Πλούσιοι επενδυτές θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν το νέο σχέδιο της κυβέρνησης Αλμπανίζι για την αγορά πρώτης κατοικίας, καθώς η απουσία εισοδηματικών κριτηρίων αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ακόμη και εκατομμυριούχοι να αποκτήσουν πρόσβαση στο πρόγραμμα.
Η κίνηση της κυβέρνησης να επεκτείνει το Home Guarantee Scheme, επιτρέποντας την αγορά κατοικίας με μόλις 5% προκαταβολή, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις.
Ενώ παρουσιάζεται ως μέτρο στήριξης των νέων που δυσκολεύονται να μπουν σε μια ακριβή και περιορισμένη αγορά, επικριτές προειδοποιούν ότι θα επιβαρύνει τις τιμές και θα ωφελήσει ανθρώπους που δεν έχουν πραγματική ανάγκη.
Ο σκιώδης υπουργός Οικονομικών, Τζέιμς Πάτερσον, κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι «αλλοίωσε πλήρως» ένα πρόγραμμα που είχε ξεκινήσει επί πρωθυπουργίας Μόρισον, καταργώντας τα εισοδηματικά όρια και τα κριτήρια επιλεξιμότητας.
«Σε θεωρητικό επίπεδο, ακόμη και ένας εκατομμυριούχος ή δισεκατομμυριούχος θα μπορούσε να λάβει κρατικά εγγυημένο δάνειο για την πρώτη του κατοικία, κάτι που είναι απολύτως παράλογο», δήλωσε στο Sky News.
Επιπλέον, εξέφρασε ανησυχία για «παραθυράκια» στον ορισμό του «αγοραστή πρώτης κατοικίας», που θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν άτομα με ακίνητα στο εξωτερικό ή με περιουσία από κληρονομιές.
Από την πλευρά της η εκπρόσωπος της Ομοσπονδιακής Αντιπολίτευσης για την Οικονομία, Τζέιν Χιουμ, κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι άνοιξε διάπλατα το πρόγραμμα χωρίς περιορισμούς.
Την ίδια ώρα το Υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζει ότι η επίδραση στις τιμές θα είναι «ελάχιστη», της τάξης του 0,5% σε διάστημα εξαετίας.
Ωστόσο, η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών προβλέπει ότι οι τιμές μπορεί να αυξηθούν έως και 10% μόνο τον πρώτο χρόνο.
Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Άνθονι Αλμπανίζι παραδέχθηκε ότι θα υπάρξει μια «μικρή άνοδος» στην αγορά, αλλά τόνισε ότι το όφελος για όσους παλεύουν να μπουν σε αυτή είναι μεγαλύτερο.
Η καθηγήτρια Οικονομικών του Πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας, Τζίτζι Φόστερ, προειδοποιεί πως το σχέδιο αποτελεί «πρόχειρη λύση» που μπορεί να βάλει σε κίνδυνο τους νέους δανειολήπτες.
«Αντί να επιδοτεί χαμηλές προκαταβολές, η κυβέρνηση θα έπρεπε να στραφεί σε βαθύτερες μεταρρυθμίσεις και να ενισχύσει την προσφορά κατοικιών», είπε.
Οι Πράσινοι κάλεσαν την κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τις τιμές των ακινήτων καταργώντας τα φορολογικά κίνητρα για τους επενδυτές.
Οικονομολόγοι όπως ο Χάρι Ότλι της CBA υποστήριξαν ότι οι συνέπειες θα είναι πιο έντονες στο χαμηλότερο τμήμα της αγοράς, στο οποίο απευθύνεται το πρόγραμμα.
Η υπεύθυνη οικονομικών των Πρασίνων, Μπάρμπαρα Πόκοκ, δήλωσε ότι, με το νέο πρόγραμμα, οι αγοραστές πρώτης κατοικίας εξακολουθούν να βρίσκονται σε δυσχαιρή θέση.
Ωστόσο η μεγαλύτερη πρόκληση για την κυβέρνηση παραμένει η κατασκευή νέων κατοικιών.
Οι Εργατικοί είχαν δεσμευθεί για 1,2 εκατομμύρια σπίτια έως το 2029, όμως τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι ο στόχος απέχει πολύ.
Το 2024 κατασκευάζονταν περίπου 45.000 σπίτια ανά τρίμηνο, όταν ο στόχος απαιτεί 60.000.
Αυτό σημαίνει ότι μέχρι το τέλος της δεκαετίας θα υπάρξει έλλειμμα περίπου 262.000 κατοικιών.
Η έλλειψη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, οι καθυστερήσεις στις εγκρίσεις και το αυξημένο κόστος υλικών και γης δυσκολεύουν την επίτευξη του στόχου.
Η Ομοσπονδία Κατασκευαστών της Αυστραλίας εκτιμά ότι μέχρι το 2029 θα κατασκευαστούν περίπου 1 εκατομμύριο κατοικίες, λιγότερες από τον κυβερνητικό στόχο, τονίζοντας όμως ότι το κενό μπορεί να καλυφθεί με σωστές παρεμβάσεις.
