Raws li tej xov xwm uas lub koom haum Services Australia tau coj mus qhia rau Senate Estimates limtiam no ces Centrelink yeej pom zoo yuav los txheeb tej neeg cov kev thov kev pab ''rau lub sij hawm raws li qhov tsim nyog'' tab sis yeej muaj tej kev thov kev pab cuam no tshaj 75 feem puas ces pab tsis tau raws li lub caij tsim nyog pab thiab.
Txawm li cas los lub tuam chav no yeej tsis tshab ntxhais ntxiv tias nws ho pab tej neeg rau lub caij li cas kiag, txawm tias tej xov xwm uas tau coj mus qhia rau Senate Estimates tau qhia tias tsuas muaj 43 feem pua ntawm tej kev thov kev pab cuam thiaj raug txheeb xyuas raws lub caij nyoog tsim nyog rau thawj 4 lub hlis ntawm lub xyoo no xwb.
Txij tim 1 lub 1 hlis ntuj txog tim 1 lub 5 hlis ntuj xyoo no ces tsuas muaj 10 feem puas ntawm cov kev pab Youth Allowance Apprentice thiaj raug txheeb raws sij hawm xwb, ces thiaj ua rau cov kev pab cuam no yog ib raug txheeb tsis raug raws li lub sij hawm tsim nyog txheeb tshaj plaws.
Tib lub caij no los kuj muaj cov Austudy claims txog li 23 feem pua thiaj raug txheeb raws sij hawm xwb, piv rau tsuas txheeb tau cov Youth Allowances Student claims tau raws sij hawm txog 29 feem pua xwb.

Daim phiaj qhia txog cov feem puas thov kev pab cuam ntawm Centrelink uas pab tau raws sij hawm. Source: SBS
Susie Smith uas yog tus lwm coj ntawm lub koom haum Services Australia tau hais tias lub tuam chav no yeej rau siab ua hauj lwm los txheeb tej kev thov kev pab uas tseem tsis tau txheeb thiab tsis ntev los no los kuj tau nrhiav tau ib co neeg ua hauj lwm coob tuaj ntxiv los ua tej hauj lwm no lawm thiab.
Smith tau qhia rau Senate Estimates hnub zwj Hli (Monday) tias "Li kuv yeej tau hais rau lub 2 hlis ntuj dhau los lawm tias peb tej hauj lwm uas peb yuav xub xub kub siab ua tshaj plaws ces yog los nrog txheeb cov kev thov cov kev pab cuam uas tseem tsis tau txheeb ntawd. Lub caij ntawd ces kuv yeej tau qhia tias tseem muaj cov Security thiab Health claims uas muaj ntau heev txog li 1.35 million claims rau lub 2 hlis ntuj diam.''
Smith tau hais tias txij ntawd los ces "peb yeej tau nrhiav tau tej neeg ua hauj lwm coob ntxiv tuaj, xyaum thiab qhia kom tej neeg coob tshaj 5,000 tus tasm sim no kom paub ua hauj lwm, ces peb thiaj tau muaj peev xwm los txheeb tej kev thov kev pab cuam uas tseem tsis tau txheeb ntawd ntau tshaj ib nrab lawm.''
Raws li tej xov xwm uas tau coj mus qhia rau Senate Estimates (Tsev kis xeev siab pawg rooj saib xyuas uas nug tej nom theem siab txog lawv cov kev txiav txim siab thiab ib co program pab cuam twg) ces pom tau tias ntshe tseem yuav tau siv sij hawm txog li 6 hli mas thiaj li muaj peev xwm los txheeb tau cov kev thov kev pab cuam txij li tim 1 lub 1 hlis ntuj txog tim 1 lub 5 hlis ntuj ntawm Centrelink tiav.
Thiab yeej tseem muaj cov kev thov kev pab cuam no tshaj 1.5 million cov rau tim 1 lub 5 hlis ntuj (2024).
Tsuas yog muaj cov claims no tsawg dua li ib nrab (tshaj 740,000 claims) ces yeej tsis tau txheeb los ntev tshaj 120 hnub (4 lub hli).

Daim phiaj qhia tias siv sij hawm pes tsawg hnub los txheeb ib co kev thov kev pab cuam twg ntawm Centrelink (Centrelink claim). Source: SBS
Cov Age Pension claims ces tsuas siv sij hawm 84 hnub xwb txheeb tiav lawm, hos cov Carer Payment claims ces siv cov hnub xam ua tus zauv nrab txog 58 hnub xwb, Parenting Payment Partnered claims ces siv 63 hnub, thiab Youth Allowance Apprentice claimsces siv sij hawm tus zauv nrab txog li 59 hnub mas thiaj li raug txheeb.
Thiab yog muab xam tag nrho tej kev thov kev pab cuam uas thov ntawm Centrelink ua tus zauv nrab ces yuav tau siv sij hawm 41 hnub mas thiaj raug txheeb.
Ua ke no los lub sij hawm hu xov tooj nrog Centrelink tham uas pheej yuav tau tos mam tau nrog ib tug neeg ntawm Centrelink tham los kuj tau tos ntev ntxiv tuaj lawm thiab.
Los txog rau hnub tim 31 lub 3 hlis ntuj xyoo 2024 no ces Centrelink yeej tau teeb tej neeg tej xov tooj tshaj 33 million tsab rau nws los yog muaj tshaj li 1.3 million tsab xov tooj ntau tuaj ntxiv hu thov kev pab cuam yog piv rau tej uas tau hu thov kev pab rau tim 31 lub 3 hlis ntuj xyoo 2023.
Smith tau hasi tias "Peb kuj tau muaj peev xwm los ua tau tej hauj lwm no zoo tshaj qub ntxiv lawm, tab sis yeej tseem uas tsis tau raws li siab xav thiab. Peb yeej paub tias tseem tshuav hauj lwm ntau heev yuav tau nrog txheeb thiab yuav tau xyuas kom tej neeg hu xov tooj nrog peb tham kom tsis txhob tau tos ntev thiab.''
Raws li tsab ntawv cej luam ntawm ib tug nom tseem ceeb uas txheeb txog tsoom fwv tej kev lis dej num (Auditor General) txheeb tau ces ''Yeej muaj qee yam ntawm lub tuam txhab Secial Services thiab Services Australia tej txheej txheej tswj thiab cej luam qhia txog tej kev them nyiaj pab cuam rau tej neeg yeej maj mam ua tau zoo zuj zus tuaj ntxiv lawm. Tab sis tej xub ke uas siv coj los ntsuam teh txheej txheem txheeb cov kev thov kev pab cuam welfare claim kom pab tau raws sij hawm yeej tseem siv tsis tau zoo txaus.''
Mloog tau SBS Hmong hnub zwj Teeb (Thursday) 6 pm, hnub zwj Hnub (Sunday) 11 am, los yog koom tau ntxiv ntawm SBS Hmong Facebook, Google podcasts, Spotify thiab Apple podcasts. Download SBS Audio app thiab caum SBS Hmong pod follow.