Κάθε καλοκαίρι, καθώς πλησιάζουν οι διακοπές, η αντίστροφη μέτρηση ξεκινά για τους περισσότερους από εμάς. Ύστερα από μήνες έντονου ρυθμού, άγχους και απαιτήσεων, η ιδέα της χαλάρωσης μοιάζει ιδανική. Ωστόσο, για πολλούς ανθρώπους, η χαλάρωση συνοδεύεται από ξαφνική κόπωση, πονοκέφαλο ή ιώσεις. Το φαινόμενο αυτό έχει πλέον όνομα: leisure sickness («ασθένεια της αναψυχής»)- ένας όρος που εισήγαγαν Ολλανδοί ψυχολόγοι το 2002 για να περιγράψουν ακριβώς αυτό το παράδοξο: το να νιώθει κανείς άρρωστος μόλις αρχίζει να χαλαρώνει.
Σε πρόσφατη έρευνα που διεξήγαγε η Στέφανι Αντρέ, καθηγήτρια διαχείρισης υγείας στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών IU στη Γερμανία, σε 2004 ενήλικες ηλικίας 16-65 ετών, το 71,9% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι υποφέρει από ακραία κόπωση, πονοκεφάλους και άλλα προβλήματα υγείας κατά τη διάρκεια των διακοπών. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι πρόκειται για σύγχρονο και αυξανόμενο φαινόμενο, που σχετίζεται με το έντονο στρες της καθημερινότητας.
Το σύνδρομο εμφανίζεται κυρίως τη 2η ή 3η ημέρα των διακοπών και διαρκεί 2-3 μέρες. Τα συνηθέστερα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
Λοιμώξεις του αναπνευστικού (κρυολόγημα, βήχας)
Πονοκέφαλο, προβλήματα ακοής
Γαστρεντερικές διαταραχές και αίσθημα κόπωσης
Δυσκολία στον ύπνο
Οι βασικές αιτίες είναι οι υπερβολικές υποχρεώσεις πριν την αναχώρηση (εργασία, οικογενειακά, κοινωνικά), η πίεση της οργάνωσης του ταξιδιού, και οι πολλές προσδοκίες που δημιουργούν άγχος.
Σύμφωνα με τη Δρ. Τζένα Ματσιότσι, ανοσολόγο στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ στη Βρετανία, το έντονο στρες πριν τις διακοπές καταπονεί το νευρικό σύστημα και καταστέλλει προσωρινά το ανοσοποιητικό. Όταν όμως αρχίζουμε να χαλαρώνουμε, η πτώση των επιπέδων της κορτιζόλης (της ορμόνης του στρες) επιτρέπει στο σώμα να εκδηλώσει συμπτώματα που μέχρι τότε ήταν καταπιεσμένα ή σε λανθάνουσα μορφή.
Οι διακοπές παραμένουν ωφέλιμες
Ωστόσο, οι διακοπές είναι ευεργετικές. Ανασκόπηση 32 μελετών που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Journal of Applied Psychology» έδειξε ότι, εφόσον αποσυνδεθούμε πραγματικά από τη δουλειά, τα ψυχολογικά οφέλη των διακοπών διαρκούν έως και 3 εβδομάδες- και σε κάποιες περιπτώσεις έως 43 ημέρες.
Πώς να αποφύγετε την ασθένεια της αναψυχής
Η Ματσιότσι προτείνει:
Βιταμίνη D και μαγνήσιο για καλύτερο ύπνο και διαχείριση του στρες
Ωμέγα-3 για μείωση φλεγμονών
Βιταμίνη C και ψευδάργυρο όταν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα
Προβιοτικά, ειδικά για όσους είναι ευαίσθητοι σε πεπτικά προβλήματα ή διάρροια ταξιδιού
2. Διατηρήστε ορισμένες συνήθειες
Αν και οι διακοπές είναι μια ευκαιρία για να ξεφύγουμε από τη ρουτίνα, λίγη σταθερότητα βοηθά:
Απολαύστε το φυσικό φως της ημέρας
Διατηρήστε όσο γίνεται σταθερές ώρες ύπνου και γευμάτων
Βρείτε χρόνο για ήπια άσκηση (π.χ. περπάτημα)
Δώστε προτεραιότητα στην κοινωνική συναναστροφή, το γέλιο και τη χαλάρωση – στοιχεία που ενισχύουν ουσιαστικά την ευεξία
3. Προσοχή στον κλιματισμό
Ο ξηρός αέρας σε αεροπλάνα και ξενοδοχεία ξηραίνει τις βλεννογόνες μεμβράνες της μύτης και του λαιμού, διευκολύνοντας την εμφάνιση λοιμώξεων. Οι ειδικοί προτείνουν ενυδάτωση και χρήση φυσιολογικού ορού ή ειδικών φαρμακευτικών προϊόντων για τη μύτη.
4. Αποσυνδεθείτε από τη δουλειά
Όσοι αποσυνδέονται πραγματικά από τη δουλειά απολαμβάνουν τις διακοπές τους περισσότερο. Απενεργοποιήστε το κινητό και τις ειδοποιήσεις email, ώστε να αποσυνδεθείτε πραγματικά από τη δουλειά.
5. Μην υπερφορτώνετε το πρόγραμμά σας
Η χαλάρωση έχει μεγαλύτερη αξία από τις συνεχείς δραστηριότητες. Δεν χρειάζεται να γεμίζετε κάθε ώρα με «εμπειρίες». Το κολύμπι ή ένας περίπατος στην παραλία με φίλους αποδίδουν καλύτερα ψυχολογικά οφέλη από τα εντατικά μαθήματα κατάδυσης.
6. Πάρτε άδεια μια μέρα πριν και μετά τις διακοπές
Μια επιπλέον ημέρα πριν και μετά τις διακοπές λειτουργεί ως «ζώνη αποσυμπίεσης», μειώνοντας το άγχος της μετάβασης. Προσφέρει χρόνο για οργάνωση και επιτρέπει μια πιο ομαλή επιστροφή στην καθημερινότητα, χωρίς να ακυρώνεται το όφελος της ξεκούρασης.
Η «ασθένεια της αναψυχής» συνδέεται στενά με το έντονο στρες της καθημερινότητας. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως πρέπει να στερούμαστε τις διακοπές.
