7ចំណុចដែលលោកអ្នកគួរយល់ដឹងពីជនជាតិដើមដំបូងរបស់អូស្រ្តាលី

ជនជាតិដើមអូស្រ្តាលីគឺជាជនជាតិភាគតិច Aboriginal និង Torres Strait Islander ហើយជនជាតិទាំងនេះរួមបញ្ចូលគ្នាពួកគេមានចំនួន៣%នៃចំនួនប្រជាជនទាំងមូល។ ពួកគេគឺជាជនជាតិដើមដំបូងទីមួយរបស់អូស្រ្តាលី ហើយពួកយើងភាគច្រើនមិនសូវជាយល់ដឹងពីពួកគេប៉ុន្មាននោះទេ។

First Contact Source: David Dare Parker

នេះគឺ​ជា​ការ​ពិត​៧យ៉ាង​ដែល​លោក​អ្នក​ត្រូវ​យល់​ដឹង​ពី​ជនជាតិ​ដើមដំបូង​របស់​អូស្រ្តាលី។

អត្តសញ្ញាណរបស់ពួកគេចងភ្ជាប់ទៅនឹងវប្បធម៌របស់បុគ្គលម្នាក់ដែលធំធាត់ឡើង និងថាតើពួកគេផ្តល់អត្តសញ្ញាណដល់វប្បធម៌នោះតាមរបៀបណា។

Source: SBS

ជំនឿ​ប្រពៃណី​ទំនាម​ទំលាប់​ធំជាង​គេ​បំផុត​មួយ​អំពី​ជនជាតិ​ដើមនោះ គឺថា​​ប្រសិន​បើ​អ្នក​​មាន​​ស្បែក​ស​ថ្លា អ្នក​មិន​អាច​ជា​ជនជាតិ​ដើម Aboriginal ឬក៏ Torres Strait Islander នោះទេ។ 

វប្បធម៌បង្ហាញពីវិធីក្នុងការរស់នៅដែលបង្កើតឡើងជាក្រុមៗ ហើយបម្លែងពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយទៀត។

Source: Getty Images

លក្ខណៈពិសេស​នៃវប្បធម៌​ជនជាតិ​ដើម Aboriginal និង Torres Strait Islander រួម​បញ្ចូល​ទាំង​ការ​ផ្សារភ្ជាប់​ពិសេស​មួយ​ទៅ​នឹង​ទឹកដី​និង​ការ​ប្តេជ្ញា​ចំពោះ​គ្រួសារ​និង​សហគមន៍។

 

សិទ្ធិជាពលរដ្ឋមិនត្រូវបានពង្រីកជូនដល់ជនជាតិ Aboriginal និង Torres Strait Islanderនៅសហព័ន្ធនោះទេក្នុងឆ្នាំ១៩០១។

Documentary, Vote Yes For Aborigines celebrating its historical significance and contemporary relevance of the 1967 Referendum. Source: Australian Institute of Aboriginal and Torres Strait Islander Studies/Audio Visual Archive

ជនជាតិ Aboriginal និង Torres Strait Islander​ ក៏​មិនមាន​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត​ ឬក៏ទទួលបាន​នូវ​សារប្រយោជន៍​​សង្គម​​ដូចជា​ប្រាក់​សោធនិវត្តន៍​​និង​ប្រាក់​បំណាច់​ពេល​សម្រាល​បុត្រ​ឡើយ​​រហូត​ដល់​ចុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ​១៩៦០។

 

ក្តីស្រមៃ ឬក៏ពេលស្រមៃ ‘Dreaming’ or ‘Dreamtime’ គឺជាពាក្យជាភាសាអង់គ្លេសដែលបរិយាយពីគំនិតរបស់ជនជាតិ Aboriginal និង Torres Strait Islander។

Source: NITV

សម្រាប់​ជន​ជាតិ​ Aboriginal ក្តីស្រមៃ គឺ​ច្រើនជាង​អតីតកាល​ទេវកថា។ “វាបរិយាយ​ពី​ទំនាក់​ទំនង​របស់​ពួកយើង​ក្នុង​នាម​ជា​ជនជាតិ​ Aboriginal  ជាមួយ​នឹង​ព្រលឹង​នៃ​គ្រប់​បែបយ៉ាង​ដែល​នៅ​ជុំវិញ​យើង។.” – ShareOurPride

 

ភាសាបញ្ជាក់ពីអត្តសញ្ញាណថាជនជាតិដើម Aboriginal និង Torres Strait Islanderជានរណា ហើយពួកគេមកពីទីណា។

Angelina Joshua keeping the language alive at the Ngukurr Language Centre (Photo by Elise Derwin for SBS) Source: Photo by Elise Derwin for SBS

មាន​ភាសា​ប្រមាណ​២៧០​ភាសាខុសៗពីគ្នា​និង​វប្បធម៌​ផ្សេងៗគ្នា​ជា​ច្រើន​នៅ​ពេល​ដែល​ជនជាតិ​អឺរ៉ុប​មក​ដល់។ បច្ចុប្បន្ននេះ​នៅ​មាន​ភាសា​ ជនជាតិដើម Aboriginal និង Torres Strait Islander ចំនួន​១៤៥ភាសា​ដែល​នៅ​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​ប្រទេស​អូស្រ្តាលី ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ​មាន​តែ​ភាសា​១៨ប៉ុណ្ណោះ​ដែលនៅ​រឹងមាំ មានន័យថា​មនុស្ស​គ្រប់វ័យ​ចេះនិយាយ​ភាសាទាំងនេះ។

ជនជាតិដើម Aboriginal និង Torres Strait Islander ផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងប្រទេសតាមរយៈខ្សែកំណើត(ម្តាយឬឳពុក) និងតាមរយៈក្រុមកុលសម្ព័ន្ធនិងភាសា។

Source: NITV

"នៅ​ពេល​ដែល​យើង​និយាយពី​ប្រទេស យើង​អាច​សំដៅដល់​ភូមិកំណើត ឬតំបន់កុលសម្ព័ន្ធ​ ឬក៏បក្សសម្ព័ន្ធ​ ហើយ​ការនិយាយបែបនេះ​យើងអាច​នឹង​សំដៅ​ដល់​អ្វី​ដែល​ដែល​មានន័យ​ជ្រៅជាង​ទីតាំង ឬក៏​កន្លែងណាមួយ​នៅ​លើ​ផែនទី។ យើង​មិនចាំបាច់​សំដៅលើ​កន្លែង​តាម​ភូមិសាស្រ្តនោះទេ ប៉ុន្តែ​យើង​និយាយពី​ទេសភាពទាំងមូល មិនមែន​គ្រាន់តែ​កន្លែង​នោះទេ។" – Professor Mick Dobson AM

 

ជនជាតិដើម Aboriginal និង Torres Strait Islander បង្កើតនូវវិធីសាស្រ្តប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាពក្នុងការប្រើប្រាស់និងថែរក្សាធនធាននៅក្នុងដី។

Source: Supplied - NITV

សិទ្ធិ​របស់​ក្រុមផ្សេងៗគ្នា​ក្នុង​ការ​រស់​នៅ​និង​គ្រប់​គ្រង​តំបន់ណាមួយ​នោះ​គឺ​បាន​កត់ត្រា​យ៉ាង​ច្បាស់​តាមរយៈ សិល្បៈ រឿងព្រេង ចម្រៀង​និង​របាំ។ “ខ្ញុំ​ដឹង​ក្តីឡើង​ដោយ​ជឿថា យើង​មាន​ទំនាក់ទំនង​ជាពិសេស​ជាមួយ​នឹង​ទឹកដី។ យើង​ជា​កម្មសិទ្ធិរបស់​ទឹក​ដី។ ទឹកដី​មិន​មែន​ជា​កម្មសិទ្ធិ​របស់​យើង​នោះទេ។" - Cassandra Lawton Gungarri woman (SW Qld)៕