دکتر مونیکا گاگلیانو (Monica Gagliano) متخصص هوش بیولوژیکی ازدانشگاه سیدنی معتقد است که همانطور که انسان توانسته سگها را تربیت کند، می تواند گیاهان را هم به همان شیوه تربیت کند. به گفته دکتر گاگلیانو، او توانسته با انجام یک سری از تحقیقات ثابت کند که گیاهان قادرند تصمیمات هوشمندانه بگیرند و یا حتی به موسیقی گوش کنند.
به گزارش رادیوی ای بی سی آدلاید ، عجیب ترین موردی که دکتر گاگلیانو در آزمایش هایش با آن برخورد کرد مربوط به یک گیاه نخود بود که رشد سریعی داشت و به محرکهای آزمایشگاهی واکنش پاولُوی نشان می داد. ایوان پاولو (Ivan Pavlov)، روانکاو روسی بین سالهای ۱۸۴۹-۱۹۳۶ توانسته بود در طی آزمایشهایش سگها را شرطی کند. در این روش، پاولو هر بار قبل از غذا دادن به سگها زنگی را به صدا در می آورد و سگها بعد از شنیدن صدای زنگ غذا دریافت می کردند. بعد از مدتی بزاق دهان سگها به محض شنیدن صدای زنگ و حتی بدون دریافت غذا ترشح می شد.
کاری که دکتر گاگلیانو انجام داد این بود که این بار به جای زنگ، از یک پنکه کوچک استفاده کرد و به جای غذا هم از یک نور آبی ضعیف که برای رشد گیاهان بسیار مهم است، کمک گرفت. چرا که قبلا ثابت شده بود که گیاهان تمایل دارند تا به سمت نور آبی حرکت کنند.
دانشمندان در ابتدای کار، پنکه را در جایی قرار دادند که بادش از یک جهت و زاویه خاص به گیاه نخود بوزد. در مرحله بعد، جای پنکه را با یک نور آبی عوض کردند. این جابجایی پنکه و نور را به مدت چندین روز ادامه دادند و در روز آخر، دوباره پنکه را در جایی قرار دادند تا از یک جهت و زاویه خاص به گیاه شرطی شده بوزد. روز بعد، وقتی که دانشمندان برای روشن کردن نور آبی به آزمایشگاه برگشتند، متوجه شدند که گیاه به سمت پنکه خم شده است. این یعنی که گیاه به روشن شدن نور آبی شرطی شده و حتی قبل از تابیدن نور، نسبت به آن واکنش نشان داده است.
به گفته دکتر گاگلیانو، پنکه در ابتدای کار برای گیاه هیچ معنایی نداشت. اما کم کم، در طی انجام آزمایش، پنکه برای گیاه همان معنایی را پیدا کرد که صدای زنگ برای سگهای پاولو پیدا کرده بود. اما اینکه این شرطی شدن در گیاه نخود چطور اتفاق افتاده هنوز به طور کامل مشخص نیست.
گیاهان هم آهنگ با صدای آب
آزمایش دیگری که انجام شد این بود که یک گیاه نخود در حال رشد را داخل یک ماز (پیچ راه) قرار دادند و داخل یکی از لوله ها را پر از آب کردند تا گیاه به سمت آب حرکت کند چرا که گیاهان می توانند با تشخیص افت حرارت و حس کردن رطوبت، محل آب را در نزدیکی خودش پیدا کنند. در مرحله بعدی تحقیقات، صدای ضبط شده آب جایگزین خود آب داخل لوله شد. تیم تحقیقاتی در کمال تعجب متوجه شد که حتی زمانی که آبی داخل لوله نیست، گیاه به صدای آب واکنش نشان داده و به سمتش حرکت می کند. قدم بعدی استفاده از صداهای تصادفی، یا صداهایی بود که دارای همه بسامدهای قابل شنیدن توسط انسانهاست. اما واکنش گیاه به صدای آب از تمام واکنشهای دیگر محسوس تر بود. در واقع، این آزمایش نشان داد که گیاهان در مورد نوع واکنششان دست به انتخاب می زنند و به دلایل اکولوژیکی، واکنششان نسبت به صدای آب بسیار شدیدتر است.
در مراحل اجرایی، نتایج این تحقیقات می تواند موجب ارتقا ساختار فاضلابها و لوله های آبرسانی شود. چرا که هر ساله در سرتاسر دنیا هزینه های گزافی صرف تعمیر لوله های آبرسانی می شود که به دلیل نفوذ ریشه درختان به داخلشان، آسیب دیده اند. در حالی که شهرداریها می توانند در زمان تعمیر، لوله های آسیب دیده را با لوله های عایق صدا جایگزین کنند تا گیاهان دیگر قادر به تشخیص صدای آب و نفوذ به داخل لوله ها نباشند.
به گفته دکتر گاگلیانو، به جز مغز و سیستم عصبی، یک نظام شناختی- ارتباطی دیگر هم وجود دارد که انسان هنوز به آن توجه نکرده و آن نظام می تواند نوعی شبکه ارتباطی بین درختان و گیاهان باشد. اگرچه نتایج این تحقیقات با مخالفتها و نقدهای زیادی از سوی مجامع علمی همراه بوده، اما به اعتقاد دکتر گاگلیانو، زمان، ادامه تحقیقات و جمع آوری اطلاعات بیشتر می تواند موجب اثبات و پذیرش این فرضیه شود،همانطور که اخیرا هم در مقاله ای به موضوع واکنش گیاهان به صدای زنبورهای عسل اشاره شده است.
