Chuyến thăm Vanuatu và Fiji mới đây là chuyến công du đầu tiên của Thủ tướng Scott Morrison trong năm 2019.
Ông giải thích người Úc có mặt ở Thái Bình Dương vì chúng ta quan tâm đến khu vực, từ lâu nay vẫn vậy.
"Chúng ta muốn hỗ trợ những người bạn và đối tác ở Thái Bình Dương. Chúng ta sẽ tiếp tục hiện diện trong khu vực vì chúng ta tin tưởng vào sự thịnh vượng, ổn định, hòa bình và độc lập trong khu vực của chúng ta."
"Đó cũng là bảo đảm một khu vực ổn định cho nước Úc," ông Morrison nói.
Ông Morrison là thủ tướng Úc đầu tiên thăm Vanuatu trong 18 năm qua.
Năm ngoái Vanuatu tham gia kế hoạch Một Vành Đai Một Con Đường của Trung Quốc sau khi Úc hứa hẹn giúp củng cố an ninh mạng cho nước này.
Ông Morrison hội đàm với Thủ tướng Charlot Salwai, và thảo luận các vấn đề xây dựng hạ tầng cơ sở, thương mại và an ninh.
"Chuyến thăm của ông Scott Morrison đến Vanuatu lần này mang nhiều ý nghĩa khi chúng tôi tiếp đón một nhân vật cao cấp của Úc. Bang giao Úc-Vanuatu sẽ tiếp tục phát triển tốt đẹp trên căn bản đồng tôn trọng nhau,” ông Salwai nói.
Sau Vanuatu, ông Morrison qua Fiji. Phát biểu tại đây ông bác bỏ lời chỉ trích của cựu bộ trưởng phát triển quốc tế Concetta Fierravanti-Wells chỉ trích Úc theo chân Trung Quốc gây nợ nần cho các nước trong Thái Bình Dương qua cái gọi là sáng kiến tài trợ 2 tỉ Úc kim cho các các dự án hạ tầng trong vùng.
Nhưng ông Morrison không đồng ý với bà cựu bộ trưởng, và nói Úc không hề muốn gây khó khăn cho các nước láng giềng.
"Thực ra không riêng gì tôi mà cả các lãnh đạo trong vùng, và cả các đồng minh và đối tác trong khu vực đề đồng ý với chương trình tài trợ cho vùng Thái Bình Dương.”
Trong dịp này thủ tướng Morrison công bố thoả thuận "vuvale", theo tiếng Fiji có nghĩa là gia đình, hứa hẹn những trợ giúp về kinh tế, an ninh, văn hóa và thể thao cho Fiji, trị giá gần 100 triệu Úc kim.
Nhưng thủ tpướng nước chủ nhà Frank Bainimarama thúc giục ông Morrison hãy góp phần trong vấn đề biến đổi khí hậu bằng cách ngưng sử dụng nhiên liệu than đá.
"Tôi đã thúc giục người tiền nhiệm của ông hãy giữ cam kết về một tương lai nhiên liệu sạch, đó là tương lai duy nhất bảo đảm cho sự sinh tồn của các nước láng giềng của Úc trong tương lai."
"Chúng tôi không thể hình dung được kỹ nghệ nào có thể quan trọng hơn là sinh mạng của người dân trong Thái Bình Dương. Điều này không thể gọi chỉ là một bất đồng ý kiến mà phải được giải quyết."
Ông Morrison trả lời rằng Úc sẽ tiếp tục giúp đối phó vấn đề biến đổi khí hậu ở Thái Bình Dương nhưng chỉ với "những cam kết hợp lý và có thể thực hiện được".
"Chúng tôi sẽ không sử dụng các quỹ dành cho biến đổi khí hậu toàn cầu, mà làm việc trực tiếp với các đảo quốc thông qua những chương trình giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu đã và đang được thực hiện ở Thái Bình Dương.”
Nhưng theo bình luận gia Lưu Dân, trước sự bành trướng ảnh hưởng của Trung Quốc, Canberra không còn sự lựa chọn nào khác là bằng mọi cách phải nhanh chóng đưa các đảo quốc Thái Bình Dương vào trung tâm chính sách đối ngoại của Úc.
