οι αγρότες τους στόχους παραγωγής των καλλιεργειών τους.
Ο Steve Mathews είναι ο συν-επικεφαλής της έρευνας στην Gro Intelligence, μια εταιρεία γεωργικών δεδομένων και αναλύσεων. Λέει ότι ο πόλεμος έχει επιδεινώσει την κατάσταση:
«Οι τιμές έχουν αυξηθεί πολύ, σε κάποιες περιπτώσεις τα φυτικά έλαια μέχρι και 40%. Όσον αφορά το ηλιέλαιο δεν μπορείτε να το βρείτε λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αύξηση των τιμών υπήρχε και πριν από την έναρξη του πολέμου, αλλά ο πόλεμος χειροτέρευσε την κατάσταση», σημειώνει ο κ. Mathews.
Επιπλέον, ο πόλεμος απειλεί τις προμήθειες σιταριού και σιτηρών, ιδιαίτερα στις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, όπου το ψωμί είναι βασικό διατροφικό προϊόν.
Η Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών αναφέρει ότι τα φυτικά έλαια εκτινάχθηκαν σε ιστορικά υψηλές τιμές τον Φεβρουάριο και στη συνέχεια αυξήθηκαν κατά 23% τον Μάρτιο.
Και η Παγκόσμια Τράπεζα αναφέρει ότι η τιμή του σογιέλαιου έχει υπερδιπλασιαστεί από το 2019.
Οι τιμές του φοινικέλαιου αυξήθηκαν κατά 200%, αφού η Ινδονησία, ένας από τους κορυφαίους παραγωγούς στον κόσμο, απαγόρευσε τις εξαγωγές την περασμένη εβδομάδα για να προστατεύσει την εγχώρια προσφορά.
Ορισμένες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην Τουρκία έχουν επιβάλει όρια στην ποσότητα φυτικών ελαίων που μπορούν να αγοράσουν τα νοικοκυριά λόγω των ελλείψεων.
Από την άλλη, οι Γερμανοί πελάτες δημοσιεύουν φωτογραφίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με άδεια ράφια εκεί που προηγουμένως υπήρχαν ηλιέλαια και έλαια κανόλα.
Τέλος, η ξηρασία έπληξε την ελαιοκράμβη στον Καναδά και τις καλλιέργειες σόγιας στην Βραζίλία, ενώ οι έντονες βροχοπτώσεις επηρέασαν την παραγωγή φοινικέλαιου στη Μαλαισία.
