د آسټرالیا هېواد په تېرو ۲۹ کلونو کې د لومړي ځل لپاره له اقتصادي بحران سره مخ شوی. خپرې شوې شمېرې ښيي چې د دغه هېواد په ناخالص داخلي تولید (جی ډي پي) کې ۷ سلنه کموالی راغلی.
آسټرالیا د نړۍ له هغو هېوادونو څخه دی چې د ۲۰۰۹ کال مالي بحران پر مهال له ستونزې سره نه وه مخ شوی. مګر د کرونا وېروس له امله د دغه هېواد اقتصاد ته لوی زیان اوښتی او د بیکارۍ کچه هم لوړه شوې.
د آسټرالیا خزانه دار جاش فرایډنبرګ وايي، زمونږ هغه ریکارډ چې په تېرو ۲۸ کلونو کې مو په دوامداره توګه اقتصادي وده درلوده پای ته ورسېد.
نا خالص داخلي تولید ( جي ډي پي)
Australian Treasurer Josh Frydenberg outlines international GDP growth in June. Source: AAP
نا خالص داخلي تولید (جي ډي پي ) د یوه کال په جریان کې په یوه هېواد کې د ټولو تولید شویو توکو او خدمتونو پولي ارزښت ته وايي چې د یوه هېواد د اقتصادي وضعیت معلومولو لپاره یوه معیاري اندازه بلل کېږي.
د آسټرالیا هېواد په تېرو ۲۸ کلونو کې په دوامده توګه اقتصادي وده درلوده، مګر د کرونا وېروس له امله د دغه هېواد پولې وتړل شوي او د اسټرالیا په ایالتونو او سیمو کې محدودیتونه وضع شول.
د محدودیتونو له وضع کېدلو سره د لومړي ځل لپاره د روان کال په مارچ میاشت کې د آسټرالیا نا خالص داخلي تولید ۳ سلنه منفي وده درلوده.
د حکومت لخوا خپرې شوې شمېرې ښيي چې د جون تر میاشتې پورې د اسټرالیا نا خالص داخلي تولید منفي ۷ سلنه وده درلوده. تر دې وړاندې د آسترالیا ناخالص داخلی تولید په ۱۹۷۴ م کال کې منفي ۲ سلنه ته را ټیت شوی و.
د کووېډ-۱۹ ناروغۍ پر مهال محدودیتونو نه یواځې د آسټرالیا اقتصاد ته، بلکې د نړۍ د نورو هېوادونو پر اقتصاد هم ناوړه اغیز کړی.
د کرونا وېروس د محدودیتونو له امله د بریتانیا په نا خالص داخلي تولید کې ۲۰ اعشاریه ۴ سلنه او د امریکا په نا خالص داخلي تولید کې ۹ سلنه کموالی راغلی.
آیا د دې امکان و ترڅو د روان اقتصادي بحران مخنیوی وشي؟
د کانبرا پوهنتون د سیاسي او اقتصادي علومو د برخې پروفیسور جان هاوکنز وايي، هېڅ لاره نه و ترڅو د روان اقتصادي بحران مخنیوی وشي.
هاوکنز وايي، حکومت هڅه وکړه او د مرستو پروګرامونو یې اعلان کړل ، مګر د روان بحران مخنیوی نا ممکنه و.
په آسټرالیا کې اقتصادي بحران ستاسو پر ژوند څه ناوړه اغېز کولای شي ولري؟
د وخت په تېرېدلو سره اقتصادي بحران کولای شي د ټولو آسترالیایانو پر ژوند ناوړه اغېز ولري. د کانبرا پوهنتون د سیاسي او اقتصادي علومو پروفیسور جان هاوکنز وايي، لنډ مهال اقتصادي بحران داسې مانا لري لکه ستاسو ګاونډی چې خپل کار له لاسره ورکړي، مګر د لوی اقتصادي بحران پر مهال به تاسو هم خپل کار له لاسه ورکړئ.
هاوکنز وايي" د روان بحران اغیز به پر خلکو دا یي چې، ځېنې کسان به خپل کارونه له لاسه ورکړي او کاري ساعتونو کې به یې کم شي "
ښاغلی هسلېم هم دغه خبره مني او وايي چې د اقتصادي بحران پر مهال به یو شمېر کسان خپل کارونه له لاسه ورکړي.
د آسترالیا د احصایې ادارې لخوا خپرې شوې شمېرې ښيي چې اوسمهال په آسترالیا کې له یو میلیون څخه زیات کسان بیکاره دي او د روان کال تر پایه به شاوخوا ۲۴۰ زره کسان خپل کارونه له لاسه ورکړي.
په اسټرالیا کې مېشت کسان باید د یو بل ترمنځ، له یو نیم متر څخه زیات فزیکي واټن وساتي. په خپل ایالت یا سیمې کې د محدودیتونو په اړه معلومات دلته پیدا کړئ[https://www.sbs.com.au/language/pashto/how-australia-s-states-and-territories-are-relaxing-coronavirus-restrictions].
که چېرې تاسو باور لرئ چې تاسو هم ممکن په کرونا وېروس اخته شوي یاست، نو خپل ډاکټر ته زنګ ووهئ (لیدنه ونکړئ) یا د کرونا وېروس د معلوماتو له ملي مرکز سره په ۰۸۰ ۰۲۰ ۱۸۰۰ شمېره اړیکه ونیسئ.
د اس بي اس شبکه ژمنه ده ترڅو تاسو ته د کرونا وېروس په اړه ستاسو په ژبه باوري راپورونه چمتو کړي. دلته تاسو کولای شئ په ۶۳ ژبو خبرونه او معلومات پیدا کړئ: https://www.sbs.com.au/language/coronavirus
