Họa sĩ CLÉMENT BALOUP: Hành trình giải mã ký ức người Việt xa xứ bằng nét vẽ
Họa sĩ Clément Baloup, người Pháp gốc Việt đến từ Marseille, đã thực hiện loạt tiểu thuyết đồ họa "Ký ức Việt Nam". Anh sắp cho ra mắt tác phẩm mới nhất về cộng đồng người Việt tại Úc: “Vietnamese Memories: Down Under”
Với tư cách cá nhân, chúng ta có số phận rất khác nhau, nhưng với tư cách là một nhóm, một cộng đồng, chúng ta có rất nhiều điểm chung.Họa sĩ Clément Baloup, người Pháp gốc Việt đến từ Marseille
Cội nguồn và động lực sáng tác
SBS: Đầu tiên, khán giả muốn biết về nhân vật chính hôm nay. Anh có thể giới thiệu đôi nét về cá nhân và nguồn gốc của mình?
Clément Baloup: Vâng, trước hết, xin cảm ơn các bạn rất nhiều vì đã chào đón tôi tại SBS và tại Melbourne. Tôi rất vui khi được ở đây. Tôi xin nói rằng tôi là một họa sĩ truyện tranh ở Marseille, Pháp. Tôi mang hai dòng máu: mẹ tôi là người miền Bắc nước Pháp và cha tôi là người miền Nam Việt Nam. Rất nhiều tác phẩm tôi đã sáng tác trong khoảng 20 năm qua gắn liền với di sản văn hóa to lớn này.
SBS: Là một người Pháp gốc Việt, hẳn anh đã từng băn khoăn về câu hỏi: "Tôi là ai?" Điều gì đã thôi thúc anh dành trọn tâm huyết tái hiện lịch sử cộng đồng kiều bào Việt Nam trong các tác phẩm, đặc biệt là “Vietnamese Memories: Down Under”?
Clément Baloup: Động lực đầu tiên thực ra là sự tò mò. Vì cha tôi không kể cho tôi nghe câu chuyện của chính ông, nên tôi không biết tại sao người đàn ông Việt Nam này lại sống ở Pháp và đến đó bằng cách nào. Khi tôi ngoài đôi mươi, tôi nhận ra mình không biết nguồn gốc bên phía cha mình là gì. Sau sự tò mò, tôi cũng cảm thấy bất công nữa. Tôi có cảm giác rằng mình phải làm điều gì đó bằng trái tim để bù đắp, để cân bằng. Đó là một phản ứng tự phát, rất ngây thơ lúc ban đầu, chỉ bằng bức vẽ của mình thôi.
Quy trình sáng tác và sức mạnh của Graphic novel
SBS: Để thực hiện loạt tác phẩm này, anh đã tiến hành phỏng vấn, thu thập tư liệu và nghiên cứu nhân chứng như thế nào? Đâu là thử thách lớn nhất?
Clément Baloup: Khởi đầu hành trình làm việc của tôi hơi lộn xộn, nhưng tôi nhanh chóng tự tạo ra quy trình. Nó bắt đầu bằng việc tìm kiếm những người Việt Nam di cư ở Pháp, Hoa Kỳ, New Caledonia và bây giờ là Úc. Việc tìm kiếm những người sẵn lòng chia sẻ số phận, đôi khi là những chi tiết rất riêng tư, là thách thức. Vấn đề chính là việc này tốn rất nhiều thời gian, công sức và nguồn tài chính. Thách thức lớn nhất là phải có tư duy nhất quán để hoàn thành trọn vẹn cuốn sách, cùng với khoảng thời gian cô đơn trong xưởng vẽ khi tôi phải vẽ mọi thứ.
Tác giả ký tặng sách Vietnamese Memories: Down Under Credit: Xuân Ngọc
Clément Baloup: Tôi rất thích truyện tranh vì thông qua hình vẽ, bạn có thể du hành thời gian và không gian rất dễ dàng. Tôi gọi đây là một loại "ma thuật" vì giữa mỗi khung hình, có một khoảng trống để não bộ có thể tái tạo lại. Truyện tranh này, đối với tôi, là hình thức hoàn hảo để kể lại câu chuyện về những người di cư sống ở Melbourne và quay trở lại nháy mắt về năm 1975 chẳng hạn. Tôi cũng sử dụng màu sắc – đôi khi đen trắng là quá khứ, màu sống động là cảm xúc – để độc giả cảm nhận được những gì tôi đã trải qua khi nói chuyện với một nhân chứng.
SBS: Trong các tác phẩm, anh đã cân bằng giữa yếu tố tư liệu lịch sử chính xác với yếu tố nghệ thuật (nét vẽ, biểu cảm) như thế nào?
Clément Baloup: Tôi đã từng rất lo lắng về sự thật lịch sử, sợ sai, vì tôi không phải nhà sử học hay nhà báo. Vì vậy, tôi thường nhờ các chuyên gia đọc sách của tôi, viết phần mở đầu và giúp tôi sửa những gì không chính xác. Tôi may mắn gặp được rất nhiều người sẵn lòng giúp đỡ. Nhờ sự giúp đỡ này, tôi có thể kết hợp cảm xúc (vốn là phần của tôi) với yếu tố chính xác (ngày tháng và sự kiện).
Tác phẩm mới và kỳ vọng
SBS: Nếu không nhầm thì anh cũng có một thời gian theo học tại Trường Đại Học Mỹ thuật ở Hà Nội. Trải nghiệm này đã ảnh hưởng và thay đổi phong cách hội họa của anh như thế nào?
Clément Baloup: Đó là một trải nghiệm tuyệt vời và giúp tôi nhận ra nhiều điều. Tôi được mọi người chào đón rất nồng nhiệt, tập tô màu, tập vẽ, và học được rất nhiều. Tác phẩm của tôi vẫn còn ảnh hưởng bởi màu sắc sống động của Việt Nam. Tuy nhiên, mặt khác, tôi cũng cảm thấy có sự kiểm duyệt. Rất khó để nói về một số chủ đề như trại cải tạo, chiến tranh, hay sự chia cắt. Vì vậy, khi trở về Pháp, tôi cảm thấy điều quan trọng là phải kể câu chuyện cho độc giả Pháp, nhưng tôi cũng hy vọng sẽ có độc giả Việt Nam, bởi vì ở mỗi bên, họ đều như những mảnh ghép ẩn giấu.
SBS: Điều gì đã khiến anh quyết định chuyển hướng sang cộng đồng người Việt tại Úc (Down Under) sau loạt sách về người Việt ở Pháp và Tân Thế giới?
Clément Baloup: Tôi rất tò mò về cộng đồng người Việt Nam di cư trên khắp thế giới. Tôi chỉ cần truy cập Wikipedia để tìm xem cộng đồng người Việt định cư ở đâu nhiều, và thấy có rất nhiều người gốc Việt ở Úc. Tôi đã có cơ hội tuyệt vời này với Đại học Melbourne và chị Tess Do, người đã giúp đỡ tôi rất nhiều, để thực hiện nghiên cứu của mình, gặp gỡ mọi người ở Melbourne, Canberra và Sydney. Cuốn sách này khắc họa chân dung người thuyền nhân và quan điểm của thế hệ thứ hai, chủ yếu nói về sự giao tiếp giữa các thế hệ.
SBS: Riêng với tác phẩm sắp ra mắt lần đầu tại Úc, anh kỳ vọng nó sẽ tác động như thế nào đến thế hệ trẻ Việt kiều tại đây – những người có thể chưa từng trực tiếp trải qua sự kiện vượt biên?
Clément Baloup: Trước tiên tôi hy vọng đó là một câu chuyện hay, và anh thích nó. Nhưng sâu xa hơn, tôi muốn nói rằng có thể các bạn trẻ đã có câu trả lời cho câu hỏi mà anh chưa hỏi.
Thông điệp của tôi là: “Với tư cách cá nhân, chúng ta có số phận rất khác nhau, nhưng với tư cách là một nhóm, một cộng đồng, chúng ta có rất nhiều điểm chung.”
Thông Tin Chi Tiết Về Buổi Ra Mắt Sách
Những độc giả quan tâm và mong muốn sở hữu cuốn sách sớm nhất, đồng thời gặp gỡ tác giả Clément Baloup và đội ngũ dự án, có thể tham dự một trong hai buổi ra mắt sau:
| Buổi Ra Mắt | Thời gian | Địa điểm | Ngôn ngữ |
| 1. Buổi ra mắt cộng đồng | Chủ Nhật, 19 tháng 10 (1:00 PM – 4:00 PM) | French Baguette Cafe, số 177 Barkly Street, Footscray (Đối diện Bưu điện chính Footscray). | Hoàn toàn bằng tiếng Việt. |
| 2. Buổi ra mắt học thuật | Tối Thứ Ba, 21 tháng 10 (6:00 PM – 7:30 PM) | Old Arts Building, phòng số 222, Đại học Melbourne. | Toàn bằng tiếng Anh. |
Đồng hành cùng chúng tôi tại SBS Vietnamese Facebook & SBS Vietnamese Instagram, và cập nhật tin tức ở sbs.com.au/vietnamese
