Key Points
- 'Glass in 12 Parts' là triển lãm đầu tay của Liam Fleming tại Tolarno Galleries.
- Triển lãm điêu khắc thủy tinh được lấy cảm hứng từ tác phẩm Music in 12 Parts của nhà soạn nhạc người Mỹ, Philip Glass.
- Các tác phẩm điêu khắc thủy tinh sẽ được trưng bày từ ngày 2 đến ngày 30 tháng 8 năm 2025.
Đó là âm thanh của Philip Glass, nhà soạn nhạc và nghệ sĩ piano người Mỹ, tác giả của nhạc và vở opera Einstein on the Beach.
Từ năm 1971 đến 1974, Philip Glass đã sáng tác một loạt tác phẩm mang tên Music in 12 Parts (Âm nhạc trong 12 phần), thường được miêu tả là tối giản và lặp đi lặp lại.
Một nghệ nhân thổi thủy tinh kiêm nhà thiết kế đã mang âm nhạc này thành hiện thực qua những khối lăng kính thủy tinh, đó chính là Liam Fleming.
'Glass in 12 Parts’ rõ ràng là dựa theo ‘Music in 12 Parts’ của Philip Glass, với cảm giác phong phú, lặp lại. Tôi rất thích sự ‘vô nghĩa’ nhưng lại ‘có nghĩa’ của âm nhạc này. Không có giọng hát hay ca từ, chỉ toàn âm thanh, và tôi thích cách nó lấp đầy một không gian bằng thứ âm nhạc vừa kỹ thuật vừa lặp lại.Liam Fleming
Philip Glass (sinh năm 1937 tại Baltimore, Maryland) là một trong những nhà soạn nhạc có ảnh hưởng lớn nhất thế kỷ 20 và 21.
Phong cách đặc trưng của ông Glass dựa trên sự lặp lại, nhịp điệu cộng dồn và các mẫu tiết tấu biến đổi, tạo nên hiệu ứng thôi miên, mê hoặc.
Glass từng theo học tại Đại học Chicago, Trường Juilliard và sau đó tại Paris với nhà sư phạm huyền thoại Nadia Boulanger.
Một bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp của ông là khi hợp tác với bậc thầy đàn sitar Ấn Độ Ravi Shankar, người đã ảnh hưởng sâu sắc đến cách Glass tiếp cận tiết tấu trong sáng tác.
Năm 1968, ông thành lập Philip Glass Ensemble, một nhóm nhạc sử dụng đàn phím điện tử, kèn và giọng hát khuếch đại để trình diễn ngoài khuôn khổ truyền thống.
Đây chính là nền tảng giúp Glass khẳng định vị thế của mình như một người tiên phong trong âm nhạc đương đại.
Những tác phẩm đột phá của ông bao gồm “Music in Twelve Parts” và vở opera mang tính cách mạng “Einstein on the Beach” (1976), hợp tác cùng đạo diễn sân khấu Robert Wilson.
Sau đó, ông tiếp tục sáng tác nhiều opera lớn như “Satyagraha” (về Gandhi), “Akhnaten”, và “The Voyage”, cũng như các bản giao hưởng, tứ tấu dây, concerto và nhạc piano độc tấu.
Glass cũng nổi tiếng nhờ nhạc phim, trong đó có “Koyaanisqatsi” (1982), “Kundun” (1997) và “The Hours” (2002), giúp âm nhạc của ông đến với khán giả toàn cầu.
Tác phẩm của ông thường xóa nhòa ranh giới giữa nhạc cổ điển, nhạc đại chúng và âm nhạc thế giới, đồng thời mở ra nhiều hợp tác với các nghệ sĩ thuộc nhiều thể loại khác nhau.
Trong sự nghiệp lâu dài, Glass đã giành giải Quả cầu vàng, nhiều đề cử Oscar, và được công nhận là người đã định hình lại cách công chúng đương đại cảm nhận âm nhạc cổ điển.
Ở tuổi ngoài 80, ông vẫn tiếp tục sáng tác và biểu diễn, để lại một trong những dấu ấn độc đáo và bền vững nhất trong âm nhạc hiện đại.
Giờ đây, để bước vào thế giới của Philip Glass và khám phá cách âm nhạc có thể thổi hồn vào thủy tinh, chúng ta sẽ cùng nghe một trích đoạn trong phần 1 của “Âm nhạc trong 12 ”
READ MORE
Văn hóa Nghệ thuật
Tác phẩm ban đầu chỉ là một bản nhạc đơn lẻ, nhưng khi một người bạn hỏi “mười một phần còn lại đâu?”, Glass đã mở rộng nó thành chu kỳ gồm mười hai phần.
Mỗi phần khai thác các mô-típ nhạc lặp lại, dần thay đổi theo kỹ thuật cộng dồn, trong đó các nốt được thêm hoặc bớt dần.
Âm nhạc dựa trên các trung tâm âm giai kéo dài thay vì tiến trình hòa âm truyền thống, tạo nên một thế giới âm thanh thôi miên, thiền định.
Phần phối khí gồm đàn phím điện tử khuếch đại, kèn gỗ, giọng hát và organ, đem lại kết cấu dày đặc, dồn dập.
Mười hai phần tạo thành một vòng cung: bắt đầu bằng phong cách tối giản thuần túy, rồi dần trở nên phong phú, phức tạp và kịch tính hơn.
Tác phẩm kéo dài khoảng bốn đến năm giờ và thường được trải nghiệm như một hành trình đắm chìm hơn là một buổi hòa nhạc thông thường.
Dù có vẻ lặp đi lặp lại, nhưng những thay đổi tinh tế tích tụ dần, tạo nên căng thẳng, giải tỏa và cảm giác thời gian được mở rộng theo cách mới.
Tác phẩm được xem là cột mốc quan trọng của âm nhạc tối giản, khẳng định danh tiếng của Philip Glass như một gương mặt hàng đầu của trường phái này.
Ngày nay, Music in Twelve Parts được nhìn nhận vừa như một thử nghiệm nghệ thuật táo bạo, vừa như một trải nghiệm nghe mang tính tâm linh, xóa nhòa ranh giới giữa âm nhạc, thiền định và sự bền bỉ.
Khi được hỏi “Tại sao lại chọn Philip Glass?”, Liam chia sẻ:
“Ông từng nói rằng nếu muốn tạo ra phong cách, bạn phải có kỹ thuật và tôi hoàn toàn đồng ý. Tôi luôn cố gắng tự tạo ra vấn đề trong quy trình, rồi tìm cách giải quyết theo cách khác với người khác. Qua những cách giải quyết đó, ta mới khám phá ra phong cách riêng của mình. Và cách duy nhất để làm được điều đó là thực hành đi thực hành lại. Tôi đã có rất nhiều kinh nghiệm trong việc đó.”
Niềm say mê thủy tinh của Liam bắt đầu từ năm 10 tuổi, khi anh nhìn thấy các tác phẩm đầy màu sắc của David Chihuly tại Bảo tàng Quốc gia Úc ở Canberra (NGA).
Trải nghiệm đã “thắp lò” cho con đường sự nghiệp và sáng tạo nghệ thuật sau này.
Sáu năm sau, anh lần đầu tiên lấy thủy tinh nóng chảy từ lò ra bằng ống thổi, và từ đó định hướng cho con đường học tập của mình.
Anh theo học Mỹ thuật tại Đại học Nam Úc, chuyên ngành thổi thủy tinh (UniSA).
Trong thời gian này, anh hăng hái thực hành tại JamFactory, một trung tâm nghệ thuật phi lợi nhuận, nơi cung cấp cơ sở vật chất để các nghệ nhân rèn luyện kỹ năng làm thủy tinh, trang sức, dệt may và đồ da.
Quy trình chính là thứ cuốn hút tôi. Đây là môi trường nóng, vừa đòi hỏi thể lực, vừa sáng tạo. Nó rất hợp với tôi, và tôi đã yêu thích nó từ đó.Liam Fleming
Từ năm 2015, Liam trở thành quản lý sản xuất tại JamFactory trong bảy năm.
Anh làm ra các sản phẩm như bóng đèn và bình hoa vào ngày thường, còn cuối tuần thì “thử nghiệm và chơi đùa” với thủy tinh ngoài phạm vi sản xuất hàng loạt.
“Vì công việc chính của tôi là làm sản phẩm cho người khác, tôi có được sự tự do trong tác phẩm của riêng mình, bỏ qua những công cụ đo đạc nghiêm ngặt, để khám phá xem mình có thể làm gì với chất liệu này theo cách mà người khác chưa làm, và tạo ra tiếng nói riêng.”
Liam chia sẻ rằng JamFactory là một “bàn đạp lớn” đối với anh, nơi anh nhận được “áp lực thực tế” để liên tục sáng tạo các tác phẩm thủy tinh có tính ứng dụng, đồng thời trau dồi nghệ thuật và học hỏi về khía cạnh kinh doanh phía sau ngành nghệ thuật sáng tạo.
Trong một ngày làm việc, sai sót rất dễ xảy ra và mọi người có thể làm vỡ hoặc làm rơi vật liệu, khiến cho một ngày trở nên tốn kém.
Với nghề thổi thủy tinh vốn có rất ít chỗ cho sai sót, việc am hiểu và nắm vững kiến thức để vận hành một hoạt động sáng tạo là vô cùng quan trọng.
Bà Jan Minchin là Giám đốc Tolarno Galleries, nguyên là giám tuyển tại Bảo tàng Quốc gia Victoria (NGV).
Lần đầu nhìn thấy tác phẩm của Liam tại Giải thưởng Nghệ thuật Ramsay 2021, do Bảo tàng Nghệ thuật Nam Úc (AGSA) tổ chức.
“Tác phẩm của Liam nằm trong một triển lãm nhóm. Tôi thích đến mức phải chụp ảnh lại. Cách anh ấy sử dụng thủy tinh rất độc đáo, nhìn thì như bị vỡ, nhưng lại đẹp, có ánh sáng chiếu vào, và hình khối của nó khiến tôi tò mò.”
Giám đốc Tolarno Galleries, bà Jan Minchin, đã chụp bức ảnh này về tác phẩm thủy tinh của Liam Fleming tại Giải thưởng Ramsay 2021. Ảnh nguồn: Jan Minchin
Khi SBS trò chuyện với Jan, bà cho biết chủ tòa nhà đã lắp đặt hệ thống đèn này từ trước khi bà chuyển phòng trưng bày của mình lên tầng mới.
Tình cờ bà chỉ phát hiện ra điều đó khi Liam đến lắp đặt các tác phẩm của mình cho buổi triển lãm.
"Tôi thích được chứng kiến những thứ mình tạo ra được đưa đến đâu. Rõ ràng tôi đã làm rất nhiều món đồ khác nhau, cho các nghệ sĩ và nhà thiết kế khác nhau. Vì vậy, lúc nào cũng là một niềm vui khi nhìn thấy, 'Ồ, kia kìa, đèn Ross Gardam và Ceto trong phòng tắm kìa.' Và biết rằng tôi đã đóng vai trò quan trọng trong việc tạo mẫu ban đầu và chế tác những món đồ đó."
Một sự trùng hợp khác, Jan kể bà đã từng gặp Philip Glass vài năm trước khi ông biểu diễn tại Úc.
Bà nói rằng mình cảm thấy rất may mắn khi đã gặp gỡ nhà soạn nhạc người Mỹ trước khi chứng kiến tác phẩm của ông được Liam hiện thực hóa dưới hình thức điêu khắc thủy tinh.
Khoảng một năm, anh nói với tôi rằng anh rất yêu thích âm nhạc của Philip Glass, thứ âm nhạc tối giản và lặp lại. Lấy cảm hứng từ đó, anh bắt đầu làm ra những tác phẩm đang trưng bày hôm nay.Jan Minchin
Trong phòng trưng bày Tolarno, 12 khối điêu khắc thủy tinh hình hộp chữ nhật của Liam được đặt trên những bệ kính, cách nhau khoảng 3 mét, trong một căn phòng sơn trắng, nổi bật nhờ những khung cửa sổ đón ánh sáng tự nhiên.
Điều này sẽ cho những người yêu nghệ thuật dạo quanh phòng trưng bày để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của các tác phẩm điêu khắc từ nhiều góc độ khác nhau.
Tuy nhiên, hãy lưu ý tháo balô của mình ra vì nó có thể làm đổ các tác phẩm điêu khắc.
Khi Michael trò chuyện với những người tham quan triển lãm, một người nói rằng một trong các tác phẩm thủy tinh trông giống “cà phê sữa đá Việt Nam”, trong khi người khác lại nhận xét “trông như một tảng băng đang tan”.
Các tác phẩm điêu khắc thủy tinh, cao khoảng một mét, được cấu thành từ hai đến ba khối màu khác nhau gồm hồng, xám, trắng, nâu và xanh dương, tương tác với nhau qua những sự kết hợp độc đáo về hình dạng và góc cạnh.
Qua thời gian, bà Jan hiểu vì sao nhiều người gọi tác phẩm của Liam là 'điêu khắc trừu tượng', loại hình nghệ thuật không miêu tả trực tiếp một đối tượng cụ thể, mà khám phá mối quan hệ giữa tác phẩm và người xem.
“Anh đang thử nghiệm những cách làm mới, phi truyền thống, chuyển từ chế tác vật dụng như bình, ly sang sáng tác điêu khắc. Đây là bước ngoặt táo bạo trong giới thủy tinh.”
Đèn tường Ceto của nhà thiết kế Ross Gardam được lắp đặt tại phòng vệ sinh của phòng trưng bày Tolarno. Ảnh nguồn: Michael Nguyễn, SBS
“Tôi hy vọng là một điều gì đó mới mẻ. Tôi đang khai thác những đặc tính tuyệt đẹp của thủy tinh, độ trong suốt, sự mềm mại khi nóng chảy, và cả sự cứng rắn ban đầu. Tôi mong mình trình bày chất liệu này theo cách mà mọi người chưa từng thấy hay nghĩ tới.”
Đối với Jan, bà rất hào hứng với các tác phẩm của Liam và tràn đầy nhiệt huyết về tương lai của nghệ thuật thủy tinh.
“Tôi đã hy vọng ngay từ khi triển lãm được lắp đặt, và nó mới vừa khai mạc, rằng mọi người sẽ hào hứng với nó và giờ chúng tôi biết là họ thực sự hào hứng.
Tất nhiên, chúng tôi là một phòng tranh bán tác phẩm cho nghệ sĩ, và tôi có thể nói rằng đã có vài giao dịch, điều này khiến chúng tôi rất vui.
Chúng tôi muốn tác phẩm của anh ấy góp mặt trong những bộ sưu tập của Fabulous Collection, và điều đó đã bắt đầu xảy ra. Chúng tôi chỉ mong nó sẽ tiếp tục."
Triển lãm gồm 12 khối hình hộp chữ nhật lớn, được tạo hình bằng phương pháp nung, gia công nguội và ép chảy, với nhiều màu sắc khác nhau.
'Glass in 12 Parts' đang được trưng bày tại Phòng triển lãm Tolarno tại Tầng 5, số 104 đường Exhibition, Melbourne, VIC 3000, từ ngày 2 đến ngày 30 tháng 8 năm 2025 và vào cửa xem điêu khắc thủy tinh miễn phí.
Nếu quý vị quyết định ghé thăm phòng trưng bày Tolarno để xem triển lãm, bạn sẽ được chào đón bởi đội ngũ nhân viên thân thiện, bị mê hoặc bởi âm nhạc của Philip Glass và chiêm ngưỡng các tác phẩm điêu khắc thủy tinh theo một cách hoàn toàn mới.
