Mea uma e manaomia ona e silafia e faatatau i tui puipui o le KOVITI-19 ma tui puipui faaopoopo (booster).

A'o faaauau pea le tali atu a Ausetalia i le pepesi o le KOVITI-19 aemaise ai o le aliae mai o le Omicron variant, ua matua malosi le una'ina o le faia o tui puipui faaopoopo. O mea nei e ao ona e silafia.

The Coordinator General of Operation COVID Shield Lieutenant General John Frewen receives his COVID-19 vaccination booster dose at Erindale Pharmacy in Canberra, Tuesday, December 14, 2021. (AAP Image/Lukas Coch) NO ARCHIVING

The Coordinator General of Operation COVID Shield Lieutenant General John Frewen receives his COVID-19 vaccination booster dose in Canberra. Source: AAPAAP Image/Lukas Coch

O le maualuga o le aofa'i o tagata ua faia tui puipui i setete eseese o Ausetalia ma teritori, ua vaaia ai le faaauau pea o faigamalaga faavaomalo ma le aveesea o aiaiga o vavao. 

O le tali o lea tulaga, o loo faatalitalia le siitia o le numera o tagata aafia ma ona o le malosi ole pepesi o le vairusi o le pepesi o variants o le Delta ma le Omicron, ua valaau ai nei sui o le soifua maloloina i tagata ina ia faia tui puipui faaopoopo ina ia sana faamalosia ai le puipuiga. 

O faiga faatekonolosi o loo aofia ai ile faia o tui puipui faaopoopo e tutusa lava ma le tui puipui muamua ma le lua. 

"E taua tele le Booster ina ia faaopopo ai le puipuiga aemaise lava ona o le Omicron e fai si vave o lana pepesi ma ono soo ai le lalolagi", saunoaga mai le Failautusi ole Soifua Maloloina, Brendan Murphy ile masina o Tesema. 

Campaigns o le Booster

O le amataga ole masina o Tesema na faalauiloa ai ele minisita o le soifua maloloina a le Feterale,Greg Hunt le taumafaiga o le faia o tui puipui faaopoopo, (booster) ao lumanai ai aso fiafia ma ua unaia nei tagata Ausetalia ia faia loa le tui puipui ise taimi vave ao iai popolega e ono tapulaa le puipuiga faasaga ile omicron variant. 

O le ala lea ua toe tuu mai ai i luma e le Australian Technical Advisory Group (ATAGI) le taimi ua manaomia ai le faia o le tui puipui faaopopo mai le 6 masina i le 5 masina.

E oo atu ile 1.5 miliona tagata Ausetalia ua mafai nei ona faia o latou tui o le booster ile taimi nei.

Ua ioeina foi ele ATAGI le tui puipui o le Moderna ia faaaoga faatasi ma le Pfizer e avea ma tui puipui faaopoopo.

Ina ia faamalosia i latou o le a auai, ua faatamoe nei e le faigamalo a le Feterale ma le Setete ile atunuu. 

Tui puipui faaopoopo, le booster mo tagata matutua.

O le fautuaga mai le malo ua taua ai o tagata 70 tausaga agai i luga, i latou e 65 tausaga ma sili atu e iai isi tulaga e aafia ai tau le soifua maloloina, tagata e vaivai immune system, tagata Apoliki ma Torres Strait Islander e tai 50tausaga ma sili atu mae iai faaletonu tau le soifua maloloina, o loo iai lamatiaga ogaoga pe a aafia ile koronavairusi.

O faamaumauga ale matagaluega ole Soifua Maloloina a le Feterale ua atagia ai e faapea talu mai Ianuari 2020, e 1910 tagata Ausetalia matutua ua maumau soifua ona o le Koviti-19.

O le lamatiaga mai le aafia e matuai maualuga ile Delta ma le Omicron variants ma o tui puipui e itiiti ai le avanoa e lamatia ai le soifua ile matuai gasegase pe maliu foi mafua mai ona o le vairusi.

O tagata Ausetalia matutua, o isi ia na muai ave iai le faamuamua ina ia faia le tui puipui faaopoopo ina ua faagasolo tui ile atunuu. O tagata Ausetalia e i luga ane ma le tai 18 tausaga e agavaa mo, le booster ua pasiaina e le malo.

O tagata matutua o loo i nofoaga e tausia ai e mafai ona fai o latou tui ole booster I Commonwealth clinics.

Tui puipui mole fanau.

Ua pasia foi e le ATAGI le tui puipui o le Pfizer mo tamaiti mai le va o le 5-11 tausaga.

O le ioega o loo faalagolago I luga o iuga o nisi o faataitaiga tau le soifua maloloina na faia e iloa ai le aoga tele o le tui puipui aemaise le faaitiitia ai o side effects pei ona taua ise pepa o faamatalaga mai le ATAGI.

O avanoa (bookings) mo lenei tui puipui e mafai ona faia amata atu ile aso 10 o Ianuari, 2022.

O tui o le a avanoa mai ile GP,auaunaga tau le soifua maloloina mo tagata Apoliki, faletalavai a komiuniti aemaise clinics a setete ma teritori. 

Ua fautuaina e le ATAGI se valu vaiaso o le malologa ile va o le tui lona lua ae mafai ona faapuupuu ile tolu vaiaso i nisi tulaga faapitoa pei o nofoaga o loo tetele ai le pepesi o le faamai.

O tamaiti e tai 5-11 tausaga le matutua e iai tulaga tau le soifua maloloina e lamatia ai mai gasegase tigaina, tamaiti Apoliki ma Torres Strait ma tamaiti o loo nonofo i nofoaga tumutumu poo vaega foi o loo pepesi ai le faamai, e ono penefiti I latou ia mai tui puipui o le KOVITI 19 pe a fua agai ile tele o le lamatiaga mai le pepesi tele ole faamai pe iai ise tulaga e ono aafia ai, o le faamatalaga lea mai le ATAGI.

O tamaiti ile tausaga lea sa aafia muamua ile KOVITI -19,e mafai ona maua le tui puipui pe a mae’a ona toe malolosi maim ai le faamai.

O le faiga o tui mo tamaiti ia ole a ese mai ma tui o tagata matutua, mai le tui e 10 micrograms fua ile 30 micrograms mo i latou e 12 tausaga ma sili atu.

O tamaiti e atoa le tai 12 tausaga pe a uma o latou tui muamua e ono tuuina iai faamatalaga e faatatau ile tui puipui o le Pfizer ina ia faauma ai le faiga o latou tui.

O fea e maua iai nisi fesoasoani?

Ina ua mae’a ona folafola se popolega ile Omicron mai le World Health Organisation, na faafou ai loa taumafaiga a le Faigamalo a le Feterale aua le faalauiloaina o tui puipui faaopopo poo booster japs. 

O le Failautusi Lagolago poo le Primary Care Response First Assistant Secretary, Dr Lucas De Toca na ia faamatala le mafuaaga e taua ai tui o le booster tusa pe avanoa ane nisi mau togafitiga.

“E le o iai se togafitiga poo se pulu siliva o avanoa ane mo le togafitia o le KOVITI-19” o lana faamatalaga lea.

O tui o le booster e mafai ona faia ile lima masina talu ona maea ona fai le tui lona lua ma o loo avanoa mai le aso lea I luga ole pepa faamaonia o tui ole tagata, le vaccination certificate.

O avanoa uma e faatonu mo le faia o tui e aofia ai tamaiti mai ia Tesema 15 ma luma atu, e mafai ona faia ile vaccine clinic finder.

E mafai ona e silafia faamatalaga aupito lata mai e faatatau i aiaiga o loo iai nei i lou setete e ala ile restriction checker.

Ina ia koneti ma se faamatala upu I lau gagana e faatatau i le KOVITI-19 e ala ile Australian Translating and Interpreting Services (ATIS), telefoni ile 1800 131 450.

Mo nisi faamatalaga e faatatau i tui puipui o le KOVITI-19, e fautuaina lou faafesootai o lau foma’i po o se auaunaga faafomai.

Ona e fai lava ma aliae mai fautuaga e faatatau I tui puipui, ia mautinoa o loo e silafia faamatalaga uma aupito lata mai e ala i lou asiasi ile SBS Coronavirus Portal e faitau ai I faamatalaga i lau lava gagana. 


Share

Published

By Vrishali Jain
Presented by Miriama Pomare

Share this with family and friends


Follow SBS Samoan

Download our apps
SBS Audio
SBS On Demand

Listen to our podcasts
Independent news and stories connecting you to life in Australia and Samoan-speaking Australians.
A podcast series exploring the world of rugby league from a Samoan perspective.
Get the latest with our exclusive in-language podcasts on your favourite podcast apps.

Watch on SBS
SBS World News

SBS World News

Take a global view with Australia's most comprehensive world news service