Khi chúng ta bắt đầu lão hóa, não bộ cũng trải qua nhiều thay đổi. Não mất đi một phần thể tích, trở nên nhỏ hơn, có thể dẫn đến các vấn đề nhận thức như suy giảm trí nhớ.
Lớp vỏ ngoài của não - còn gọi là vỏ não - mỏng dần theo tuổi tác, và não cũng bắt đầu giảm tiết ra các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine, tất cả đều góp phần gây suy giảm chức năng nhận thức.
Nhiều nghiên cứu trước đây cho thấy có nhiều cách để giúp duy trì sức khỏe não bộ khi chúng ta già đi, bao gồm chế độ ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc, không hút thuốc, tăng cường hoạt động trí óc như giải các câu đố và đọc sách, cũng như vận động thể chất.
Tiến sĩ Audrey M. Collins, nhà nghiên cứu sau tiến sĩ tại Khoa Thần kinh, Viện Nghiên cứu AdventHealth ở Florida, Hoa Kỳ, nói với tạp chí Tin tức y khoa ngày nay (Medical News Today) về lợi ích thiết thực của hoạt động thể chất đối với người cao niên.
“Hoạt động thể chất là một hành vi lối sống không chỉ góp phần phòng ngừa và làm chậm sự suy giảm nhận thức, mà còn giúp tăng cường chức năng nhận thức ở người cao niên.”
Tiến sĩ Collins cho biết, nghiên cứu cho thấy ngay cả ở tuổi già, não bộ của chúng ta vẫn có khả năng thay đổi, nếu chúng ta biết cách tập luyện hợp lý.
Tiến sĩ Collins là đồng tác giả chính của một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Age and Ageing, cho thấy chỉ cần 5 phút hoạt động thể chất cường độ vừa đến mạnh mỗi ngày cũng có thể giúp bảo vệ sức khỏe não bộ khi lớn tuổi.
Sức khỏe não bộ: Các yếu tố lối sống có liên hệ chặt chẽ với nhau
Trong nghiên cứu IGNITE tại Hoa Kỳ, các nhà khoa học đã phân tích dữ liệu sức khỏe từ 585 người lớn tuổi từ 65 đến 80 tuổi.
Họ xem xét mối liên hệ giữa các hoạt động trong 24 giờ một ngày của một người - bao gồm ngủ, thời gian ít vận động, vận động nhẹ và vận động thể chất cường độ vừa đến mạnh - với hiệu suất nhận thức của họ.
Các ví dụ về hoạt động thể chất cường độ vừa đến mạnh bao gồm: chạy bộ, đi bộ nhanh, bơi lội, đạp xe, chơi tennis và khiêu vũ.
Tiến sĩ Collins nói rằng nghiên cứu với kỹ thuật phân tích mới đã vượt qua những giới hạn về thống kê.
“Trước đây, các nghiên cứu bị giới hạn bởi những thách thức về thống kê, nhưng trong nghiên cứu này chúng tôi đã vượt qua được nhờ các kỹ thuật phân tích mới. Vì vậy, chúng tôi đã phân tích cách sử dụng thời gian trong 24 giờ để tìm hiểu xem việc phân bổ thời gian trong ngày có liên quan đến chức năng nhận thức ở người lớn tuổi hay không.”
Vận động thể chất nhiều hơn có thể giúp cải thiện sức khỏe não bộ
Tiến sĩ Collins và nhóm của bà phát hiện rằng những người tham gia dành nhiều thời gian hơn trong ngày để thực hiện các hoạt động thể chất cường độ vừa đến mạnh có hiệu suất cao hơn đáng kể ở các lĩnh vực:
- Tốc độ xử lý thông tin – tốc độ não bộ tiếp nhận và phản ứng với thông tin
- Trí nhớ làm việc – còn gọi là trí nhớ ngắn hạn
- Chức năng điều hành – khả năng lập kế hoạch và tập trung.
Chỉ 5 phút vận động mỗi ngày đã có lợi cho não bộ
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những lợi ích về nhận thức lớn nhất được thể hiện ở những người, vốn không hoạt động thể chất đáng kể, chuyển sang vận động tối thiểu 5 phút mỗi ngày, như tiến sĩ Collins nhận định.
Về mặt lý thuyết, việc chuyển đổi từ ít vận động sang vận động thể chất cường độ vừa hoặc mạnh, có thể tốt cho chức năng nhận thức, bất kể thời gian đó trước đây được dùng cho hành vi nào.Tiến sĩ Collins
Bà Collins cũng nói rằng, ngay cả những mức tăng nhỏ trong hoạt động thể chất cũng có thể đem lại lợi ích cho não bộ, đặc biệt ở tuổi già. Điều này có thể góp phần định hình hướng dẫn sức khỏe cộng đồng trong tương lai.
Raphael Wald, một nhà tâm lý học thần kinh tại Viện khoa học thần kinh Marcus, Florida, người ở ngoài cuộc nghiên cứu, nói rằng ông hoan nghênh kết quả của nghiên cứu này, đồng thời đề cập nhu cầu tìm ra các phương pháp phù hợp cho những người có khả năng vận động hạn chế.
“Theo kinh nghiệm của tôi, nhiều người lớn tuổi có những bệnh như viêm khớp, khiến họ không thể tập thể dục mạnh. Tôi nghĩ rằng sẽ hữu ích nếu ta xem xét động lực tập thể dục ở những người có những hạn chế này. Cảm giác đau là một trong những rào cản lớn nhất khiến nhiều người ngại tập thể dục.”
Cũng từ góc nhìn của người không tham gia nghiên cứu, Gary Small là Tiến sĩ Y khoa, chủ nhiệm khoa tâm thần tại Trung tâm Y tế Đại học Hackensack ở New Jersey và là tác giả của hơn chục cuốn sách về sức khỏe não bộ và quá trình lão hóa, bình luận về nghiên cứu này.
“Nghiên cứu cũng cho chúng ta biết rằng ngay cả 5 phút tập thể dục cũng mang lại lợi ích về nhận thức, nhưng các buổi tập thể dục dài hơn càng tốt hơn. Điều quan trọng là, nếu thời gian cho phép, hãy chạy bộ thêm hoặc đi bộ quanh khu nhà. Bộ não của bạn sẽ cảm ơn bạn.”
